Cây hoa sữa lại trở thành chủ đề được bàn luận sôi nổi khi quận Đống Đa đề nghị các cơ quan có thẩm quyền của TP Hà Nội cho phép di chuyển khoảng 80 cây hoa sữa ở đường Nguyễn Chí Thanh.

Mong muốn dịch chuyển cây hoa sữa ra khỏi địa bàn không phải là chủ đề mới với người Hà Nội. Trước đó, vào năm 2019, tiếp thu ý kiến của người dân, quận Tây Hồ đã cho đánh chuyển gần 100 cây hoa sữa ven Hồ Tây sang bãi rác Nam Sơn.

Hoa sữa, ở một thời xa xăm nào đó của Hà Nội đã trở thành một biểu tượng đầy thương nhớ với người dân thủ đô hoặc bất kỳ ai ghé đất này. Loài hoa có mùi thơm đặc trưng ấy cũng dày đặc xuất hiện từ thơ cho đến nhạc.

Nhà thơ Phan Hách đã từng để lại cho đời bài thơ mang tên Hoa sữa. Bài thơ đó sau đó được phổ nhạc thành bài hát Mối tình đầu. Người ta kể lại rằng ông viết bài thơ này ở tuổi trung niên, trong một buổi chiều ngang qua phố Nguyễn Du, con phố được coi là “lãnh địa” của hoa sữa mà gợi nên ý thơ trên.

Với nhạc, người ta biết đến hoa sữa qua một tuyệt phẩm của nhạc sĩ Hồng Đăng với ca khúc mang tên Hoa sữa. Bài hát có những ca từ như: "Hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm/có lẽ nào anh lại quên em". Sau này, trả lời trên báo chí, người ta mới biết được rằng trước khi làm nên tác phẩm ấy, nhạc sĩ Hồng Đăng “nào có biết hoa sữa là thế nào đâu”.

Hoa sữa giờ đây với nhiều người chỉ “đáng yêu” khi đọc thơ, nghe nhạc, còn trong đời thực trở thành một nỗi ám ảnh thường trực. Với những gia đình sống gần cây hoa sữa, họ cảm thấy cũng khổ cỡ như ở gần loa phường. Có người phải đóng cửa thường xuyên, có người thậm chí phải bán nhà đi nơi khác.

Nói về vấn đề này, GS-TSKH Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, trả lời trên báo chí rằng hoa sữa không có tội. Lỗi là do người làm quy hoạch nên mới xuất hiện tình trạng hoa sữa đậm đặc ảnh hưởng đến người dân xung quanh.

Chính nhạc sĩ Hồng Đăng khi đương thời cũng kể: “Tôi vào Vinh công tác, các anh lãnh đạo Nghệ An kể rằng vừa qua ở Vinh người ta đã phải chặt đi khá nhiều cây hoa sữa trên phố vì mùi hương của nó nồng nặc không chịu được. Vì tin ông và mê hoa sữa trong bài hát của ông mà chúng tôi phải ra tận Hà Nội lấy giống về trồng đầy đường phố”.

Rồi ông thở dài nói: “Nước hoa dù thơm đến mấy nhưng nếu đổ cả lọ lên người thì không ai chịu nổi thật. Hoa sữa cũng vậy. Ở Hà Nội cứ cách hàng trăm mét người ta mới trồng một cây và vì vậy vào mùa hoa, ban đêm chỉ thoang thoảng hương hoa sữa ngọt ngào”.

Nhạc sĩ Phú Quang từng sáng tác ca khúc mang tên Đâu phải bởi mùa thu. Số phận long đong của cây hoa sữa chắc rằng cũng “đâu phải bởi mùi hương” mà bởi cách người ta quy hoạch, bố trí, ứng xử với nó. Mà tư duy theo kiểu cứ trồng đi đã, dân phản đối thì ta cứ di dời thì số phận cây hoa sữa và nhiều cây khác nữa chắc vẫn còn long đong.