Bất ngờ vì ho không khỏi lại do trào ngược dạ dày - thực quản

Ông N.T.P. (56 tuổi, Bắc Giang) ho kéo dài hơn 1 năm nay, chữa trị nhiều lần không khỏi, càng ngày tình trạng ho, khó thở, tức ngực ngày càng nhiều hơn.

Lo lắng mình bị ung thư phổi, ông P. đi khám, chụp chiếu, nội soi, lúc này ông được phát hiện mắc bệnh lý trào ngược thực quản và viêm loét dạ dày.

"Nhiều khi ho không phải bởi đường hô hấp bị viêm nhiễm mà lại do dạ dày có vấn đề do đang phải chịu đựng những cơn trào ngược. Ho do trào ngược dạ dày thực quản dù rất thường xảy ra nhưng lại ít khi được quan tâm.

Nhiều bệnh nhân được phát hiện trào ngược thực quản cho biết trước đó họ từng gặp bác sĩ nhiều lần, uống nhiều loại thuốc ho, thậm chí cả kháng sinh liều cao nhưng ho vẫn hoàn ho trong một thời gian dài" - TS Lê Việt Khánh, phó trưởng khoa cấp cứu tiêu hóa, Bệnh viện Việt Đức, chia sẻ.

TS Dương Trọng Hiền, trưởng khoa cấp cứu tiêu hóa, Bệnh viện Việt Đức, cho biết thêm, trào ngược dạ dày - thực quản là một căn bệnh rất thường gặp, tỉ lệ phát hiện bệnh ngày càng nhiều. Tuy nhiên, bệnh này dễ nhầm lẫn và dễ bỏ sót, vì có nhiều biểu hiện khác nhau nên thường người bệnh khó phát hiện như biểu hiện viêm họng, nóng rát vùng xương ức…

Chủ quan dễ mang bệnh nặng

TS Hiền phân tích trào ngược dạ dày - thực quản còn được gọi là trào ngược axit dạ dày, là tình trạng trào ngược từng lúc hay thường xuyên của dịch dạ dày lên thực quản.

Trào ngược dạ dày - thực quản có thể sinh lý, chức năng (không làm ảnh hưởng sinh hoạt và phát triển thể chất của cơ thể), hoặc bệnh lý có thể gây ra suy dinh dưỡng, viêm thực quản và một số biến chứng hô hấp khác, thậm chí tử vong.

Đáng chú ý, đa phần những người mắc trào ngược dạ dày - thực quản thường chủ quan, xem nhẹ các triệu chứng của bệnh mà không chữa trị dứt điểm làm cho bệnh diễn tiến nhanh, kéo dài, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

- Viêm loét, chảy máu thực quản: Dịch dạ dày trào ngược lên thực quản thường xuyên làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây viêm loét. Có thể làm người bệnh gặp các triệu chứng như: khó nuốt, nuốt đau, đau ngực... Đặc biệt, đau phía sau xương ức khi ăn uống, buồn nôn, ói mửa, mất cảm giác thèm ăn.

- Hẹp thực quản: Xơ hóa thực quản do viêm sẽ làm co rút thực quản, hẹp thực quản.

- Viêm đường hô hấp: Khi các thành phẩm trong dạ dày trào ngược lên thực quản vào đường hô hấp gây ra tình trạng viêm họng, viêm mũi xoang, viêm phế quản, viêm phổi, ho kéo dài dẫn đến hen mãn tính và các bệnh lý đường hô hấp khác.

Người bệnh bị ho, khò khè kéo dài nhưng không đáp ứng hoặc đáp ứng kém với các phương pháp điều trị thông thường. Một số bị khàn tiếng do dây thanh quản trong cổ họng bị dày lên. Ngoài ra, người bị bệnh trào ngược có thể bị mòn răng, viêm tai, viêm tuyến giáp…

- Barett thực quản (tiền ung thư thực quản): Đây là tình trạng các tế bào lót ở vùng thấp thực quản bị biến đổi màu sắc, do sự tiếp xúc lặp đi lặp lại với axit dạ dày. Chỉ có một tỉ lệ phần trăm nhỏ những người bị trào ngược dạ dày thực quản sẽ phát triển thành Barett thực quản.

- Ung thư thực quản: Trào ngược dạ dày dẫn đến Barett thực quản và gây ra ung thư thực quản là biến chứng hiếm gặp, nghiêm trọng. Các triệu chứng thường gặp như: nuốt nghẹn, trớ, đau sau xương ức, cảm giác đau dai dẳng, khàn tiếng, ho khạc liên miên, đau ngực, hội chứng nhiễm trùng nổi bật.

Đôi khi sờ thấy hạch to ở hố thượng đòn bên trái hoặc cả hai bên. Sau một thời gian mắc bệnh, toàn thân bệnh nhân gầy sút, trong vòng 1 tháng có thể sút hơn 5kg do nuốt nghẹn, suy dinh dưỡng, da sạm, khô, các nếp nhăn nổi rõ, mặt và hai bàn tay có nhiều nếp nhăn nổi rõ và dễ nhận thấy nhất.

Thay đổi lối sống, thói quen ăn uống là một phương pháp điều trị

Để điều trị bệnh lý trào ngược dạ dày - thực quản cần thay đổi lối sống, điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và các thủ thuật khác. Để giảm triệu chứng trào ngược dạ dày - thực quản, bác sĩ Trần Cảnh, Bệnh viện K, chỉ ra các cách đơn giản như sau:

- Lựa chọn thực phẩm có tính kiềm, có khả năng trung hòa axit: thực phẩm từ tinh bột như bánh mì hay bột yến mạch, hay đạm dễ tiêu… vì các thực phẩm này giúp tránh sự bào mòn lớp nhầy trong dạ dày của axit, hạn chế các nhịp cơ thắt thực quản có axit trào lên.

- Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Giảm cân (nếu thừa cân) vì béo phì có thể làm tăng mỡ tạng và tăng áp lực ổ bụng và thúc đẩy trào ngược.

- Kiêng các thực phẩm làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới như sô cô la, thức ăn chua như hoa quả cam quýt, cà chua; thức ăn gây kích ứng như chứa hành, tỏi, bạc hà; đồ uống kích thích như cà phê, rượu, chè, đồ uống có gas; thức ăn khó tiêu như đồ chiên rán, xào, nhiều dầu mỡ.

- Bỏ thuốc lá được chứng minh có thể cải thiện triệu chứng trào ngược dạ dày - thực quản vì hút thuốc lá làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới, dịch dễ dàng trào ngược vào thực quản.

- Ăn các bữa ăn nhỏ, thường xuyên thay vì các bữa ăn lớn vì ăn quá no có thể gây tăng áp lực cho dạ dày, dẫn tới trào ngược.

- Không nên nằm ngay sau khi ăn 2 - 3 tiếng vì khoảng thời gian này thức ăn vẫn nằm trong dạ dày nên có thể dễ dàng trào ngược khi nằm.

- Nên nằm tư thế nghiêng trái vì tư thế nằm nghiêng phải khiến dịch trong dạ dày dễ trào qua chỗ nối dạ dày thực quản hơn.

- Hạn chế ăn thức ăn (trừ chất lỏng) trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ.

- Nâng đầu giường lên 20 - 30cm để hạn chế dịch trào ngược từ dạ dày vào thực quản.

- Tránh tư thế cúi người hoặc khom lưng.

- Ngủ đủ giấc, tránh stress.

Bệnh viện Bình Dân tầm soát miễn phí bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM) sẽ tổ chức chương trình tầm soát miễn phí bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản cho người dân.