Ngày 27-10, Ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP HCM (Hepza) tổ chức Hội nghị tổng kết 30 năm xây dựng và phát triển các khu chế xuất - khu công nghiệp (KCX - KCN) trên địa bàn TP nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của các KCX-KCN, đồng thời đề ra phương hướng, nhiệm vụ cho những năm tiếp theo.

Báo cáo tại hội nghị, ông Hứa Quốc Hưng, Trưởng ban Hepza, cho biết mô hình KCX đầu tiên của cả nước là khu chế xuất Tân Thuận (TP HCM) được thành lập vào năm 1991. Trong 4 năm thí điểm, từ năm 1992 đến năm 1996, TP HCM thành lập thêm 2 KCX là Linh Trung 1 và Linh Trung 2.

Sau 30 năm phát triển, đến nay TP có 3 KCX và 14 KCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 3.811,71 ha, đạt 64% diện tích quy hoạch của 23 KCX - KCN TP. Tỉ lệ lấp đầy các KCX - KCN đạt 77% và cơ bản đáp ứng yêu cầu đặt ra về mục tiêu thu hút vốn đầu tư, phát triển sản xuất công nghiệp, giải quyết việc làm, du nhập kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, nâng cao giá trị xuất khẩu, từng bước tham gia vào mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, đóng góp đáng kể vào ngân sách nhà nước, góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội của Thành phố phát triển theo hướng chuyển đổi vùng nông nghiệp lạc hậu thành khu đô thị - công nghiệp phát triển.

Toàn cảnh hội nghị sáng 27-10

Lũy kế đến tháng 9-2022, các KCX - KCN đã thu hút được 1.674 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký 12,33 tỉ USD, trong đó vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng 45%; bình quân hàng năm các KCX - KCN thu hút hơn 260 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài, chiếm tỷ trọng 58% vốn đầu tư nước ngoài của TP trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp.

Giá trị xuất khẩu trung bình hàng năm của các KCX - KCN đạt 7 tỉ USD, chiếm trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của TP; trung bình hàng năm nộp ngân sách Nhà nước hơn 22.000 tỉ đồng, chiếm 6% thu ngân sách TP (không kể dầu thô). 

Các KCX - KCN đã giải quyết việc làm cho hơn 281.000 lao động, chiếm 6% lực lượng lao động của TP, trong đó tính riêng lao động trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng là 18%.

Tuy nhiên, sau 30 năm hình thành và phát triển, các KCX - KCN cũng bộc lộ nhiều vướng mắc, hạn chế như: hiệu quả thu hút đầu tư, sử dụng đất chưa cao; mô hình tổ chức hoạt động KCX chậm được đổi mới; hạ tầng một số KCN thiếu đồng bộ; một số KCN đã được thành lập hoặc có quyết định đầu tư mở rộng chậm được triển khai…

"Hiện nay, nhiều KCX, KCN đã hoạt động được hơn một nửa thời hạn của dự án như: KCX Tân Thuận, Linh Trung 1 và 2; KCN Bình Chiểu, Tân Thới Hiệp, Vĩnh Lộc, Tân Bình, Tân Tạo, Tây Bắc Củ Chi, Hiệp Phước giai đoạn 1. Vì vậy, có không ít doanh nghiệp FDI băn khoăn, do dự đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới máy móc thiết bị do thời gian còn lại ngắn, chỉ còn hơn 20 năm; thậm chí một số KCX-KCN còn chưa tới 20 năm..." - ông Hứa Quốc Hưng cho biết.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên nhìn nhận sau 30 năm hình thành và phát triển, các KCX - KCN đã đạt được thành quả nhất định, hoàn thành sứ mệnh của giai đoạn đầu và tạo đà cho những bước phát triển tiếp theo. Trong giai đoạn phát triển mới, các KCX - KCN của TP sẽ góp phần từng bước hiện thực hóa quan điểm, tầm nhìn của Bộ Chính trị về vị trí, vai trò của TP trong vùng Đông Nam Bộ, là TP hiện đại, thông minh, năng động sáng tạo. 

Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên phát biểu chỉ đạo tại hội nghị

"Trong kế hoạch hành động của Hepza nêu ra phù hợp với chủ trương mới, vấn đề là quyết tâm thực hiện như thế nào" - Bí thư Thành ủy TP HCM nhấn mạnh. 

Theo Bí thư, thời gian tới cần quán triệt sâu sắc quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Thành ủy về công nghiệp hóa - hiện đại hóa giai đoạn mới theo hướng tập trung chuyển đổi căn bản toàn diện nền kinh tế dựa trên phát triển công nghệ và dịch vụ trên nền tảng đổi mới sáng tạo và ứng dụng học công nghệ. Tập trung hoàn thiện quy hoạch, đầu tư phát triển hạ tầng các KCX-KCN. Cần mạnh dạn loại bỏ và đưa ra khỏi quy hoạch các khu công nghiệp không khả thi; đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực để chuyển đổi mô hình tăng trưởng. 

Tiếp tục đầu tư xây dựng hoàn thiện hạ tầng xã hội trong các KCX-KCN như nhà lưu trú, ký túc xá công nhân, các trường mầm non, các dịch vụ thiết yếu phục vụ người lao động để người lao động yên tâm gắn bó với doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Hepza phải đổi mới mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới, làm sao cho bộ máy tinh gọn và hiệu quả.