Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, trái phiếu kỳ hạn 10 năm trở lên đã giảm 46% kể từ khi đạt đỉnh vào tháng 3/2020. Con số này chỉ kém mức sụt giảm 49% của thị trường chứng khoán Mỹ sau vụ vỡ bong bóng dot-com hồi đầu thế kỷ.

Trong khi đó, trái phiếu kỳ hạn 30 năm còn giảm mạnh hơn, mất tới 53%, gần với mức sụt giảm 57% của thị trường chứng khoán trong thời kỳ khủng hoảng tài chính.

Diễn biến này đang trở thành lời nhắc nhở về rủi ro của việc nắm giữ trái phiếu dài hạn - loại tài sản vốn nhạy cảm nhất với sự thay đổi của lãi suất. Trước đây, trái phiếu dài hạn vốn rất hấp dẫn khi Fed đã hạ chi phí đi vay xuống gần bằng 0 trong phần lớn thời gian của thập kỷ qua.

Tuy nhiên, khi NHTW Mỹ thực hiện đợt thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh nhất trong nhiều thập kỷ để kiểm soát lạm phát, thì một môi trường có lợi suất trái phiếu thấp lịch sử, những trái phiếu dài hạn và lãi suất tăng nhanh lại mang đến một bức tranh đầu tư không mấy thuận lợi.

Thomas di Galoma, đồng giám đốc bộ phận giao dịch lãi suất toàn cầu tại BTIG và có thâm niên 40 năm hoạt động trên thị trường, cho hay: “Thành thật mà nói, tôi chưa từng nghĩ mình sẽ chứng kiến lợi suất trái phiếu 10 năm ở mức 5% thêm một lần nữa. Chúng ta đang ở môi trường hậu khủng hoảng tài chính toàn cầu, khi mọi người nghĩ rằng lãi suất trong thời gian tới sẽ ở mức thấp.”

Mức sụt giảm hiện tại của trái phiếu dài hạn đã tăng hơn gấp đôi so với thời kỳ thị trường lao dốc mạnh nhất vào năm 1981. Khi đó, chiến dịch kiềm chế lạm phát của Chủ tịch Fed Paul Volcker đã đẩy lợi suất trái phiếu 10 năm lên gần 16%.

Con số đó cũng cao hơn mức giảm trung bình 39% ở 7 lần sụt giảm của thị trường chứng khoán Mỹ từ năm 1970, bao gồm cả lần giảm 25% của S&P 500 vào năm ngoái, khi Fed bắt đầu nâng lãi suất từ mức gần bằng 0.

Có thể, ví dụ điển hình nhất về “nỗi đau” bất ngờ mà nhà đầu tư phải chịu đó là đà lao dốc của trái phiếu Kho bạc 30 năm phát hành tháng 5/2020, với lãi suất 1,25%. Trái phiếu này đã giảm hơn 1 nửa giá trị kể từ khi được phát hành, giao dịch ở mức khoảng 45 cent thời điểm hiện tại.

Trong phiên 4/10, nhà đầu tư trái phiếu dài hạn dường như được “nghỉ ngơi” một chút, trước áp lực bán lớn trong những tuần gần đây. Lợi suất trái phiếu 10 năm ban đầu tăng tới 4,88% sau đó giảm nhẹ xuống 4,73%. Lợi suất trái phiếu 30 năm đạt đỉnh ở mức 5% sau đó xuống khoảng 4,86%.

Ông Thomas di Galoma nhận định: “Nhiều danh mục đầu tư đã gặp khó khăn. Một số thay đổi mạnh mẽ đã diễn ra nhưng lại không kéo dài. Ở lần này, mọi thứ cứ tiếp tục như vậy.”

Tham khảo Bloomberg