Chính phủ đã yêu cầu Ủy ban chứng khoán Nhà nước phải kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu người tham gia giao dịch chứng khoán, việc này phải hoàn thành trong tháng 11 năm nay. Được biết, việc làm sạch dữ liệu người dùng là sẽ thực hiện đối chiếu thông tin của người dùng để đảm bảo trùng khớp và loại bỏ dữ liệu sai, trùng lặp hoặc thông tin ảo.

Tính đến cuối tháng 9, tổng số tài khoản nhà đầu tư cá nhân trong nước và tổ chức trong nước đã vượt mức 7,76 triệu tài khoản, tương đương hơn 8% dân số Việt Nam.

Nhưng số nhà đầu tư mở tài khoản chỉ hơn 6,2 triệu tài khoản, tức là 1 nhà đầu tư có thể đang mở nhiều hơn 1 tài khoản, điều này hoàn toàn hợp pháp và để thuận tiện cho nhà đầu tư trong việc cân đối để mua/bán cổ phiếu sao cho hiệu quả.

Tuy nhiên, không ít trong số hơn 1,5 triệu tài khoản chênh lệch là tài khoản không dùng nữa hoặc thậm chí là tài khoản ảo, tức được mở ra không chính chủ.

Làm sạch dữ liệu giao dịch nhà đầu tư chứng khoán

Vài năm trở lại đây, hàng loạt vụ việc thao túng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán bằng cách sử dụng nhiều tài khoản để giao dịch đẩy giá cổ phiếu tăng mạnh đã gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Các vụ án khởi tố hình sự như Trịnh Văn Quyết và đồng phạm tại nhóm cổ phiếu "họ" FLC, Đỗ Thành Nhân và Chứng khoán Trí Việt tại nhóm cổ phiếu "họ" Louis, Nguyễn Đỗ Lăng và đồng phạm tại nhóm cổ phiếu "họ" Apec, cùng nhiều cá nhân bị xử phạt hành chính hàng tỷ đồng và đình chỉ giao dịch nhiều tháng, đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường và tâm lý nhà đầu tư.

Khi rà soát, xác thực, làm sạch dữ liệu thông tin về người tham gia giao dịch chứng khoán, trong đó có thông tin người thân tham gia giao dịch chứng khoán điều này được các thành viên thị trường đặt nhiều kỳ vọng.

Cần làm sạch dữ liệu chứng khoán để minh bạch thị trường. Ảnh minh họa.

Pháp luật về giám sát thị trường chứng khoán tại các nước

Thực tế, việc làm sạch và quản lý tài khoản của nhà đầu tư và người hành nghề trên thị trường chứng khoán cho đến giám sát trên thị trường là việc các nước trên thế giới đang làm rất chặt chẽ.

Đối với các thị trường như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản để có thể xác định khả năng thao túng thị trường, ngoài việc quản lý và giám sát thị trường thông qua mô hình nhiều cấp, Ủy ban chứng khoán sẽ thực hiện các biện pháp như yêu cầu cung cấp tài liệu về quyền sở hữu và kiểm soát doanh nghiệp. Điều này giúp các cơ quan quản lý xác định được người có khả năng thực hiện thao túng thị trường hoặc ai có thể thu được lợi nhuận đáng kể từ việc thao túng.

Biện pháp thứ hai là thiết lập hệ thống giám sát đánh giá các vị thế lớn dựa trên các yếu tố thị trường. Hệ thống này nắm bắt các vị thế và danh tính hàng ngày của những người tham gia thị trường. Bất cứ khi nào các vị thế được mở vượt quá ngưỡng tối thiểu các cơ quan quản lý thị trường sẽ tổng hợp một loạt các thông tin như theo dõi thay đổi về giá hoặc khối lượng của hợp đồng chứng khoán hoặc phái sinh. Xác định quyền sở hữu của các bên tham gia thị trường, tiến hành giám sát tài chính để xác định các khoản lỗ hoặc lợi nhuận lớn có thể xảy ra trên thị trường.

Hình phạt tối đa cho tội thao túng thị trường hay giao dịch nội gián bất hợp pháp tại các nước là rất nghiêm khắc. Như tại Mỹ hay Hàn Quốc, hình phạt sẽ là phạt tù tối đa 20 năm và phạt tiền lên đến 5 triệu USD; hoặc phạt tiền tối đa gấp 3 lần số tiền lãi hoặc khoản lỗ tránh được.

Nhật Bản phạt lên đến 6 triệu USD đối với một công ty. Đối với cá nhân, mức phạt tù lên đến 10 năm và phạt tiền hơn 80.000 USD.

Những sai phạm trong chứng khoán khiến cho nhiều người nhìn thị trường chứng khoán như một sàn giao dịch đỏ đen. Chính vì vậy, việc làm sạch dữ liệu chứng khoán là điều tất yếu, để giúp thị trường lành mạnh hơn, đúng với bản chất của nó là đầu tư tài chính, giúp các nhà đầu tư có thêm niềm tin và yên tâm giao dịch.

Làm sạch thì mới không có sâu mọt đục khoét thị trường, để không còn tình trạng con sâu làm rầu nồi canh. Việc này cần thời gian, sự quyết tâm, sự vào cuộc của các cơ quan chức năng liên ngành, quan trọng nhất là sự trung thực hợp tác từ phía các nhà đầu tư.

Chương trình Vấn đề hôm nay với sự tham gia của ông Hoàng Văn Thu - Phó Chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà nước đã có những bàn luận xung quanh các vấn đề trên.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!