Theo hãng tin Bloomberg, Trung Quốc sẽ tiến hành tăng thuế hoặc ban hành các loại thuế mới nhằm thực hiện mục tiêu cộng đồng "thịnh vượng chung" của Chủ tịch Tập Cận Bình, qua đó thu hẹp khoảng cách giàu nghèo cũng như đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế, xã hội. Cụ thể, một số khu vực như Hải Nam hay Thâm Quyến sẽ được thí điểm tăng thuế hoặc áp dụng thuế mới.

Trên thực tế, những tranh cãi xung quanh vấn đề thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, bất bình đẳng thu nhập đã kéo dài nhiều năm ở Trung Quốc. Kể từ năm 2013, chính quyền Bắc Kinh đã nghiên cứu hàng loạt loại thuế như thuế thừa kế nhằm tái phân phối lại của cải xã hội, thế nhưng vấn đề vẫn chưa ngã ngũ.

Mới đây, thông tin Trung Quốc sẽ đánh thuế sở hữu lên mọi loại hình bất động sản đã thu hút sự chú ý của người dân khi đây có thể là tín hiệu cho một sự thay đổi mới với hàng loạt cải cách trong mảng đánh thuế lên giới nhà giàu.

Thuế bất động sản

Từ lâu, chính quyền Bắc Kinh đã muốn ban hành thuế bất động sản, vốn chiếm đến 70% tổng giá trị tài sản của các hộ gia đình. Loại thuế này được cho là có tác dụng không khác gì đánh thuế lên giới nhà giàu, đồng thời có thể bình ổn được thị trường bất động sản đang quá nóng.

Dẫu vậy theo hãng tin Bloomberg, tiến trình này có thể gặp nhiều khó khăn khi nguồn thu từ giao dịch bất động sản cũng như tăng trưởng kinh tế từ mảng này đóng góp rất lớn cho chính quyền địa phương. Trong 9 tháng đầu năm 2021, giao dịch bất động sản đóng góp bình quân đến 35% nguồn thu ngân sách của các địa phương.

Trên thực tế cách đây 10 năm, Thượng Hải đã ban hành thí điểm thuế sở hữu bất động sản 0,4-0,6% cho những người mua nhà mới và cho bất kỳ công dân địa phương nào mua nhà thứ 2. Tính đến năm 2020, loại thuế này đã thu về cho Thượng Hải hơn 19 tỷ Nhân dân tệ/năm, tương đương chỉ 3,4% tổng thu ngân sách từ thuế, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 7% thu được từ giao dịch đất đai.

Trước đó vào năm 2014, chính quyền nhiều địa phương cũng từ chối tuân thủ quy định kiểm kê, đăng ký số lượng bất động sản của trung ương. Tiến trình này bị trì hoãn và trong 1 tháng kể từ ngày quy định ban hành năm 2014, mới chỉ 16% thành phố và 4% vùng nông thôn đạt mục tiêu đề ra, qua đó cho thấy sự phức tạp của thị trường bất động sản cũng như giới nhà giàu.

Mặc dù chính phủ đã thuyết phục người dân rằng việc bắt buộc đăng ký số lượng sở hữu bất động sản không nhằm mục đích đánh thuế nhưng giới nhà giàu vẫn không muốn thực hiện, trong khi chính quyền địa phương thì không muốn nguồn thu từ thuế giao dịch nhà đất của mình bị ảnh hưởng. Cho đến tận năm 2018, thời điểm mà Trung Quốc bắt đầu nghiêm túc xây dựng kế hoạch đánh thuế sở hữu bất động sản, việc đăng ký trên vẫn chưa được thực hiện thành công.

"Những người phản đối việc đăng ký hoặc đánh thuế sở hữu này không chỉ giàu mà còn quyền lực nữa", chuyên gia kinh tế Larry Hu của Macquarie nhận định.

Thuế thừa kế

Trung Quốc là một trong số ít những nền kinh tế lớn không đánh thuế thừa kế. Thậm chí cho đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc cũng chưa thực sự cần loại thuế này khi giới nhà giàu ở đây chưa trải qua nhiều thế hệ như Phương Tây.

Tuy nhiên, hãng tin Bloomberg cho rằng với việc thế hệ đại gia đời đầu, tích lũy của cải khi Trung Quốc mới mở cửa, đang ngày một già đi và muốn thừa kế lại tài sản cho con cháu, chính phủ Trung Quốc có lẽ sẽ can thiệp nhằm đảm bảo một cộng đồng "thịnh vượng chung" như giới lãnh đạo đề ra.

Thuế thừa kế được Trung Quốc đưa ra thảo luận lần đầu vào năm 1995 khi bản dự thảo nhắm đến những người có tài sản hơn 1 triệu Nhân dân tệ, tương đương 157.000 USD tính theo tỷ giá thời đó. Sau đó 4 năm, Bộ tài chính Trung Quốc cho biết sẽ cố gắng thông qua bản dự thảo này vào năm 2000 nhưng cũng thất bại.

Năm 2013, vấn đề này lại được đưa ra xem xét một lần nữa nhưng vẫn chưa có sự thông qua chính thức nào. Nguyên nhân chính là Trung Quốc chưa có một hệ thống kiểm soát, truy tra rõ ràng tài sản của các cá nhân. Đó là chưa kể sự phức tạp của giới đại gia liên quan đến chính trị.

Tuy vậy thời gian gần đây, nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đã bắt đầu nghiêm túc xem xét loại thuế mới này khi khoảng cách phân biệt giàu nghèo trong thế hệ trẻ hiện nay ngày một lớn.

Thuế thu nhập

Hãng tin Bloomberg cho biết Trung Quốc đã thực hiện thuế thu nhập cách đây vài năm nhằm cố gắng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo nhưng vẫn có sự ưu ái cho giới đại gia. Thuế thu nhập kinh doanh và đầu tư tại Trung Quốc vẫn thấp hơn nhiều so với thuế thu nhập cá nhân.

Tuy nhiên, chuyên gia Jason Mi của hãng kế toán EY nhận định tình hình trên sẽ dễ thay đổi hơn thuế bất động sản bởi phần lớn thu nhập của người giàu đến từ kinh doanh và chúng có thể dễ dàng thay đổi hoặc gộp vào thuế thu nhập cá nhân trong tương lai.

Trong khi đó, giám đốc Shi Ahengwen của Trung tâm nghiên cứu chính sách và thuế (CRFTL) nhận định thuế từ lương thưởng cho những người làm công ăn lương có thể sẽ được hạ thấp nhằm cân bằng lại của cải.

Trước đây Trung Quốc đã từng có cải cách về thuế thu nhập cá nhân vào năm 2018 khi nâng ngưỡng thu nhập bị đánh thuế 3.500 Nhân dân tệ lên 5.000 Nhân dân tệ/tháng. Đồng thời chính phủ cũng tăng thêm các khoản giảm trừ gia cảnh cho người già, người nghèo có con nhỏ. Hiện nhiều quan chức tại Trung Quốc đang kêu gọi nâng tiếp ngưỡng thu nhập bị đánh thuế lên 10.000 Nhân dân tệ/tháng.

Gần đây, chính quyền Bắc Kinh đã tăng cường nhấn mạnh việc thực hiện nghĩa vụ thuế, trừng phạt nặng những người trốn thuế từ giới giải trí cho đến doanh nhân. Những người nổi tiếng như diễn viên Trịnh Sảng đã bị nêu gương khi yêu cầu thanh toán trẻ 299 triệu Nhân dân tệ tiền thuế quá hạn kèm tiền phạt trong tháng 8/2021. Danh sách những người bị phạt còn rất dài với những cái tên nổi tiếng như Phạm Băng Băng.

Hãng tin Bloomberg nhận định Trung Quốc đang thể hiện quan điểm siết chặt thu thuế với giới nhà giàu vô cùng rõ ràng và thời gian tới, chắc chắn hệ thống thuế sẽ có những cải cách mới.

*Nguồn: Bloomberg

Huyền Băng