Như tin đã đưa, Facebook Inc vừa chính thức đổi tên thành Meta Platforms Inc. Động thái này được cho là nhằm tách biệt danh tính công ty với mạng xã hội cùng tên vốn đang bị sa lầy trong bê bối nội dung độc hại. Đây cũng là bước tiến nhằm nhấn mạnh sự chuyển đổi sang một nền tảng máy tính mới nổi tập trung vào thực tế ảo.

Tên mới sẽ không ảnh hưởng đến cách công ty sử dụng hoặc chia sẻ dữ liệu và cấu trúc công ty cũng không thay đổi. Các ứng dụng bao gồm mạng xã hội hàng đầu Facebook, Instagram, Messenger và WhatsApp cũng sẽ giữ nguyên tên của chúng. Công ty cho biết cổ phiếu của họ sẽ bắt đầu giao dịch dưới một mã mới, MVRS, vào ngày 1/12.

Sự thay đổi tên là tín hiệu rõ ràng nhất cho đến nay về ý định đặt tương lai của Facebook trên một nền tảng máy tính mới - vũ trụ số (metaverse), một ý tưởng được sinh ra trong trí tưởng tượng của các tiểu thuyết gia khoa học viễn tưởng. Theo tầm nhìn của Meta, mọi người sẽ tụ họp và giao tiếp bằng cách bước vào môi trường ảo, cho dù họ đang nói chuyện với đồng nghiệp trong phòng họp hay đi chơi với bạn bè ở những nơi xa xôi trên thế giới.

"VŨ TRỤ SỐ" LÀ GÌ?

Để hiểu kỹ hơn về vấn đề này, có lẽ bạn đọc nên xem thử bộ phim "Đấu trường ảo" (Ready Player One) công chiếu vào năm 2018 bởi đạo diễn Steven Spielberg. Bối cảnh của bộ phim thể hiện khá đầy đủ về một "vũ trụ số".

Về lý thuyết, vũ trụ số là một siêu mạng lưới duy trì sự hoạt động liên tục của môi trường ảo. Trong đó, mọi người có thể tương tác với nhau hay các vật thể ảo trong môi trường thông qua những nhân vật số (Avatar) được tạo dựng nên. Hãy tưởng tượng những trò chơi nhập vai trực tuyến với vô số người chơi.

Khái niêm vũ trụ số là một thuật ngữ khoa học viễn tưởng mà nhiều người trong ngành công nghệ coi đó là sản phẩm từ môi trường Internet hiện nay. Dù đây mới chỉ là khái niệm và chưa được xây dựng thành công nhưng những công ty lớn như Facebook đang cố gắng đặt những viên gạch đầu tiên cho chúng. Mạng xã hội lớn nhất thế giới này đang hướng tới mục tiêu xây dựng các các không gian ảo cho những hoạt động trực tuyến, từ làm việc, vui chơi, học hành cho đến mua sắm.

Thuật ngữ "vũ trụ số" (Metaverse) được ghép từ "Meta" (Siêu việt) với "Verse" trong "Universe" (Vũ trụ). Từ này được tiểu thuyết gia khoa học viễn tưởng Neal Stephenson sử dụng trong cuốn truyện "Snow Crash" năm 1992 nhằm mô tả thế giới ảo mà trong đó nhân vật chính Hiro Protagonist tương tác xã hội, mua sắm và đánh bại kẻ thù thông qua nhân vật số của anh ta.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng thuật ngữ này đã được sử dụng từ trước đó với cùng khái niệm nhưng dưới cái tên khác là "CyberSpace" trong cuốn tiểu thuyết "Neucromancer" vào năm 1984 của tác giả William Gibson.

Với khả năng kết nối mọi lúc mọi nơi với mọi người, siêu vũ trụ số này sẽ như một thế giới thứ hai của chúng ta. Nó mở rộng theo mọi giác quan, cả về tầm nhìn, âm thanh và xúc giác, khi mọi vật thể kỹ thuật số sẽ được hòa trộn vào thế giới thực hoặc đắm mình vào trong các môi trường hoàn toàn 3D bất cứ khi nào ta muốn. Các công nghệ để làm nên điều đó còn được biết đến với tên Thực tế Mở rộng (eXtended Reality – XR), bao gồm cả AR và VR.

Không chỉ vậy, người chơi còn có thể thay đổi vẻ ngoài của mình theo ý muốn, mua các vật phẩm ảo để sử dụng trong game. Không chỉ hữu dụng trong game, các vật phẩm này còn có giá trị ngoài đời thật khi người chơi có thể mua bán chúng và quy đổi ra tiền thật. Do vậy, các vật phẩm này trở nên rất quan trọng với người chơi, cả trong game cũng như ngoài thế giới thật.

TƯƠNG LAI BÁ CHỦ KINH TẾ, XÃ HỘI

Nếu vũ trụ số trở thành công nghệ tương lai của con người như được dự đoán thì việc ai xây dựng chúng đầu tiên sẽ trở nên vô cùng quan trọng với nền kinh tế, xã hội hay thậm chí là cả địa chính trị.

Hiện Facebook đang nhắm đến vị trí này khi tập trung phát triển các mảng liên quan đến vũ trụ số mà mục tiêu đầu tiên là công nghệ thực tế ảo (Virtual Reality). Trong một bài phỏng vấn, CEO Mark Zuckerberg đã giải thích quan điểm của mình rằng "vũ trụ số" sẽ phổ biến trên mọi nền tảng xã hội hiện nay, từ mạng xã hội cho đến truyền thông, làm việc hay giải trí.

"Mọi người sẽ nhìn nhận chúng tôi là một công ty kinh doanh vũ trụ số thay vì chỉ là công ty công nghệ thông thường", CEO Mark Zuckerberg trả lời tờ The Verge.

Không riêng gì Facebook, nhiều hãng công nghệ ở Thung lũng Silicon cũng chú ý đến mảng này. Tập đoàn Microsoft đã lưu ý đến công nghệ chuyển đổi vũ trụ số trong khi một số hãng game thậm chí đã tuyên bố mình là công ty kinh doanh trong mảng này. Trò Roblox nổi tiếng với trẻ em hay Fortnite của hãng Epic Games đều có tuyên bố tương tự.

NHỮNG HOÀI NGHI

Mặc dù là một ông lớn trong ngành công nghệ với nguồn tài chính dồi dào, việc Mark Zuckerberg có thể xây dựng một "Đấu trường ảo" cho riêng mình vẫn còn là nghi vấn. Trên thực tế công nghệ liên quan đến vũ trụ số vẫn còn quá sơ khai và sẽ phải tốn rất nhiều năm để đạt đến các đặc điểm như đã nói ở trên.

Tờ Fast Company nhận định mạng xã hội lớn nhất thế giới vẫn còn chặng đường rất dài phải đi nếu muốn xây dựng thành công vũ trụ số. Ngay cả công nghệ kính thực tế ảo mà họ đang dồn sức đầu tư cũng chưa thực sự hoàn thiện. Công nghệ thiết kế đảm bảo các cặp kính chất lượng cao với lượng pin dài hạn vẫn chưa thể đạt tới.

Rõ ràng, Facebook lại là một ông lớn khác trong mảng công nghệ cam kết thứ gì đó mà họ chưa thể hoàn thành. Nhiều công ty khác cũng đang phát triển kính thực tế ảo như Google hay Apple nhưng họ chẳng cần phải tuyên bố to tát về điều đó bởi chặng đường vẫn còn rất dài.

Nguồn: The Verge, Blooomberg

Vân Đàm