Nếu thực phẩm không bảo đảm an toàn, cộng với việc người dùng không biết cách bảo quản phù hợp thì nguy cơ ngộ độc cao, nhất là tại những buổi tiệc, liên hoan với nhiều người tham gia.

Cẩn thận với nhóm tác nhân gây ngộ độc

Với kinh nghiệm hàng chục năm công tác cấp cứu hàng loạt trẻ em, bác sĩ Bạch Văn Cam - cố vấn chuyên môn Bệnh viện Nhi đồng 1 - cho biết có hai nhóm tác nhân thường gặp gây ngộ độc thực phẩm.

Nếu các triệu chứng ngộ độc xuất hiện sớm trước 6 tiếng (sau khi ăn) thường do độc tố enterotoxin của vi khuẩn tụ cầu. Nếu triệu chứng xuất hiện muộn thường do cơ thể bị nhiễm khuẩn do tác nhân salmonella spp gây ra.

Đây cũng chính là các tác nhân gây ra các vụ ngộ độc xảy ra gần đây như: vụ ngộ độc bánh mì Phượng (mẫu thịt heo dương tính salmonella), 70 học sinh ở Hà Nội bị ngộ độc (vi khuẩn tụ cầu vàng trong món thịt gà)...

Tụ cầu vàng là vi khuẩn hay gặp, thường ký sinh trên da và niêm mạc người. Khi nhiễm vào thực phẩm, đặc biệt là thịt, cá, sữa... sẽ có thể tạo ra ngoại độc tố ruột là enterotoxin. Chúng có thể gây biến chứng nặng như trụy tim mạch, sốc... trên các trẻ suy dinh dưỡng, sức đề kháng kém hoặc người già yếu, nhiều bệnh nền.

Vi khuẩn salmonella cũng là nguyên nhân gây nhiều vụ ngộ độc thực phẩm, trong đó có nhiều vụ quy mô lớn trên thế giới, có thể gây tử vong. Vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng nặng và nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em hoặc người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch kém.

Thực phẩm nào dễ nhiễm khuẩn?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho rằng cuộc sống ngày càng bận rộn, nhiều người lựa chọn đồ ăn nhanh, chế biến sẵn để sử dụng. Cùng với đó là sự gia tăng nguy cơ không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

PGS Thịnh ví dụ bánh su kem có thành phần là vỏ bánh và nhân su kem. Nhân su kem này được làm từ sữa, trứng, đường, phụ gia khác... Nếu trong quá trình chế biến hoặc bảo quản không đảm bảo, rất dễ dẫn đến vi khuẩn tấn công gây ngộ độc.

"Đối với thực phẩm chế biến sẵn, sau khi chế biến sử dụng ngay thì an toàn hơn. Nếu lưu trữ, không sử dụng ngay, các loại vi khuẩn có trong nhân bánh có thể phát triển và gây ngộ độc" - ông Thịnh cho hay.

Ông Thịnh cho biết thêm việc sản xuất thực phẩm ở nước ta còn chưa đảm bảo an toàn thực phẩm cao, chưa được đầu tư đồng bộ. Đặc biệt, trong trường hợp sản xuất với số lượng lớn, thời gian sản xuất kéo dài, trong quá trình bảo quản ngay từ khâu sản xuất không đảm bảo sẽ làm tăng nguy cơ cho vi sinh vật có hại phát triển. Khi đến tay người tiêu dùng lại tiếp tục bảo quản không tốt thì nguy cơ ngộ độc càng cao hơn.

Chuyên gia này cũng khuyến cáo một số loại thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ gây ngộ độc nếu không được bảo quản tốt là những sản phẩm có chứa protein, có thể kể đến như chứa các thành phần trứng, sữa, thịt, phô mai... Các loại sản phẩm khô, được chế biến qua nướng sẽ ít nguy cơ ngộ độc hơn.

Không để thức ăn quá 2 giờ ở nhiệt độ thường

Theo chuyên gia, các nhà sản xuất cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm từ khâu chọn nguyên liệu, chế biến cho tới bảo quản trước khi đưa đến tay người tiêu dùng. Đặc biệt, các sản phẩm sử dụng trong ngày trên bao bì cần ghi rõ ngày, giờ sản xuất, khuyến cáo cách nhận biết sản phẩm bị hỏng để người tiêu dùng biết, lựa chọn sử dụng phù hợp.

Đối với người tiêu dùng, cần lựa chọn sản phẩm uy tín, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Đồng thời, khi mua các sản phẩm đồ ăn sẵn, cần sử dụng ngay trong ngày; khi phát hiện sản phẩm có mùi lạ, hiện tượng nấm mốc hay ôi thiu thì cần vứt bỏ, không sử dụng.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM cho biết ngộ độc thực phẩm là bệnh do ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Các nguyên nhân gây bệnh gồm: vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng hoặc độc tố của chúng.

Người dân cần chú ý ăn chín, uống sôi, sử dụng sản phẩm còn hạn sử dụng, hạn chế đồ sống hoặc tái. Đặc biệt lưu ý tách biệt đồ sống và đồ chín, có dụng cụ chế biến thức ăn sống và chín riêng. Bên cạnh đó, cần đậy thức ăn khi không dùng để tránh bụi, ruồi, muỗi.

Lưu ý đun lại thức ăn thừa ở nhiệt độ hơn 70 độ C trước khi ăn. Bảo quản thức ăn trong tủ lạnh, không để quá 2 giờ ở nhiệt độ thường. Rửa tay, vệ sinh bếp sạch sẽ.