Ngày 3-10, cuộc bỏ phiếu với 216 phiếu thuận - 210 phiếu chống đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử chủ tịch Hạ viện Mỹ bị bãi nhiệm, theo đề xuất của Matt Gaetz - dân biểu Cộng hòa đến từ bang Florida.

Ông Gaetz đã thành công trong việc bãi nhiệm Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy. Vậy ông là ai?

Gây tranh cãi dường như là chuyện đương nhiên

Ông Matt Gaetz (41 tuổi) là luật sư và chính khách, nối gót cha mình - Don Gaetz - bước vào chính trường. Ông là dân biểu đại diện cho khu vực bầu cử số 1 của bang Florida kể từ năm 2017. Ông được coi là người ủng hộ mạnh mẽ chính trị cực hữu.

"Kể từ khi đến Washington D.C làm việc, nghị sĩ này đã xây dựng thương hiệu chính trị cho mình là một người khiêu khích cực hữu, và việc ông gây tranh cãi dường như là chuyện đương nhiên" - báo The Guardian mô tả.

Tại Đồi Capitol, ông Gaetz đã nhiều lần làm gián đoạn các thủ tục của Hạ viện Mỹ, gồm cả việc xông vào một cơ sở an ninh nơi các thành viên Đảng Dân chủ đang tổ chức một phiên điều trần.

Vào năm 2018, ông từng bị lên án vì đã mời một người phủ nhận nạn diệt chủng Holocaust (cuộc diệt chủng do Đức Quốc xã cùng bè phái tiến hành dẫn tới cái chết của hàng triệu người Do Thái) đến nghe thông điệp liên bang của Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Quốc hội.

Đầu năm nay, ông Gaetz đã dẫn đầu nỗ lực ngăn chặn ông McCarthy trở thành chủ tịch Hạ viện Mỹ. Dân biểu này chỉ đổi ý ở vòng bỏ phiếu thứ 15 sau khi ông McCarthy đồng ý nhượng bộ nhóm cánh hữu có đường lối cứng rắn. 

Một trong những lời hứa mà ông McCarthy đưa ra với các dân biểu cực hữu là: Cho phép bất kỳ thành viên nào đưa ra kiến nghị bãi nhiệm chủ tịch Hạ viện Mỹ. Không ngờ chính điều này bây giờ loại ông khỏi vị trí.

Chỉ trích McCarthy "thất hứa"

Nhiều tháng sau vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ vào ngày 6-1-2021, ông Gaetz bắt đầu cuộc vận động "Nước Mỹ trên hết" ở khắp nước Mỹ cùng với bà Marjorie Taylor Greene, dân biểu cực hữu đến từ bang Georgia. 

Các nghị sĩ Cộng hòa này vốn ủng hộ việc cắt giảm mạnh hơn nữa chi tiêu cho Chính phủ Mỹ. Ông Gaetz và các thành viên cực hữu khác trong Đảng Cộng hòa dọa sẽ triển khai chiến thuật bãi nhiệm nếu ông McCarthy dựa vào lá phiếu của Đảng Dân chủ để thông qua bất kỳ dự luật chi tiêu nào, nhưng ông McCarthy đã làm điều này vào cuối tuần qua để ngăn Chính phủ Mỹ đóng cửa trong gang tấc.

Ông Gaetz chỉ trích ông McCarthy dữ dội vì đã "thất hứa" không công bố băng video cuộc điều tra vụ tòa nhà Quốc hội ngày 6-1, dựa vào lá phiếu của phe Dân chủ để ngăn không đóng cửa Chính phủ vào giờ chót, không đẩy mạnh việc ngăn chặn các cuộc điều tra nhắm vào cựu tổng thống Trump, không cương quyết ngăn viện trợ cho Ukraine và yếu mềm trong nỗ lực thúc đẩy thủ tục truất phế Tổng thống Biden. 

Đến ngày 2-10, ông Gaetz đã đệ trình kiến nghị bãi nhiệm Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy sau khi dự luật ngân sách tạm thời 45 ngày được thông qua giờ chót, mà sau đó Tổng thống Biden đã gọi đây là thất bại của nhóm dân biểu Cộng hòa cực hữu, trong đó có ông Gaetz.

Việc ông Gaetz đệ trình đề xuất và thành công loại ông McCarthy khỏi vị trí chủ tịch Hạ viện hiện đang gây phản ứng mạnh tại Mỹ: một bên ủng hộ Gaetz cho rằng ông dũng cảm và "giữ lời hứa", một bên chỉ trích vì như vậy gây hỗn loạn trong nội bộ Đảng Cộng hòa thay vì tập trung phản ứng với chính sách của Tổng thống Biden và phe Dân chủ.

Tin tức thế giới 4-10: Phe Cộng hòa Mỹ 'nổi loạn', loại Chủ tịch Hạ viện McCarthy

Lần đầu tiên trong lịch sử, chủ tịch Hạ viện Mỹ bị bãi nhiệm; Canada tìm cách giữ các nhà ngoại giao ở Ấn Độ; Xe buýt rơi xuống cầu làm 21 người thiệt mạng ở Ý... là những tin tức thế giới đáng chú ý ngày 4-10.