Ngày 13.10, TAND tỉnh Thái Nguyên xét xử 33 bị cáo trong vụ án khai thác than trái phép với số lượng cực lớn, xảy ra tại mỏ than Minh Tiến (Thái Nguyên).

Tham gia bào chữa, một số luật sư cho rằng, quá trình tạm giữ, điều tra và giám định có vi phạm về tố tụng, ảnh hưởng đến bản chất vụ án.

Theo đề nghị của đại diện viện kiểm sát và luật sư, hội đồng xét xử nhận thấy cần phải quay lại phần xét hỏi và triệu tập thêm nhiều người liên quan, nên đã quyết định tạm dừng, chưa ấn định ngày mở lại phiên tòa.

PHÚC BÌNH

Trước đó, trong phần tranh luận, đại diện viện kiểm sát đề nghị tuyên phạt bị cáo Bùi Hữu Giang và Bùi Hữu Thanh (hai anh em song sinh, 34 tuổi, đều trú Quảng Ninh) lần lượt 5 - 6 năm tù và 4 - 5 năm tù về 2 tội vi phạm quy định về khai thác tài nguyên và mua bán trái phép hóa đơn.

Hai anh em bị cáo Giang và Thanh được biết đến là những "đại gia lan đột biến", tên tuổi gắn liền với thương vụ giao dịch lan đột biến giá 250 tỉ đồng. Cả hai cũng là thành viên góp vốn điều hành Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương (sau đây gọi tắt là Công ty Đông Bắc Hải Dương).

Một bị cáo khác là Châu Thị Mỹ Linh (53 tuổi), Giám đốc Công ty cổ phần Yên Phước (sau đây gọi tắt là Công ty Yên Phước), bị đề nghị mức án 21 - 23 năm tù về 2 tội vi phạm quy định về khai thác tài nguyên và mua bán, sử dụng trái phép vật liệu nổ.

Nhiều cựu lãnh đạo thuộc Sở Công thương tỉnh Thái Nguyên và Sở TN-MT tỉnh Thái Nguyên cũng bị đề nghị án tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Về trách nhiệm dân sự, đại diện viện kiểm sát đề nghị các bị cáo nộp lại số tiền hưởng lợi bất chính từ việc khai thác than trái phép.

Trong đó, anh em bị cáo Thanh, Giang và nhân viên Công ty Đông Bắc Hải Dương phải nộp hơn 213 tỉ đồng, bị cáo Linh phải nộp 151 tỉ đồng.

PHÚC BÌNH

Theo cáo buộc, năm 2014, Công ty Yên Phước được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp giấy chứng nhận đầu tư và giấy phép khai thác khoáng sản. Đến tháng 3.2019, Công ty Yên Phước "sang tay" cho Công ty Đông Bắc Hải Dương.

Giấy phép UBND tỉnh Thái Nguyên cấp cho Công ty Yên Phước thể hiện trữ lượng khai thác là hơn 136.000 tấn, công suất 8.500 tấn/năm. Thế nhưng, 2 công ty đã thỏa thuận với nhau sẽ khai thác với công suất tối thiểu lên tới 400.000 tấn/năm, gấp hơn 47 lần công suất được cấp phép.

Tính từ tháng 3.2019 đến tháng 8.2021, Công ty Đông Bắc Hải Dương đã khai thác khoảng 2,7 triệu tấn than và hơn 400.000 m³ khoáng sản đi kèm, gồm: vận chuyển ra khỏi mỏ hơn 1,5 triệu tấn, trả lợi nhuận cho phía Công ty Yên Phước hơn 145 tỉ đồng, gần 1,6 triệu tấn còn lại đang bị tạm giữ.

Bào chữa cho bà Châu Thị Mỹ Linh, luật sư cho rằng, "không có căn cứ" để buộc tội bị cáo này khai thác than trái phép số lượng lên tới 2,7 triệu tấn.

Luật sư viện dẫn giấy phép UBND tỉnh Thái Nguyên cấp cho thấy mỏ này chỉ có trữ lượng 136.000 tấn, và đề nghị phía viện kiểm sát đưa ra "căn cứ khoa học" để chứng minh mỏ chứa được 2,7 triệu tấn như thế nào.

Luật sư cũng đề nghị xem xét lại kết quả giám định, bởi phần lớn số "than" mà thân chủ bị cáo buộc khai thác trái phép đều là đá xít, đá thải, không đủ tiêu chuẩn để gọi là than.

Thêm vào đó, sau khi được cấp phép khai thác và trả thuế, phí đầy đủ, phần diện tích nằm trong phạm vi cấp phép là tài sản của doanh nghiệp, doanh nghiệp được khai thác. Trường hợp xảy ra việc khai thác vượt trữ lượng, hành vi này chỉ bị xử phạt hành chính chứ không thể truy cứu trách nhiệm hình sự…