Khi Nga và Belarus tập trận chung lần gần đây nhất hồi tháng 2, một lực lượng Nga đã đi qua biên giới Belarus để tiến vào thủ đô Kiev của Ukraine. Vấn đề đáng lo đối với Ukraine không phải là quân đội của Belarus, mà là biên giới rất dài với Belarus ở phía bắc có thể là nơi Nga đưa quân vào một lần nữa, gây ra cơn ác mộng đối với lực lượng vốn đã bị kéo căng của Ukraine, giới quan sát nhận định.

Lực lượng cứu hỏa Ukraine dập lửa tại một nhà máy nhiệt điện ở Kiev bị trúng tên lửa hôm 18/10. Ảnh: Reuters

Điểm nóng sườn phía đông

Ukraine và Belarus có chung biên giới dài 1.000km, phần lớn ít người ở hoặc rừng rậm bao phủ. Nhóm lính Nga đầu tiên tham gia lực lượng chung đã đến Belarus hôm 15/10, Bộ Quốc phòng Belarus cho biết. Phía Belarus cho biết phía Nga sẽ cử dưới 9.000 người tham gia lực lượng chung. Quân Ukraine đang triển khai chiến dịch phản công ở miền đông và miền nam, trong khi cố ngăn chặn lực lượng Nga ở Donetsk và Zaporizhzhia. Sau 7 tháng xung đột, Ukraine cũng bị tiêu hao lực lượng đáng kể, nên việc phải đưa quân bảo vệ sườn phía đông sẽ càng khiến lực lượng bị dàn trải trên nhiều mặt trận.

Belarus nói rằng lực lượng chung chỉ để phòng vệ. Bộ trưởng Quốc phòng Belarus Viktor Khrenin nói rằng “mọi hoạt động được triển khai vào thời điểm này đều nhằm phản ứng phù hợp với tình hình gần biên giới”. Theo Belarus, những hoạt động đó là nhằm ngăn chặn Ukraine tấn công Belarus. Tuần trước, ông Lukashenko nói rằng chính phủ của ông “đã được cảnh báo về các cuộc tấn công từ Ukraine vào Belarus”. Ngoại trưởng Belarus Vladimir Makei sau đó nói rằng một chiến dịch chống khủng bố đang diễn ra “khi có những báo cáo về khả năng các nhà nước xung quanh sắp có hành động khiêu khích”.

Ukraine bác bỏ những cáo buộc đó. Phát biểu tại cuộc họp của G7 tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky kêu gọi Liên Hợp Quốc cử lực lượng gìn giữ hòa bình đến biên giới của nước này. Ông Zelensky cho rằng Nga đang muốn kéo Belarus tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột. Một số video trên mạng xã hội cho thấy nhiều đoàn tàu chở xe tăng và các phương tiện khác đang di chuyển trên khắp Belarus. Giới phân tích phương Tây cho rằng những phương tiện đó thuộc về Nga và đang được lấy ra tại các kho tại Belarus để bù vào cho thiệt hại trên chiến trường Ukraine. Theo các nhà phân tích, khả năng thấp hơn là Belarus đang chuẩn bị vào cuộc.

Tuần trước, phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho biết Mỹ chưa thấy dấu hiệu nào cho thấy binh lính Belarus “đang chuẩn bị hoặc sắp tham gia” cuộc xung đột. Dù đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ, Tổng thống Lukashenko vẫn chưa cam kết cử quân tham gia chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Hầu hết các nhà phân tích cho rằng cũng sẽ có ít khác biệt nếu Belarus làm điều đó. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng có thể Nga muốn khiến Kiev phải lo lắng về biên giới phía bắc.

Ukraine ước tính Nga đang có 4 hệ thống tên lửa đạn đạo đang đặt tại Belarus, cộng thêm 12 hệ thống phòng không S-400. Một số máy bay không người lái do Iran sản xuất cũng được nói là đã xuất phát từ phía bắc để vào Ukraine trong tuần trước. Đã có thêm một số máy bay chiến đấu của Nga được điều đến Belarus, Bộ Quốc phòng Belarus cho biết. Giới chức Ukraine ước tính hiện có chưa đến 1.000 lính Nga ở Belarus vào thời điểm này, nhưng số lượng quân nhân hiện diện ở đó tăng nhanh có thể dẫn đến một chiến dịch tấn công nữa vào Ukraine từ hướng bắc, nhằm vào thủ đô Kiev.

Không còn không gian cho đàm phán

Bộ Quốc phòng Nga ngày 18/10 cho biết lực lượng vũ trang Nga tiếp tục các cuộc không kích chính xác cao vào các mục tiêu ở Ukraine, hãng tin Nga RT đưa tin. “Trong ngày, lực lượng vũ trang Liên bang Nga tiếp tục tấn công bằng vũ khí trên không và trên biển có độ chính xác cao tầm xa vào các hệ thống năng lượng và chỉ huy quân sự của Ukraine, cũng như các kho vũ khí với đạn dược, khí tài do nước ngoài sản xuất. Đã đánh trúng tất cả các mục tiêu chỉ định”, Trung tá Igor Konashenkov nói trong cuộc họp giao ban hằng ngày. Bộ Quốc phòng Nga cũng cho biết họ đã nhắm mục tiêu vào một trung tâm liên lạc vũ trụ của Ukraine gần Odessa.

Khi cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine hứng chịu các cuộc tấn công mới hôm 18/10, người dân ở các khu vực của thủ đô Kiev được kêu gọi tiết kiệm điện và nước. Kể từ ngày 10/10, gần 1/3 số nhà máy điện của Ukraine đã bị phá hủy, Tổng thống Volodymyr Zelensky thông báo hôm 18/10, CNN đưa tin. “Tình trạng mất điện hàng loạt” đã diễn ra trên khắp Ukraine vì 30% các nhà máy điện của Ukraine đã bị phá hủy chỉ trong hơn một tuần, Tổng thống Zelensky nói. Nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố “không còn không gian cho các cuộc đàm phán” với chế độ của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ít nhất ba thành phố của Ukraine, bao gồm Kiev, đang bị gián đoạn điện sau các cuộc tấn công của Mátxcơva vào cơ sở hạ tầng quan trọng hôm 18/10.

Thị trưởng Kiev, ông Vitali Klitschko, kêu gọi người dân hạn chế sử dụng điện và nước sau khi hai cơ sở năng lượng bị tấn công. Theo ông Klitschko, số người chết vì các cuộc tấn công ở Kiev đang tăng. “Ba người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công hôm nay vào cơ sở hạ tầng quan trọng ở Kiev”, Thị trưởng Klitschko thông báo trên Telegram. Số người thiệt mạng do các cuộc tấn công ở Kiev hôm 17/10 là 5.

Điện Kremlin cho biết họ chưa ấn định ngày kết thúc lệnh tăng cường nhập ngũ (Tổng thống Putin công bố vào tháng 9) dù có tới 40 khu vực đã hoàn thành hạn ngạch quân dịch. Theo phát ngôn viên Chính phủ Nga, việc huy động chỉ có thể kết thúc bằng một sắc lệnh của tổng thống. Trong khi đó, nhà chức trách Đan Mạch thông báo, các vụ nổ là nguyên nhân gây ra thiệt hại cho hai đường ống dẫn khí đốt chính giữa Nga và châu Âu vào tháng trước. Đường ống Nord Stream được lắp đặt để dẫn khí đốt từ Nga vào Liên minh châu Âu, và đã gây tranh cãi rất lâu trước khi Nga xung đột vũ trang với Ukraine, phần lớn là do lo ngại xung quanh việc châu Âu phụ thuộc vào năng lượng của Nga.