Hôm nay kỳ họp thứ hai, Quốc hội (QH) khóa XV sẽ chính thức khai mạc. Đây là một kỳ họp đặc biệt, trong một bối cảnh cũng đặc biệt.

Chia sẻ với Pháp Luật TP.HCM, đại biểu (ĐB) QH Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của QH, nói: “QH gần đây đã thay đổi phương thức, cách thức làm việc để bắt kịp những đòi hỏi về cả năng lực, hành động theo hướng nhanh hơn, hiệu quả hơn”.

Quốc hội năng động, giải quyết đến cùng vấn đề

. Phóng viên: Thưa ông, thông điệp QH khóa XV đưa ra từ đầu là tiếp tục đổi mới, hành động. Ông cảm nhận điều đó qua những hoạt động của QH từ đầu nhiệm kỳ mới đến lúc này thế nào?

+ Ông Phan Đức Hiếu: Tôi cảm nhận được hoạt động rất tích cực của QH, lãnh đạo QH, các ủy ban và ĐB. Điều này đã thể hiện đồng nhất giữa thông điệp với hành động của QH. Phương thức, cách thức hoạt động, hành động của QH rất năng động, chủ động, sâu sát hơn và toàn diện đối với các vấn đề quan trọng của đất nước - đúng như thông điệp của Chủ tịch QH đã luôn nhấn mạnh là chủ động và chuẩn bị từ sớm, từ xa.

ĐBQH Phan Đức Hiếu đang phát biểu tại một phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh:  QH

Ngay tại kỳ họp thứ nhất, dù không có trong chương trình nhưng QH đã thảo luận và nhanh chóng đưa ra nghị quyết liên quan về phòng chống dịch COVID-19 nhằm tạo ra dư địa để Chính phủ có thể chủ động trong đối phó với đại dịch. Cùng với đó có thể thấy các phiên họp của Ủy ban Thường vụ QH diễn ra ở mọi thời gian, mọi hình thức để giải quyết đến cùng vấn đề.

Theo chủ trương của QH, sắp tới, ngoài hai kỳ họp thường kỳ của QH, sẽ có thêm những phiên họp chuyên đề tùy theo đòi hỏi tình hình. Đây là hoạt động chưa từng có tiền lệ, thể hiện sự năng động, chủ động, quyết liệt, nói đi đôi với hành động của QH trong bối cảnh mới.

. Chủ tịch QH luôn nhấn mạnh phải chuẩn bị từ sớm, từ xa, ưu tiên chất lượng chứ không chạy theo số lượng. Ông có nghĩ rằng kỳ họp thứ hai tới đây sẽ tiếp tục tạo dấu ấn lập pháp như kỳ họp thứ nhất hay không?

+ Thực tế đã cho thấy chất lượng của thể chế ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động kinh tế - xã hội; thể chế không tốt là rào cản phát triển và ngược lại, thể chế tốt sẽ thúc đẩy sự phát triển và ổn định xã hội. Đặc biệt, năm đầu của nhiệm kỳ QH lần này lại là năm bản lề quan trọng trong thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cho cả giai đoạn mới 2020-2030, với trụ cột quan trọng là nâng cao chất lượng thể chế mà Đại hội Đảng lần thứ XIII đã xác định rõ.

Xây dựng thể chế tốt sẽ tạo nền tảng cho cả giai đoạn phát triển mới. Do đó, phải nhanh chóng nâng cao chất lượng thể chế và thể chế phải đi trước để tạo nền tảng cho sự phát triển. Vì vậy, vai trò và nhiệm vụ quan trọng của QH nhiệm kỳ này là nâng cao chất lượng của thể chế, tạo sức bật cho sự phát triển.

Hơn thế nữa, nhiều hoạt động gần đây thể hiện rõ quyết tâm này. Nhiệm kỳ QH lần này đã chú trọng nhiều đến phát huy chất lượng chuyên môn của ĐB trong hoạt động của QH. Ngoài QH thì Chủ tịch QH, ủy ban của QH đã tích cực thực hiện nhiều hoạt động tham vấn chuyên sâu các chuyên gia, nhà khoa học và các đối tượng có liên quan để bổ sung ý kiến cả về mặt khoa học, xã hội nhằm nâng cao chất lượng hoạt động. Việc tham vấn đã được thực hiện dưới nhiều hình thức như các cuộc tọa đàm về kinh tế định kỳ, tiến tới tổ chức các diễn đàn về kinh tế lớn hơn để có thể tham vấn rộng rãi các nhà khoa học, các nhà kinh tế, các bên liên quan… cả trong và ngoài nước để huy động nguồn lực, trí tuệ tốt hơn là ví dụ.

Giám sát chủ động, ngăn ngừa từ sớm, từ xa

. Chủ tịch QH trong các phiên họp của Ủy ban Thường vụ QH gần đây cũng nhấn mạnh: Công tác giám sát phải là một trọng tâm đổi mới của hoạt động QH, phải hiệu lực, hiệu quả. Ông đánh giá thế nào về trọng tâm này, nhất là khi QH tới đây giám sát tối cao về nhiều vấn đề, cả chống lãng phí, quy hoạch và sử dụng đất?

+ Tôi nhận thấy rằng chức năng giám sát có rất nhiều ý nghĩa. Giám sát không chỉ đơn thuần là giám sát và phát hiện những bất cập để từ đó có giải pháp xử lý (sự việc đã xảy ra rồi) mà nếu thực hiện một cách chủ động, từ sớm, từ xa thì còn mang tính chất phòng ngừa, không để sự việc xảy ra. Việc tăng cường sự tham vấn cũng giúp sớm phát hiện các vấn đề để giúp việc xây dựng và thực hiện chương trình giám sát sát hơn. Cùng với đó là tăng cường phản biện chính sách mạnh mẽ của QH và các ĐQBH là đóng góp vào việc thực hiện chức năng giám sát chủ động, tích cực, nâng cao tính giám sát phòng ngừa.

Tôi nhận thấy ngay từ đầu nhiệm kỳ này, QH đã thực hiện rất mạnh và hiệu quả hoạt động phản biện và sát cánh cùng với Chính phủ trong xây dựng chính sách, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội và nhiều vấn đề khác nữa. Tôi mong muốn rằng mỗi cá nhân ĐBQH phát huy mạnh mẽ vai trò phản biện chính sách.

. Đối với QH, công khai, minh bạch là yếu tố đặc biệt quan trọng. Theo ông, vấn đề này cần được quan tâm như thế nào, nhất là khi báo chí được coi là một yếu tố góp phần thúc đẩy công khai, minh bạch?

+ Tôi rất đồng tình với quan điểm trong bối cảnh hiện nay, yếu tố minh bạch, công khai thực sự rất quan trọng đối với mọi cơ quan nhà nước, đặc biệt ở QH vì QH phải chịu trách nhiệm trước cử tri nên đòi hỏi của cử tri phải được nắm bắt kịp thời, thường xuyên, đầy đủ tất cả thông tin về hoạt động của QH, không chỉ tập trung trong các kỳ họp QH. Vì thế, theo tôi, báo chí có một vai trò rất quan trọng, nó giúp chuyển tải những thông tin ấy một cách đầy đủ nhất, hai chiều, từ phía QH, các cơ quan của QH và các ĐBQH đến với cử tri và ngược lại, chuyển tải ý kiến của cử tri đến với QH - là kênh, cầu nối quan trọng giữa QH với cử tri và nhân dân cả nước.

Như vậy, thông tin đến với người đọc, với cử tri sẽ chính xác hơn, kịp thời hơn và hạn chế thông tin lệch lạc, không chính thức.

. Xin cám ơn ông.