Không ít nông dân chăn nuôi bò sữa tại Anh đã buộc phải tiêu hủy hàng chục nghìn lít sữa do chi phí bảo quản tăng cao, bên cạnh đó còn là tình trạng thiếu hụt lao động, đặc biệt là lực lượng lái xe tải vận chuyển. Theo nhiều người, tình trạng trên khiến cho các chuỗi cung ứng trong ngành sữa bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tình trạng thiếu hụt lao động sau Brexit càng diễn ra trầm trọng hơn khi dịch bệnh Covid-19 khiến cho một loạt chuỗi cung ứng hàng hóa từ nhiên liệu, thịt lợn cho tới thịt gia cầm và nước đóng chai bị tê liệt, gây không ít lo lắng cho nhiều người về viễn cảnh triển vọng phục hồi kinh tế có thể bị kéo tụt lại.

Một nông dân sở hữu đàn bò sữa Hà Lan lớn và đang sinh sống tại miền trung Anh đã buộc phải đổ bỏ tổng cộng 40.000 lít sữa trong 2 tháng qua, khi xe tải vận chuyển của các đơn vị thu mua không còn tới trang trại của ông nữa.

“Thật đau đớn khi đến cuối ngày, bạn phải đổ bỏ tất cả số sữa đó đi”, người nông dân chia sẻ. Ông đề nghị được giấu tên vì không muốn gây ra những dư luận tiêu cực đối với đối tác thu mua sữa.

Ông buộc phải làm việc bản thân không hề mong muốn này trong suốt 2 tháng qua. Trong 45 năm làm việc, ông chỉ phải làm điều tương tự 2 - 3 lần trước đó, nhưng là do thời tiết không ủng hộ.

Anh sản xuất được 15,3 tỷ lít sữa trong năm 2020, do đó nguồn cung sữa trên thị trường không vấp phải bất cứ vấn đề quá nghiêm trọng nào. Thế nhưng, những câu chuyện như trên lại cho thấy những ảnh hưởng rộng lớn hơn từ tình trạng thiếu hụt lao động, vốn đã lan rộng ra khắp các chuỗi cung ứng hàng hóa khác.

Giải cứu sữa

Lợi nhuận mỏng và tính dễ hỏng của sữa đồng nghĩa với việc người nông dân là những nạn nhân đầu tiên mỗi khu chuỗi cung ứng vấp phải một cú sốc nào đó, theo Peter Alvis, chủ tịch Hiệp hội nông dân nuôi bò sữa Vương quốc Anh, cơ quan đại diện cho quyền lợi của người chăn nuôi bò sữa tại quốc gia này.

“Tôi không cho rằng các chuỗi cung ứng toàn cầu đã hoạt động ổn định trở lại sau đại dịch, và tình trạng thiếu hụt lái xe tải đang có những ảnh hưởng tương đối rõ rệt”, ông chia sẻ.

Alvis cho biết tình trạng người nông dân phải đổ bỏ sữa mới chỉ xảy ra tại một số trang trại nhất định, tuy nhiên rất khó để có thể có được con số chính xác nhất.

Nhiều người nông dân đã phải tìm đến dịch vụ giải cứu sữa - những công ty nhỏ được thành lập để mua sữa với giá thấp hơn, sau đó vận chuyển đến các cửa hàng nhằm tránh tình trạng sữa bị đổ bỏ.

Sữa bị đổ bỏ tại một trang trại ở hạt Shropshire, Anh, ngày 3/9. Ảnh: Reuters.

Rob Huntbatch, 38 tuổi, giải cứu sữa với giá chỉ bằng một nửa so với thông thường, sau đó chế biến thành sữa đông. Anh chỉ có khoảng thời gian 2 giờ để đến lấy sữa trước khi chúng bị đổ bỏ.

Chỉ riêng tại Cheshire, Huntbacth đã “giải cứu” được khoảng 160.000 lít sữa trong tháng 9, tăng khoảng 100.000 lít so với tháng trước đó. Tuy nhiên, vẫn có khoảng 80.000 lít sữa đã bị đổ đi.

“Đây chỉ là bề nổi của tảng băng mà thôi”, Huntbatch chia sẻ. “Tôi cho rằng tình hình sẽ còn diễn biến tồi tệ hơn, nhất là vào mùa đông. Nếu tuyết rơi nhiều, xe sẽ di chuyển chậm hơn, lúc đó chắc chắn thiệt hại sẽ lớn hơn”.

Tình trạng bất ổn định trong công tác vận chuyển sữa góp phần không nhỏ đẩy chi phí sản xuất của người nông dân tăng cao. Giá phân bón để trồng thức ăn cho bò cũng đã tăng cùng với giá khí đốt và giá điện.

Henry Bloxham, một nông dân nuôi bò sữa tại Staffordshire, sở hữu đàn bò lên tới 250 con, cho biết chi phí mà ông bỏ ra để mua phân bón đã tăng tới 150% chỉ trong vòng 3 tuần. Giá nhiên liệu cũng tăng tới 10 GBP/lít chỉ trong vòng 1 tuần lễ.

Nếu như giá cả tiếp tục leo thang với mức độ như hiện tại, ông cho biết sẽ cân nhắc rời khỏi ngành chăn nuôi bò sữa từ tháng 4/2022.

“Nếu như chúng tôi tiếp tục phải trải mức giá cao như vậy, bạn sẽ thấy không ít những người như chúng tôi phải từ bỏ công việc của mình vào mùa hè năm sau”.

Trọng Đại