Thời gian gần đây, giá khí đốt đã tăng vọt. Một trong những nguyên nhân giải thích cho hiện tượng này là khí đốt chính là lựa chọn dễ dàng nhất để thay thế cho than đá trong bối cảnh các quốc gia chịu nhiều áp lực buộc phải cắt giảm khí thải, mà trong trường hợp của Trung Quốc là thực hiện lời hứa về "bầu trời trong xanh".
Không giống như dầu mỏ cung cấp nhiên liệu cho các cỗ máy vận tải, khí đốt cung cấp điện – gồm điện chiếu sáng và là nhiên liệu dùng để sưởi ấm trường học, cơ sở kinh doanh và gần 40% hộ gia đình ở Mỹ.
Hơn nữa, điện cũng đang là lựa chọn thay thế cho xăng. Vì thế, nếu như trước đây nói chúng ta phụ thuộc vào khí đốt thì giờ chúng ta "siêu phụ thuộc" vào loại nhiên liệu này. Khí đốt cung cấp năng lượng cho khoảng 40% trạm điện ở Mỹ. Ngoài ra xu hướng chuyển sang dùng xe điện cũng sẽ làm tăng vọt nhu cầu sử dụng khí đốt, ngược lại làm giảm nhu cầu về dầu mỏ.
Hãy nghĩ về tác động to lớn trên toàn cầu! Theo số liệu cập nhật đến tháng 8 vừa qua, gần 20% số xe hơi bán ra ở Trung Quốc đã là xe điện. Tại Đức, tỷ lệ lên tới 29% (tính cả xe hybrid).
Nhu cầu về dầu mỏ sẽ đạt đỉnh trước khi nhu cầu về khí đốt đạt đỉnh, và dầu mỏ dễ dàng bị thay thế hơn nhiều so với khí đốt. Ở Mỹ, tất cả những gì bạn cần làm chỉ là chuyển sang lái 1 chiếc xe điện và nhu cầu về xăng của gia đình bạn sẽ gần như biến mất hoàn toàn chỉ sau 1 đêm (ngoại trừ một chút xăng cho chiếc máy cắt cỏ!). Đó chính là lý do tại sao những nhà giao dịch dầu mỏ như Piere Andurand dự đoán nhu cầu dầu mỏ sẽ đạt đỉnh vào khoảng năm 2027, thậm chí là sớm hơn.
Hiện giá dầu đã quay trở lại quanh mức 80 USD/thùng. Lần cuối giá chạm mức cao như vậy là vào cuối năm 2014. Khi đó Exxon Mobil là một trong những công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất thế giới, với cổ phiếu được giao dịch ở mức 90 USD/cổ. Ngày nay, cổ phiếu Exxon ở quanh mức 60 USD. Exxon bị loại khỏi chỉ số công nghiệp Dow Jones, với giá trị vốn hóa chỉ bằng 1/3 Tesla.
Chuyển sang nhiên liệu khác thay thế cho khí đốt là 1 thử thách khó khăn hơn nhiều so với không dùng xăng. Hãy gõ lên Google từ khóa "làm cách nào để thay thế việc sưởi ấm bằng khí đốt". Bạn sẽ có một vài lựa chọn như sử dụng máy nước nóng bơm nhiệt sử dụng điện, nhưng thiết bị này không khả thi với hầu hết các hộ gia đình ở Mỹ. Cho dù các nguồn năng lượng tái tạo đang trở nên phổ biến hơn, nước Mỹ vẫn sẽ phải phụ thuộc vào khí đốt trong một thời gian dài nữa.
Tình hình ở châu Âu thậm chí còn tồi tệ hơn. Sản lượng khai thác khí đốt đã giảm mạnh, các nhà máy điện hạt nhân bị đóng cửa, khiến cuối cùng châu Âu phải phụ thuộc nặng nề vào các đường ống khí đốt của Đức hoặc cạnh tranh gay gắt để có được những thùng khí hóa lỏng (LNG) nhập khẩu.
Nga đã dự đoán được tất cả những điều này. Chứng kiến quyền lực địa chính trị bị bào mòn vì nhu cầu về dầu mỏ sụt giảm mạnh, Nga đã nhanh chóng trở thành nhà cung ứng khí đốt hàng đầu thế giới và hiện là nhà cung ứng quan trọng của châu Âu. Ngay sau khi Nga tuyên bố sẽ can thiệp để bình ổn thị trường, giá khí đốt ở châu Âu đã quay đầu giảm mạnh sau nhiều ngày tăng vọt.
Và trong dài hạn, nước Mỹ - vốn là một trong 4 nước sản xuất khí đốt hàng đầu thế giới (cùng với Nga, Qatar và Australia) – cũng nên nhảy vào và lấp đầy khoảng trống nguồn cung. Trong suốt thập kỷ vừa qua, giá khí đốt đã ở mức thấp một cách khó hiểu. Mặc dù đã tăng gấp đôi so với 1 năm trước, giá khí đốt do Mỹ sản xuất vẫn chỉ bằng một phần nhỏ so với mức giá mà châu Âu đang phải trả. Cán cân thương mại và GDP của Mỹ sẽ được hưởng lợi rất lớn từ việc nhu cầu LNG của thế giới tăng vọt.
Nước Mỹ sẽ thực sự gặp vấn đề nếu cả nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách quay lưng với hoạt động sản xuất LNG. Mùa đông này, câu chuyện sẽ trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.
Tham khảo CNBC