Gấp rút giải ngân đầu tư công

Đầu tháng 10/2023, Sở Kế hoạch - Đầu tư Tp.HCM đã nhận được văn bản chỉ đạo của UBND Tp.HCM về việc phối hợp các sở ngành, địa phương và chủ đầu tư dự án đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công.

Trước đó, Thường trực Thành ủy và Ban Thường vụ Thành ủy Tp.HCM có văn bản kết luận, đôn đốc công tác giải ngân đầu tư công trên địa bàn Tp.HCM vì “tuy có nỗ lực, bước đầu có chuyển biến tích cực nhưng chưa đạt theo kỳ vọng”.

Chính quyền Tp.HCM đặt mục tiêu đến hết năm 2023 sẽ đạt tỷ lệ giải ngân 95% trở lên. Thế nhưng số liệu từ Cục Thống kê Tp.HCM cho thấy, đến hết tháng 9/2023, Thành phố này mới giải ngân 22.600 tỷ đồng, đạt 33% kế hoạch năm.

Tại phiên họp kinh tế - xã hội Tp.HCM thường kỳ hồi cuối tháng 9/2023, ông Lê Duy Minh, Giám đốc Sở Tài chính Tp.HCM nhận định giải ngân từ 95% trở lên trong năm 2023 là “thách thức lớn”, “đòi hỏi 3 tháng cuối năm phải có giải pháp tốt”.

Lo ngại của Sở Tài chính được thế hiện qua báo cáo của các đơn vị. Về chi ngân sách, nhiều đơn vị chi dưới 50% như chi khoa học công nghệ, sự nghiệp y tế, thủy lợi,…

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu vẫn chưa phục hồi, chi tiêu công và chi tiêu nội địa là 2 trụ cột được Tp.HCM đề ra từ đầu năm để ngăn đà suy giảm. Nhưng nay cả đầu tư công và chi tiêu công đều chưa đạt kỳ vọng.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên & Môi trường Tp.HCM cho biết, năm 2023 có 271 dự án bồi thường với tổng vốn hơn 26.800 tỷ đồng, gồm 116 dự án được chuyển tiếp từ năm 2022 và 155 dự án năm 2023.

Đến nay, vốn bồi thường đã giải ngân trên 11.600 tỷ đồng, đạt 43%. Dù vậy, chỉ có nhóm dự án chuyển tiếp từ năm 2022 với khoảng 5.600 tỷ đồng là có khả năng hoàn thành vì không còn vướng mắc. Riêng số vốn bố trí năm 2023 cho 155 dự án là hơn 21.000 tỷ đồng, giải ngân mới chỉ đạt 36%.

Là địa phương được giao vốn đầu tư công lớn, năm nay Tp.Thủ Đức phải giải ngân hơn 10.300 tỷ đồng (cao gấp 3,5 lần năm 2022) nên ông Hoàng Tùng, Chủ tịch UBND Tp.Thủ Đức cho rằng “đây là thách thức lớn, nhất là bồi thường giải phóng mặt bằng”.

Chính vì thế, UBND Tp.HCM đã ủy quyền cho UBND cấp huyện phê duyệt giá đất cụ thể để thực hiện công tác bồi thường. Dự kiến trong tháng 10/2023, UBND Tp.Thủ Đức sẽ thông qua giá đất tại một số dự án cụ thể để từng bước “đưa tỷ lệ giải ngân tháng 10 và 11/2023 sẽ tăng lên”.

Tăng cường giám sát, chỉ rõ trách nhiệm

Nói về thúc đẩy đầu tư công đối với kinh tế Tp.HCM, PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Đoàn ĐBQH Tp.HCM cho rằng, 1 đồng đầu tư công ở Tp.HCM sẽ thu hút 8 đến 9 đồng vốn đầu tư xã hội. Đầu tư công ở thời điểm hiện nay có ý nghĩa rất lớn đối với Tp.HCM, vì đây là 1 trong 3 động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thành phố.

“Mặt khác, đầu tư công còn giúp tháo gỡ nhanh các điểm nghẽn về kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của Tp.HCM, góp phần giảm ùn tắc giao thông, giảm quá tải trong bệnh viện, trường học, cải thiện môi trường... Đồng thời góp phần huy động hiệu quả các nguồn lực trong xã hội để đầu tư cho phát triển; góp phần nâng cao thu nhập người dân. Từ việc nâng cao thu nhập của người dân sẽ góp phần tăng chi tiêu, mua sắm trong dân”, ông Ngân phân tích.

Đánh giá của TS. Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Tp.HCM chỉ ra, Tp.HCM cần tập trung triển khai, “tiêu hoá” hết được đầu tư công, kích thích tiêu dùng, khuyến mãi để phát huy sức mua của người dân, tháo gỡ pháp lý cho các dự án, mở sàn thương mại điện tử,…nhằm tạo ra động lực kích cầu, sản xuất, kinh doanh.

Trong khi đó, TS.Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý Tp.HCM nhận định, công tác giải ngân của Tp.HCM chậm một phần do những tháng đầu năm tập trung vào bồi thường, giải phóng mặt bằng cho dự án Vành đai 3. Trong khi đó, việc bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án khác nhìn chung còn chậm, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các đơn vị.

Ông Thắng nêu ý kiến, Tp.HCM cần điều hành kế hoạch vốn linh hoạt, bổ sung vốn cho các dự án có tiến độ nhanh, hấp thụ vốn tốt. Cùng với đó, tập trung giải ngân nhanh các dự án trọng điểm như đường Vành đai 3, tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), nút giao thông An Phú, cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên, mở rộng QL50.

Ngoài ra, Tp.HCM cũng cần sớm triển khai 5 dự án BOT trên đường hiện hữu mà HĐND Tp.HCM vừa mới thông qua, gồm mở rộng QL1, QL13, QL22, nâng cấp trục Bắc - Nam và xây dựng cầu đường Bình Tiên (quận 8).

Chỉ đạo tại phiên họp kinh tế xã hội 9 tháng đầu năm, ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy Tp.HCM khẳng định, Ban Thường vụ Thành ủy Tp.HCM đã cho chủ trương tổ chức phiên họp chuyên đề về đầu tư công, đầu tư tư nhân và đầu tư nước ngoài, dự kiến tổ chức giữa tháng 10/2023.

“Hội nghị không chỉ bàn giải pháp khắc phục trong 3 tháng cuối năm, mà còn cho cả năm sau để tránh tình trạng tái diễn đầu tư công "lẹt đẹt" trong những tháng đầu năm 2024. Phải làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, địa phương, đơn vị nào, công trình nào và phải xử lý trách nhiệm nghiêm túc", Bí thư Thành ủy Tp.HCM Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh.

Về mua sắm công và chi tiêu công, ông Nguyễn Văn Nên cho rằng tiết kiệm là hoan nghênh, xài đúng, xài kỹ, thậm chí không xài trong lúc khó khăn cũng hoan nghênh, nhưng chỉ áp đối với cá nhân. Còn chi cho đầu tư phát triển, cho cái chung thì phải thực hiện, nếu không làm thì phải chịu trách nhiệm.