Ngày 2/10, bộ phận Nghiên cứu Thị trường và Kinh tế toàn cầu của Ngân hàng UOB Việt Nam công bố báo cáo tăng trưởng kinh tế quý III năm 2023, trong đó điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng cả năm của Việt Nam xuống 5,0% từ mức 5,2% trước đó.

Nhu cầu bên ngoài đang cải thiện?

Các chuyên gia UOB nhận định dữ liệu được công bố vào tháng Chín cho thấy một số dấu hiệu đáng khích lệ khi các hoạt động có thể đã thay đổi theo hướng tích cực khi hiệu quả hoạt động được cải thiện hàng tháng. Xuất khẩu tăng trong tháng Chín sau 6 tháng giảm liên tiếp, đạt mức 4,6% so với cùng kỳ.

Nhập khẩu cũng cho thấy xu hướng tương tự, tăng 2,6% so với cùng kỳ sau 10 tháng giảm liên tiếp. Tương tự, sản lượng công nghiệp đã tăng 5,1% so với cùng kỳ và là mức tăng tốt nhất kể từ tháng 11/2022, do lĩnh vực sản xuất ghi nhận sản lượng tăng tháng thứ tư liên tiếp so với cùng kỳ.

Sự cải thiện này cũng được phản ánh trong dữ liệu chỉ số quản lý mua hàng (PMI), trong đó PMI ngành sản xuất của Việt Nam ghi nhận mức tăng đầu tiên (trên 50) vào tháng Tám ở mức 50,5, sau khi bị thu hẹp (dưới 50) trong 5 tháng trước đó.

Một lý do khiến cho các điều kiện có xu hướng cải thiện hơn nữa là dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đổ vào Việt Nam. Bất chấp triển vọng tăng trưởng chưa thực sự khởi sắc và hoạt động xuất khẩu còn khá chậm trong suốt cả năm, các doanh nghiệp nước ngoài vẫn tiếp tục cam kết đầu tư vào Việt Nam trong làn sóng phi toàn cầu hóa, giảm thiểu rủi ro và chuyển dịch chuỗi cung ứng hiện nay.

Cũng theo chuyên gia UOB, số vốn FDI thực hiện đạt 2,2% so với cùng kỳ năm ngoái, ở mức 15,9 tỷ USD và tăng tháng thứ tư liên tiếp. Nếu tốc độ tăng tiếp tục ở mức tương tự, dự kiến dòng vốn FDI cả năm có thể sẽ đạt mức 19,7 tỷ USD như năm 2021. Đây là một kết quả đáng kể khi xét đến hoàn cảnh hiện tại bị chi phối bởi các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng chưa chắc chắn, áp lực lạm phát và niềm tin suy yếu.

Vốn FDI đã đăng ký là một chỉ số mang tính tương lai cho vốn FDI giải ngân, tăng 7,7% so với cùng kỳ ở mức 20,2 tỷ USD, vượt mức 18,8 tỷ USD được ghi nhận trong cùng kỳ năm 2022. Singapore là nguồn đầu tư lớn nhất trong số vốn FDI đăng ký ở mức 4 tỷ USD, tiếp theo là Trung Quốc (2,9 tỷ USD). Lĩnh vực sản xuất vẫn là điểm đến hàng đầu, thu hút hơn 14 tỷ USD so với đầu năm, tăng 15,5% so với cùng kỳ.

Ở trong nước, chi tiêu của người tiêu dùng dường như đã lấy lại đà tăng trưởng, với thương mại bán lẻ tổng thể tăng 9,4% so với cùng kỳ sau khi dao động dưới mức 7% trong 3 tháng trước đó và là tháng tốt nhất kể từ tháng 4/2023. Doanh số bán lẻ cũng tăng 7,4 % so với cùng kỳ, cũng là mức tăng lớn nhất kể từ tháng 4/2023 trong khi sản lượng thương mại dịch vụ và lưu trú tăng 34,7% sau khi dao động quanh mức 5 - 10% trong 4 tháng trước đó, cho thấy hoạt động du lịch đang tăng tốc.

Tăng trưởng GDP vẫn nhiều thách thức

Chuyên gia UOB nhấn mạnh trong 9 tháng qua, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 4,24% so với cùng kỳ, đây là một sự cải thiện so với mức 3,72% của nửa đầu năm 2023, nhưng chỉ bằng một nửa so với tốc độ tăng trưởng 8,85% so với cùng kỳ vào năm 2022.

Điều này đồng nghĩa với việc mục tiêu tăng trưởng chính thức là 6,5% là một thách thức. Để đạt được mục tiêu này, tốc độ tăng trưởng trong quý IV/2023 của Việt Nam sẽ cần ít nhất là 12% và điều này khó xảy ra trong bối cảnh hiện tại nếu nhu cầu cơ bản không có sự cải thiện mạnh mẽ.

Mặc dù tăng trưởng đã vững chắc hơn trong quý III/2023 nhưng kết quả tăng trưởng chậm trong 6 tháng đầu năm vẫn ảnh hưởng đáng kể.

“Do đó, chúng tôi đang điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng cả năm của Việt Nam xuống 5,0% từ mức 5,2% trước đó, với giả định tốc độ tăng trưởng GDP thực tế trong quý IV/2023 sẽ tăng thêm 7,0% so với cùng kỳ trước đó là 7,6%. Điều này đòi hỏi các hoạt động kinh tế và đơn đặt hàng phải tăng nhanh trong những tháng tới. Theo thường lệ, quý IV là quý có kết quả hoạt động tốt nhất trong hầu hết các năm ở Việt Nam, mặc dù mức tăng trưởng trong năm 2023 sẽ bị áp lực khi so sánh với số liệu năm 2022 với mức tăng trưởng đặc biệt mạnh mẽ. Trên cơ sở đó, chúng tôi đang giảm dự báo tăng trưởng khi ba phần tư thời gian năm 2023 đã qua. Chúng tôi duy trì dự báo năm 2024 ở mức 6,0%”, chuyên gia UOB cho biết.

Trước tình hình kinh tế còn nhiều khó khăn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã phản ứng nhanh chóng bằng cách cắt giảm lãi suất tái cấp vốn tổng cộng 150 điểm cơ bản trong sáu tháng đầu năm 2023, xuống còn 4,50%.

Chuyên gia UOB cho biết: “Chúng tôi vẫn thấy triển vọng cắt giảm lãi suất thêm 100 điểm cơ bản nữa, xuống 3,50% nhưng thời gian thực hiện có thể được chuyển sang quý 4 năm 2023 và quyết định này có thể vẫn cần cân nhắc khi Ngân hàng Trung ương sẽ xem xét cân đối cả rủi ro tăng trưởng và lạm phát”. 

Tỷ lệ lạm phát đã tăng cao hơn trong những tháng gần đây là áp lực tăng giá tiêu dùng có thể gia tăng trong thời gian tới do giá thực phẩm và năng lượng đã tăng khi các nhà sản xuất dầu chủ chốt cắt giảm sản lượng.

Đối với lạm phát, UOB giữ nguyên dự báo lạm phát CPI của Việt Nam ở mức 3,9% cho năm 2023, cao hơn nhiều so với mức thấp nhất của năm nay là 2% (tháng 6/2023) và đang tiến gần hơn đến mục tiêu chính thức là 4,5%. Vì vậy, chuyên gia UOB dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất trong quý IV này./.