Việc Công ty nước sạch Sông Đà đã xin lỗi người dân và sẽ miễn phí nước sạch cho người dân trong vòng 1 tháng được đánh giá là hành động muộn. Nhưng, câu hỏi đặt ra là, các cơ quan có trách nhiệm giám sát chất lượng nguồn nước thì như thế nào?
Sau hơn nửa tháng xảy ra sự cố đổ dầu thải tại đầu nguồn nước sạch sông Đà khiến hàng triệu người dân Thủ đô bị ảnh hưởng, ngày 25/10 Công ty CP Đầu tư nước sạch Sông Đà mới đưa ra lời xin lỗi và .
Trong khi trách nhiệm giám sát chất lượng nước của các cơ quan chức năng như Sở Xây dưng, Sở Y tế Hà Nội... đối với việc bảo đảm nước sạch cho người dân như thế nào khi để người dân sử dụng nước sinh hoạt nhiễm dầu thải trong suốt gần 1 tuần liền ảnh hưởng đến sức khỏe.
Trao đổi với PV Infonet về vụ việc nêu trên, luật sư Hoàng Tùng – Trưởng VPLS Trung Hòa – Đoàn LSTP Hà Nội cho biết: “Thông cáo của Viwasupco ngày 25/10/2019 xin lỗi người tiêu dùng về sự cố nước sạch sau 17 ngày là hành động rất muộn màng thể hiện sự vô trách nhiệm, vô cảm của họ về tính mạng, sức khỏe của hàng triệu người dân Hà Nội.
Hơn nữa, văn bản này cũng không có người đại diện pháp luật của công ty ký đóng dấu mà chỉ là dấu treo. Vấn đề quan trọng là quy định về kiểm soát nguồn nước đầu vào làm nguyên liệu cho sản xuất và quy trình xử lý nước sạch tại nhà máy Viwasupco để cung cấp nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt”.
Theo luật sư Hoàng Tùng, “sau vụ việc này, các cơ quan chức năng cần xem xét hàng loạt trách nhiệm cá nhân tại Viwasupco mới rõ ràng và cá thể hóa trách nhiệm đem lại lòng tin của người tiêu dùng cũng như thực hiện quy trình sản xuất nước một cách khắt ke đảm bảo an toàn nhất. Hậu quả xảy ra đặc biệt nghiêm trọng như vậy không thể bỏ qua trách nhiệm người đứng đầu của các đơn vị này.
Mặc dù biết nước không đảm bảo chất lượng nhưng vẫn cấp bán cho người dân, vì thế các cá nhân liên quan đến vụ việc này cần có trách nhiệm đánh giá mức độ lỗi cố ý hay vô ý, từ đó đánh giá mức độ vi phạm để xem xét rõ ràng trách nhiệm để đưa ra hình thức xử lý theo pháp luật.
Hiện cơ quan Công an tỉnh Hòa Bình cũng đang điều tra vụ việc, còn phía các cơ quan quản lý Hà Nội cũng phải làm rõ việc có hay không có chuyện cố ý cấp nước bẩn và hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Đối với các cơ quan liên quan, nhất là Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP Hà Nội, Sở Y tế, UBND TP HN, trung tâm y tế cấp huyện cũng đã được cụ thể hóa trách nhiệm thi hành chuyên môn tại Thông tư 41/2018 Bộ Y tế.
Việc chậm trễ, lúng túng thiếu trách nhiệm của những người có liên quan đến vụ việc tại các cơ quan này khiến người dân phải sử dụng nước bẩn trong hơn 1 tuần gây hậu quả khôn lường. Các đơn vị quản lý này cũng cần kiểm điểm và có hình thức kỷ luật nghiêm cán bộ của đơn vị mình được phân công, nếu có dấu hiệu cũng đề nghị chuyển cơ quan điều tra xem xét xử lý theo quy định pháp luật”.
Còn luật sư Lê Hằng, Cty Luật TAT Law firm cho biết: “Sau vụ cháy Rạng Đông và mới đây là vụ nước sạch sông Đà nhiễm dầu thải thì đây là sự cố môi trường nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn TP Hà Nội ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của người dân vì đây là nguồn nước thiết yếu, sinh hoạt hàng ngày của người dân và có tác động xấu đến cộng đồng dân cư.
Theo đó, người đứng đầu trực tiếp của tổ chức phải chịu trách nhiệm đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường có liên quan đến hoạt động của tổ chức mình. Tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm, suy thoái môi trường có trách nhiệm khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra.
Trường hợp cá nhân gây ô nhiễm, suy thoái môi trường do thực hiện nhiệm vụ được tổ chức giao thì tổ chức phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. Do giữa Công ty Sông Đà và người dân có hợp đồng dịch vụ cung cấp nước sinh hoạt nên công ty phải chịu trách nhiệm thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng.
Trường hợp công ty có lỗi trong việc cung cấp nguồn nước không đảm bảo chất lượng cho người tiêu dùng thì phải chịu trách nhiệm dân sự, hình sự hoặc bồi thường thiệt hại cho người dân khi phát sinh hậu quả.
Công ty Sông Đà đưa ra mức chia sẻ chi phí với người dân 1 tháng tiền nước, tuy nhiên trong trường hợp không đồng ý với phương án trên người dân có quyền yêu cầu công ty chi trả mức bồi thường thiệt hại theo qui định của pháp luật.
Trong trường hợp này, người dân hoàn toàn có quyền được yêu cầu bồi thường vì giữa người dân và Công ty Sông Đà có hợp đồng dịch vụ cung cấp nước. Do đó, sau khi xác định được Công ty Sông Đà có lỗi khi biết có sự cố liên quan đến nguồn nước nhưng vẫn cấp nước cho người dân và người dân có văn bản chứng cứ chứng minh các thiệt hại liên quan đến tài sản, sức khỏe…”.
Theo luật sư Lê Hằng, nếu người dân không thỏa thuận được mức bồi thường thì có quyền khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bồi thường thiệt hại. Về trách nhiệm dân sự, pháp luật có quy định rõ về trường hợp này.
Còn nếu không thỏa thuận được mức bồi thường, người dân có quyền và nên thống kê chi tiết thiệt hại do dùng nước sông Đà bị ô nhiễm để làm đơn khởi kiện Công ty nước sạch Sông Đà ra tòa án có thẩm quyền.
Ngoài ra, người dân còn có thể yêu cầu bồi thường tổn thất về tinh thần theo qui định. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá 50 lần mức lương cơ sở do nhà nước qui định.
Việc các hộ gia đình khởi kiện đơn lẻ có thể gây khó khăn nên người dân có thể ủy quyền cho các cá nhân hoặc Ban quản trị chung cư tham gia vụ việc. Đồng thời người dân có thể đề nghị tổ chức xã hội đại diện cho dân hoặc tự mình khởi kiện theo điểm b Điều 28 luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010.
Theo đó, các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thực hiện những nhiệm vụ “Hướng dẫn, giúp đỡ, tư vấn người tiêu dùng khi có yêu cầu; Đại diện người tiêu dùng khởi kiện hoặc tự mình khởi kiện vì lợi ích công cộng...".