Trước khi chuyển đến Thụy Sĩ, tất cả những gì mà tôi biết là cuộc sống và văn hóa nơi làm việc ở Mỹ. Tôi từng sống trong một căn hộ có hai phòng ngủ. Thu nhập mỗi năm của tôi là 30.000 USD nhưng tôi phải làm việc gần như 7 ngày một tuần. Tôi không được trả lương làm thêm giờ và chỉ nhận được 10 ngày nghỉ phép mỗi năm.

Có thể mọi người sẽ cho rằng công việc và mức lương như vậy là khá tốt. Tuy nhiên, tôi đã mất rất nhiều thời gian cho công việc và cảm thấy cơ thể bị kiệt sức vì luôn phải làm việc vào mỗi cuối tuần.

Chồng tôi và tôi đã quá quen với cuộc sống tại Mỹ. Vậy nên khi chồng tôi nhận được đề nghị làm việc tại Thụy Sĩ, cả hai chúng tôi vẫn xem đó như là một dịp để du lịch và phiêu lưu. Chúng tôi không hề có suy nghĩ rằng, đây là một cơ hội quý giá để cải thiện và thay đổi cuộc sống của mình.

Thật bất ngờ, chất lượng cuộc sống của chúng tôi đã thay đổi hoàn toàn sau khi chuyển đến Thụy Sĩ. Đến bây giờ, tôi không bao giờ hối hận khi đã quyết định sống ở một đất nước khác.

Dưới đây là 7 lợi ích mà cuộc sống tại Thụy Sĩ đã mang lại cho tôi:

1. Tôi có được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống

Người Thụy Sĩ làm việc chăm chỉ, nhưng họ luôn cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Theo số liệu năm 2013 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, mức lương trung bình của một công nhân Thụy Sĩ rơi vào khoảng 91.574 USD/năm. Trong khi đó, một công nhân Mỹ trung bình chỉ kiếm được 55.708 USD/năm và phải làm thêm 219 giờ/mỗi năm.

Ở Thụy Sĩ, bạn không được phép đến muộn khi có cuộc họp, nhưng bạn cũng không cần bỏ bữa trưa của mình vì bất kỳ lý do gì. Nếu bạn ăn bánh mì ở bàn làm việc, mọi người sẽ khó chịu với bạn. Tôi đã rất bất ngờ và phải mất một ít thời gian để tập làm quen với điều này.

Tôi làm chung văn phòng với Tom, giám đốc nghệ thuật người Thụy Sĩ của một công ty quảng cáo tại Zurich. Có một lần, Tom bước vào văn phòng và phàn nàn rằng: "Trong phòng có mùi như ai đó đã ăn trưa ở đây". Sau đó, anh đã mở tung cửa sổ và quạt gió.

Tôi trả lời: "Tôi đã ăn tạm một chiếc bánh mì sandwich ở đây".

Tom đã nhìn tôi như phát điên và nói với tôi:

"Không. Ngày mai bạn và tôi sẽ có một bữa trưa đúng nghĩa!"

Vào buổi trưa hôm sau, chúng tôi đã dùng bữa tại một nhà hàng được phục vụ ngoài trời ở Zurich, và sau đó đi bộ về nơi làm việc.

Tôi đã rời khỏi văn phòng làm việc khoảng 1 tiếng rưỡi và cảm thấy rất tội lỗi vì điều này. Tuy nhiên, thật bất ngờ là vẫn chưa có ai quay trở lại làm việc cả. Giờ ăn trưa thật sự là khoảng thời gian thư giãn ở Thụy Sĩ.

Khi tôi ở trong thời gian nghỉ thai sản, chồng tôi thường về nhà ăn trưa để giúp tôi chăm sóc con gái. Điều này đã giúp đỡ cuộc hôn nhân của chúng tôi rất nhiều. Nhiều gia đình vẫn được đoàn tụ vào giờ ăn trưa của các ngày trong tuần.

Thụy Sĩ cũng khuyến khích người dân nghỉ ngơi vào khoảng thời gian cuối tuần. Thậm chí, vào ngày Chủ nhật, bạn không thể mua sắm được thứ gì vì hầu hết các cửa hàng đều đóng cửa. Bạn đành phải dành thời gian để ở nhà nghỉ ngơi, hoặc tham gia leo núi trên dãy AnPơ cùng gia đình. Đó là tất cả những gì bạn có thể làm trong khoảng thời gian này.

2. Tôi có cả thời gian lẫn tiền bạc

Người Thụy Sĩ làm việc theo kiểu bán thời gian nhưng rất chuyên nghiệp. Những công việc bán thời gian mà họ làm, được đảm bảo đủ quyền lợi giống như một công việc toàn thời gian bình thường. Hệ thống lương hưu của Thụy Sĩ vẫn chi trả đầy đủ lương nghỉ phép cho bạn. Mức lương cho công việc bán thời gian được quy định theo tỷ lệ phần trăm của mức lương toàn thời gian. Ngược lại, ở Mỹ, công việc bán thời gian lại không được coi trọng và bị trả lương thấp. Vì họ cho rằng, những công việc này không đòi hỏi nhiều kỹ năng từ người lao động.

Trong suốt khoảng thời gian làm việc tại Thụy Sĩ, tôi đã được nhiều công ty tuyển dụng và được trả lương ở mức độ từ 25% đến 100% tùy theo khối lượng công việc. Ví dụ, khi tôi làm việc ở mức 60%, tôi sẽ chỉ phải làm việc 3 ngày một tuần. Nếu bạn nhận làm một công việc ở mức 50%, bạn sẽ chỉ phải làm việc 5 buổi sáng hoặc hai ngày rưỡi một tuần. Sự tự do lựa chọn số lượng công việc và mức độ công việc phù hợp với thời gian của mình, thật sự là một đặc quyền vô cùng tuyệt vời. Nó khiến cho tôi có đủ sự thoải mái để gắn bó lâu dài với công việc và có một cuộc sống hạnh phúc hơn.

Thông thường, các công ty ở Thụy Sĩ sẽ thông báo tuyển dụng đi kèm với tỷ lệ phần trăm mức độ mà công việc đó yêu cầu. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thương lượng mức độ công việc mà bạn mong muốn, hoặc yêu cầu chuyển từ mức độ làm việc 5 ngày một tuần xuống 4 ngày một tuần chẳng hạn. Nó là chuyện rất bình thường khi đi xin việc tại Thụy Sĩ.

Tôi có quen biết một cặp vợ chồng đã kết hôn và sinh con. Cả hai đều chọn làm việc với mức 80%. Điều này có nghĩa là, mỗi người sẽ dành ra 1 ngày một tuần để ở nhà với con của mình. Họ vừa có thời gian để đi làm, vừa có thời gian để nghỉ ngơi và chăm sóc cho con cái.

Theo nội dung của một bài báo gần đây trên tờ New York Times, với chủ đề là: "Tại sao phụ nữ Hoa Kỳ lại từ bỏ công việc?", chỉ có 69% lao động ở Mỹ là nữ, trong khi ở Thụy Sĩ lại là 81%. Tôi tin rằng, việc nhìn nhận và đánh giá tầm quan trọng của những công việc bán thời gian dành cho cả nam và nữ, có liên quan rất nhiều đến thực trạng này.

3. Tôi nhận được sự hỗ trợ tuyệt vời từ chế độ trợ cấp thất nghiệp của Thụy Sĩ

Có một khoảng thời gian gần 3 năm, tôi bị thất nghiệp. Lúc này tôi đã phát hiện ra rằng, ở Thụy Sĩ, nếu chẳng may bạn bị thất nghiệp, bạn vẫn sẽ nhận được khoản tiền trợ cấp từ 70% đến 80% tiền lương trước đó trong vòng 18 tháng. Chính phủ Thụy Sĩ cũng hỗ trợ tiền để tôi tham gia các lớp học tiếng Đức, tôi có thể viết sách trong khoảng thời gian chưa tìm được việc.

Tại Hoa Kỳ, khoản trợ cấp thất nghiệp thường chỉ được chi trả 40% đến 50% mức lương trước đó và chỉ kéo dài trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, nhờ Đạo luật Phục hồi và Tái đầu tư của Mỹ vào năm 2009, một số người thất nghiệp hiện nay đã có thể nhận được tiền phụ cấp thất nghiệp lên tới khoảng gần 25 tháng.

4. Chế độ thuế khác biệt của Thụy Sĩ

So với chế độ thuế ở Hoa Kỳ, các loại thuế của Thụy Sĩ sẽ phù hợp hơn đối với những người lao động bình thường. Ví dụ, một công nhân có thu nhập trung bình là 91.574 USD/năm, sẽ chỉ trả khoản thuế thu nhập liên bang của Thụy Sĩ với mức thuế là 5% tổng thu nhập.

Thay vì đánh thuế với tỷ lệ phần trăm cao, một chế độ thuế đã đặt ra gánh nặng lên vai tầng lớp trung lưu. Có nghĩa là Thụy Sĩ sẽ đánh thuế cổ tức ở mức tối đa là 35% và cũng có những mức thuế khác dành cho tài sản. Trong khi đó, hệ thống thuế của Mỹ được cho là có tính tăng trưởng. Vì vậy, bạn càng kiếm được nhiều tiền thì bạn càng phải trả nhiều thuế, thậm chí có thể lên đến mức 39,6% dành cho nhóm người có thu nhập cao nhất. Những người siêu giàu thường tìm cách để tránh phải chi trả cho những loại thuế này vì phần lớn thu nhập không đến từ tiền lương của họ.

Phương pháp đánh thuế của Thụy Sĩ đã giúp người lao động bình thường tiết kiệm được nhiều hơn. Theo Báo cáo Tài chính của Credit Suisse năm 2013, một người trưởng thành ở Thụy Sĩ có giá trị tài sản ròng trung bình là 513.000 USD. Trong khi đó, tài sản của những người trưởng thành ở Mỹ chỉ bằng một nửa so với Thụy Sĩ.

Tôi vẫn còn là một công dân của Mỹ, vậy nên tôi không được hưởng lợi ích từ hệ thống thuế của Thụy Sĩ. Bên cạnh đó, Mỹ là một trong những quốc gia duy nhất trên thế giới áp dụng đánh thuế dựa trên số dân mang quốc tịch Mỹ thay vì dựa trên số dân sống tại Mỹ. Vì vậy, tôi đã phải trả thuế cho cả Thụy Sĩ và Mỹ khi sinh sống ở Thụy Sĩ. .

5. Tôi đã có rất nhiều kỳ nghỉ dưỡng và vẫn được trả lương bình thường

Khi còn làm việc ở Mỹ, tôi chỉ nhận được 10 ngày nghỉ phép có lương mỗi năm. Nhưng ở Thụy Sĩ, công ty của chồng tôi đã cho nhân viên nghỉ phép 6 tuần một năm. Hầu hết các công ty Thụy Sĩ mà tôi làm việc đều cho phép thời gian nghỉ dưỡng hợp pháp là tối thiểu 4 tuần. Hơn nữa, mọi công ty đều sẽ đóng cửa trong dịp Giáng sinh nên những nhân viên như tôi sẽ được nghỉ thêm một tuần nữa.

Mọi người ở châu Âu rất chú trọng đến chất lượng của các kỳ nghỉ dưỡng. Có một lần, tôi đã xin nghỉ khoảng 10 ngày để đi du lịch Tây Ban Nha. Các đồng nghiệp của tôi đã rất bất ngờ và phê bình tôi vì đã dành quá ít thời gian cho kỳ nghỉ đó. Từ lần đó, tôi đã thay đổi và sắp xếp hẳn hai tuần để đi nghỉ dưỡng.

Được nghỉ ngơi tốt giúp năng suất lao động của tôi được nâng cao hơn. Việc thư giãn có thể khiến bạn làm việc hiệu quả hơn rất nhiều!

6. Tôi không cần phải cố gắng để sở hữu một chiếc ô tô nào cả

Tôi hiện đang khá phân vân với việc có nên mua một chiếc ô tô hay không. Một đại lý Honda ở Chicago gần đây đã báo giá của một chiếc Accord 2012 là 18.000 USD cho tôi. Đó thật sự là một số tiền khá lớn, bạn còn cần phải trả thêm những khoản chi phí khác như tiền bảo hiểm, xăng và sửa chữa.

Việc không sở hữu một chiếc xe hơi thật sự là một giải pháp tốt để giúp chúng ta giảm bớt áp lực về tài chính, và nó cũng góp phần bảo vệ môi trường. Ở Thụy Sĩ, có đến 21% hộ gia đình không sở hữu ô tô, trong khi ở Mỹ chỉ là 9.2%.

Thụy Sĩ có hệ thống giao thông công cộng rất phát triển và thời gian hoạt động rất chính xác. Tôi cũng có thể đi tàu cao tốc từ Zurich đến Paris chỉ trong vòng 3 tiếng rưỡi.

7. Tôi đã được chăm sóc sức khỏe tốt khi sinh con, và vẫn được hưởng chế độ thai sản trong 14 tuần

Khi sinh con ở Thụy Sĩ, tôi được khuyến khích ở lại bệnh viện 5 ngày. Chi phí 3.000 USD cho việc sinh nở và nằm viện đã được bảo hiểm của Thụy Sĩ thanh toán toàn bộ. Tôi cũng được thanh toán toàn bộ chi phí thuê một nữ hộ sinh đến nhà trong 5 ngày để kiểm tra sức khỏe của tôi và con. Ở Mỹ chi phí này sẽ cao hơn rất nhiều, nhưng chất lượng dịch vụ chăm sóc lại thấp hơn. Chi phí trung bình cho một ca sinh thường ở Mỹ, bao gồm cả thời gian nằm viện dưới 2 ngày, là khoảng 30.000 USD.

Luật pháp Thụy Sĩ cũng quy định thời gian nghỉ thai sản là 14 tuần với mức lương tối thiểu bằng 80% mức lương bình thường. Tôi đã rất may mắn khi được chi trả 100% lương. Ở Thụy Sĩ, sau khi sinh con, người ta vẫn được chọn mức độ công việc khi quay trở lại làm việc. Vì công việc của tôi vào thời điểm đó là công việc toàn thời gian nên tôi đã chọn làm việc ở mức 60%.

Những người bạn khác của tôi ở Thụy Sĩ cũng đã sinh con và chọn quay lại làm việc theo hình thức bán thời gian. Một người bạn của tôi làm ở khâu quản lý kỹ thuật, đã chọn mức công việc là 70%. Một người bạn khác của tôi, hiện đang làm luật sư, cũng chọn làm việc ở mức 80%. Chúng tôi đã có sự nghiệp tuyệt vời và một số tiền tích lũy riêng. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng nhận được tiền trợ cấp cho trẻ em hàng tháng từ chính phủ Thụy Sĩ. Chế độ an sinh xã hội của Thụy Sĩ thực sự rất tuyệt vời!

Mai Phương