Donald Trump được coi là một trong những tổng thống bị phỉ báng nhiều nhất trong lịch sử nước Mỹ, xét trên mọi phương diện. Ở năm thứ 4 trong nhiệm kỳ mới kết thúc của ông, có tới 3 cuốn sách được cho là đại diện cho một cuộc tấn công trực diện, rộng rãi đối với nhiệm kỳ tổng thống của ông, trong đó có "Quá nhiều và không đủ" do chính Mary Trump, cháu gái của ông, đồng thời cũng là một Tiến sĩ tâm lý học viết nên.

Chia sẻ về lý do viết cuốn sách, Mary viết: Chứng kiến hàng loạt sự tệ hại mà người dân nước Mỹ phải gánh chịu trong ba năm cầm quyền của Donald Trump, "sinh mạng của hàng trăm nghìn người Mỹ đã bị hiến tế trên bàn thờ của sự ngạo mạn và ngu dốt cố ý của chú Donald", bà đã không thể giữ im lặng thêm nữa. "Nếu chú ấy đắc cử nhiệm kỳ 2, thì đó sẽ làm dấu chấm hết của nền dân chủ Mỹ… Chú Donald, theo sự dẫn dắt của ông nội tôi và với sự đồng lõa, im lặng và thờ ơ của những người anh em ruột thịt, đã hủy hoại bố tôi. Tôi không thể để chú ấy lại hủy hoại đất nước mình." bà viết.

Giống như nhiều chuyên gia trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, Mary chẩn đoán Donald Trump là một người ái kỉ, bị rối loạn nhân cách phản xã hội, rối loạn nhân cách lệ thuộc, mất khả năng học tập kéo dài, có khả năng phân tích thông tin kém và không đủ năng lực để đứng ở vị trí lãnh đạo hàng đầu nước Mỹ.  Bà cũng tiết lộ lịch sử đen tối của gia đình và phân tích các nguyên nhân dẫn đến sự hình thành tính cách và tâm lý như vậy của vị Tổng thống Mỹ thứ 45.

Mary tiết lộ, những năm tháng đầu đời vị cựu tổng thống cùng các anh chị em của mình được nuôi dạy trong sự thiếu hụt tình thương và bị lạm dụng tâm lý nghiêm trọng. Do ảnh hưởng của bệnh tật và sự đau đớn, trong một thời gian dài người mẹ của Donald hầu như vắng mặt trong việc nuôi dạy con cái; ông bố của Donald - ông Fred, là một người rối loạn nhân cách phản xã hội – cực đoan, độc ác, luôn khó chịu, giận dữ hoặc thờ ơ trước đòi hỏi tình cảm của các con, đồng thời chỉ chăm chú vào việc phát triển quan hệ với các chính khách quyền lực để tìm cơ hội săn tiền của chính phủ làm giàu… Điều này khiến 5 anh em của Trump mỗi người đều bị ảnh hưởng theo những cách riêng, nhưng họ đều có nhiều nỗi khổ tâm chung: cảm thấy không an toàn, khó quan hệ với người khác, coi trọng tiền bạc, lẫn lộn các giá trị… Đặc biệt là Donald Trump khi ấy mới hai tuổi rưỡi và cậu em Robert mới 9 tháng tuổi.

Người chị và người em gái của Donald, Maryanne và Elizabeth sống khép nép theo khuôn mẫu ông Fred định ra, và luôn cố gắng để làm hài lòng ông bố. Ba cậu bé - Fred Jr., Donald và Robert - phải tự bảo vệ mình trong một môi trường căng thẳng, đầy mây đen đó. Say mê với phúc âm thịnh vượng, Fred Trump Sr. đã truyền cho các con trai của mình những quy tắc tàn nhẫn: Hãy làm bất cứ điều gì cần thiết để vượt lên phía trước "trong cuộc sống chỉ có thể có một người chiến thắng, những người khác đều là kẻ thua cuộc". Bất kỳ loại cảm xúc nào cũng là yếu đuối. Nói dối, gian lận, ngạo mạn, hung hăng… được khuyến khích, vì ông cho rằng điều đó đồng nghĩa với sự mạnh mẽ.

Trong 5 người con, mới đầu Fred Jr- cha của tác giả Mary-  được ông Fred chú ý, bởi đơn giản cậu được chọn là người thừa kế đế chế Trump Management. Tuy nhiên, theo thời gian, ông Fred càng ngày càng không hài lòng với người con trai cả nhạy cảm, có máu phiêu lưu, không tự đoán được những gì ông muốn, đặc biệt là luôn xin lỗi sau khi bị khiển trách. Với ông đó là sự yếu đuối, và ông không tiếc lời sỉ nhục cậu.

Bị người cha độc đoán đè bẹp, Fred Jr rời bỏ công việc kinh doanh của gia đình để theo đuổi đam mê, gia nhập TWA với tư cách là một phi công. Ông Fred tức giận vì "sự phản bội ấy" đồng thời tỏ rõ sự coi thường và luôn gọi Fred Jr là một "tài xế xe buýt trên không". Chán nản, Fred Jr tìm đến rượu và trở thành một người nghiện, rồi ông bị mất việc và buộc quay trở lại công việc kinh doanh của gia đình. Không lâu sau, Fred Jr mất tất cả: Vợ bỏ đi với hai đứa con thơ, trong đó có Mary. Fred Jr qua đời ở tuổi 42 khi đang sống trên căn gác mái của gia đình vì nghiện rượu và bị bệnh tim,.

Trong khi không vừa mắt cậu con trai cả, ông Fred bỗng nhìn ra sự ngạo mạn, hung hăng, vô lễ, thói quen bắt nạt… của cậu con trai thứ hai Donald Trump – kiểu tính cách vốn được phát triển nhằm tự bảo vệ bản thân trước sự thiếu vắng tình cảm và sự quan tâm của cha mẹ thuở nhỏ - và ông đánh đồng nó với sự mạnh mẽ, lòng quyết tâm theo đuổi mục tiêu. Từ đây, ông Fred không ngừng khuyến khích, bao che, trao quyền, tắm cậu con trai thứ hai trong tiền bạc, cho phép Donald Trump ngày càng vô lối, và tạo ra ảo tưởng rằng ông là người tự lập thành công, một nhà giao dịch tài ba… Thương hiệu cá nhân giả mạo này được Donald Trump khuếch trương không ngừng, đồng thời sử dụng nó để lôi kéo nhiều cá nhân, tổ chức ủng hộ kể cả khi đã phá sản tới 5 lần, kinh doanh bết bát; thậm chí nhờ đó ông còn thực hiện  thành công chiến dịch tranh cử, và trở thành tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.

Tính cách, hành xử của Donald Trump với thói ngạo mạn, coi thường quyền của người khác, phạm tội thành thói quen, không có khả năng đưa ra các quyết định hoặc nhận trách nhiệm, khó chịu với việc ở một mình, cố gắng đến mức thái quá để nhận được sự ủng hộ từ người khác, mất khả năng học tập khó chẩn đoán kéo dài, làm cản trở khả năng phân tích thông tin… dưới phân tích và đánh giá của tác giả Mary Trump, là hành xử và tính cách của một cậu bé 3 tuổi, người vừa mới biết đi bỗng trở thành người quyền lực nhất hành tinh. Và vị trí ấy cho phép ông ngày càng hành xử vô lối, đe dọa đến cuộc sống của nhiều người cũng như sự ổn định kinh tế và kết cấu xã hội.

"Quá nhiều và không đủ: Gia đình tôi đã tạo nên người đàn ông nguy hiểm nhất trên thế giới như thế nào" vẽ nên bức chân dung tâm lý gây sốc của vị tổng thống Mỹ thứ 45 Donald Trump, bị ông đánh giá là một cuốn sách "xấu xa và dối trá", đồng thời ra sức ngăn cản việc phát hành nhưng không thành. Ngay trong tuần đầu tiên phát hành, cuốn sách đã bán được 1,3 triệu bản. Và đến nay cuốn sách đã được dịch ra 13 thứ tiếng.

Nhận xét về cuốn sách, Tạp chí Vogue viết: "Quá nhiều và không đủ: Gia đình tôi đã tạo nên người đàn ông nguy hiểm nhất trên thế giới như thế nào" tiết lộ mọi thứ theo cách mà người khác muốn biết". Trong khi đó, Vanity Fair nhận xét: "Sau rất nhiều cuốn sách về Trump, đây là cuốn sách bạn nhất định nên đọc".

Hà My