Một chiêu lừa, nhiều nạn nhân

Ở Thừa Thiên-Huế, thời gian gần đây, hoạt động cho vay để "đáo hạn ngân hàng" diễn ra khá sôi động khi mà nhiều người dân gặp khó khăn nên không thể xoay ra tiền để trả nợ vay đúng hạn. Lợi dụng hoạt động này, nhiều kẻ đã lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trong đó, có người là nhân viên ngân hàng, cán bộ nhà nước đã bị Cơ quan điều tra tỉnh Thừa Thiên Huế truy tố về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Trước đó, Công an Thừa Thiên-Huế đã bắt giam Trần Đức Biểu (trú tại phường Trường An, TP.Huế) là nhân viên phòng giao dịch của một ngân hàng chi nhánh tại TP.Huế. 

Kết quả điều tra ban đầu, do thường xuyên giao dịch tại ngân hàng, chị N.T.H. (trú ở đường Điện Biên Phủ, TP.Huế) có quen biết Biểu. Lợi dụng mối quan hệ này, Biểu đã nhiều lần vay tiền chị H. nhằm mục đích đáo hạn ngân hàng cho khách và trả lãi cho chị H. 

Sau nhiều lần trao đổi, lợi dụng sự tin tưởng của chị H., từ tháng 3/2021 đến cuối năm 2022, Biểu đã vay của chị H. 4 lần với tổng số tiền là 5,4 tỷ đồng. Sau khi vay tiền từ chị H., Biểu không đáo hạn ngân hàng mà chiếm đoạt số tiền này để trả nợ và sử dụng vào mục đích cá nhân. Sau khi phát hiện sự việc, chị H. làm đơn tố cáo gửi cơ quan chức năng.

Hay mới đây, vào giữa tháng 9/2023, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế đã ra quyết định khởi tố bị can và bắt tạm giam Nguyễn Thị Lê Na (trú tại phường Xuân Phú, TP.Huế) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Theo cơ quan Công an, Na nguyên là nhân viên giao dịch của một ngân hàng đóng tại TP Huế. Do có mối quan hệ thường xuyên giao dịch và quản lý nợ của anh V.N.H.P và chị H.T.H.P (trú tại TP.Huế) nên Na đưa ra thông tin gian dối với 2 người này để vay tiền nhằm mục đích đáo hạn ngân hàng và trả lãi đúng thời hạn.

Quá trình điều tra,  Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế xác định, vào đầu tháng 2/2023, anh V.N.H.P có nhu cầu vay thêm tiền tại ngân hàng nên đặt vấn đề với Na nâng hạng mục gói vay đang thế chấp nhà đất từ 3 tỷ đồng lên 5 tỷ đồng. Sau đó, Na đồng ý thẩm định, giải ngân và làm hồ sơ trình cấp trên duyệt cho anh P. vay thêm số tiền 1,8 tỷ đồng.

Trong thời gian này, Na nợ chị N.T.T (trú tại phường Phước Vĩnh, TP Huế) số tiền hơn 2 tỷ đồng nên đề nghị anh V.N.H.P cho vay số tiền 1,8 tỷ đồng để đáo hạn ngân hàng, thời hạn vay từ 4 đến 10 ngày, lãi suất 2.000 đồng/triệu/ngày. Na hứa với anh P., trong khoảng thời gian 4 đến10 ngày, N. sẽ trả cả vốn cùng tiền lãi của khoản vay 1 tỷ đồng đã vay anh P. trước đó nên anh P đồng ý. Sau khi vay được số tiền này, Na trả nợ cho chị N.T.T.

Trước đó, từ giữa tháng 8/2022 đến tháng 2/2023, do tin tưởng Na, anh V.N.H.P và chị H.T.H.P đã nhiều lần cho Na vay tiền với tổng số tiền là 7 tỷ đồng. Khi vay tiền, Na cho rằng, sử dụng để làm dịch vụ đáo hạn cho khách hàng.

 Tuy nhiên, thực tế, Na đã sử dụng số tiền này để trả nợ cho người khác và sử dụng vào mục đích cá nhân. Hiện, số tiền 7 tỷ đồng mà anh V.N.H.P và chị H.T.H.P cho Na vay rất khó thu hồi được. Trong khi đó, số tiền này anh V.N.H.P và H.T.H.P cũng phải cắm nhà đất để vay ngân hàng…

Gần đây nhất, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Thừa Thiên-Huế cũng đã khởi tố Trần Thị Lệ Hoa (SN 1977, trú tại phường Tứ Hạ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế), nguyên cán bộ công tác tại Hội Liên hiệp Phụ nữ thị xã Hương Trà về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

 Theo hồ sơ, từ năm 2017, mặc dù đang làm việc trong cơ quan nhà nước, Hoa còn làm nghề cho người khác vay tiền để lấy lãi kinh doanh cho thuê xe ôtô tự lái. Tuy nhiên, đến năm 2019, Hoa mất khả nặng trả nợ.

Sợ ảnh hưởng đến uy tín công việc, tình cảm trong gia đình, Hoa không báo cho các chủ nợ biết mà có ý che giấu và tiếp tục vay tiền của người này để trả lãi cho người khác, mỗi lần vay để trả nợ thì phát sinh thêm nợ mới và tiền lãi dẫn đến các khoản nợ ngày một nhiều. Sau đó, thông qua chị Đ.T.M.K (SN 1976, trú tại phường Tứ Hạ, thị xã Hương Trà), Hoa biết vợ chồng anh N.V.V và chị L.H.T.U (con của chị K.) có tiền cho vay nên nảy ý định vay mượn để trả các khoản nợ trước đó.

Hoa liên lạc và nhắn tin zalo trên điện thoại cho anh N.V.V đưa ra thông tin gian dối cần vay tiền cho khách hàng vay đáo hạn trong vài ngày sẽ trả. Do tin tưởng, anh N.V.V đã nhiều lần giao tiền cho Hoa, trong đó có 4 lần với số tiền 2,6 tỷ đồng. Số tiền này Hoa chiếm đoạt để trả nợ và tiêu xài cá nhân, đến nay không có khả năng trả lại.

Cần phải tỉnh táo trước việc cho vay lãi suất cao, thu hồi vốn nhanh

Theo Luật sư Võ Thị Tuệ Minh - Giám đốc Công ty Luật An Doanh (Thừa Thiên-Huế), trong những năm gần đây, nhu cầu vay vốn tăng cao kéo theo nhu cầu đáo hạn ngân hàng cũng gia tăng. Hiện nay, chưa có văn bản pháp luật nào định nghĩa về đáo hạn nhưng có thể hiểu đáo hạn ngân hàng là hình thức gia hạn thêm thời gian vay tiền từ ngân hàng hoặc vay vốn để trả cho khoản vay cũ, khi đến thời hạn phải tất toán hết dư nợ khoản vay cũ từ ngân hàng. 

Luật sư Võ Thị Tuệ Minh cho rằng, đây là hoạt động thường thấy trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng song cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 8, Thông tư số 39/2016/TT-NHNN (sửa đổi, bổ sung tại thông tư 06/2023/TT-NHNN), nhu cầu vốn để trả nợ khoản vay tại chính ngân hàng đó hoặc để trả nợ vay tại các tổ chức tín dụng khác đều không được ngân hàng cho vay. Vì vậy, một số đối tượng xấu đã lợi dụng các khoản vay dân sự với lý do vay để đáo hạn ngân hàng, nhưng thực tế lại không đáo hạn mà khoản vay này sẽ được dùng để trả nợ xoay vòng cho các khoản tiền vay trước đó.

 Với chiêu trò cho vay lãi suất cao, thu hồi vốn nhanh, nhiều người dân đã rơi vào “bẫy” vay tiền để đáo hạn ngân hàng và cho vay với số tiền lớn mà không có biện pháp bảo đảm, không nắm rõ thông tin đáo hạn, mục đích vay cũng như khả năng chi trả của đối tượng vay. 

Ngoài ra, hoạt động này còn tiềm ẩn rủi ro vi phạm pháp luật về cho vay nặng lãi, bởi thủ đoạn phổ biến của các đối tượng lừa đảo là vay với lãi suất cao gấp nhiều lần mức lãi suất theo quy định của pháp luật.

Luật sư Tuệ Minh dẫn luật, Căn cứ theo quy định Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, các hành vi cung cấp thông tin gian dối về việc vay tiền để làm đáo hạn ngân hàng nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt sản với khung hình phạt nặng nhất là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. 

“Hiện nay, chiêu thức lừa đảo này đang ngày càng biến tướng và tinh vi hơn, vì vậy người dân cần nâng cao cảnh giác, tỉnh táo trước những phương thức, chiêu trò lừa đảo cho vay tiền “đáo hạn ngân hàng”, một khi đã rơi vào “bẫy” cơ hội thu lại vốn rất mong manh”, Giám đốc Công ty Luật An Doanh nói.

Lê Kông