Bột màu thực phẩm trộn cùng thịt và gói nem rán khiến người dân bị ngộ độc sau khi ăn - Ảnh: BỆNH VIỆN BẠCH MAI
Gần đây, một số bệnh viện tiếp nhận không ít trường hợp nhập viện, nguy hiểm đến tính mạng vì dùng quá liều chất tạo màu thực phẩm. Cảnh báo người dùng quá liều ra sao?
Rao bán chất tẩy, phẩm màu không rõ nguồn gốc
Theo ghi nhận, tại một số khu vực chợ truyền thống ở TP.HCM như chợ Thủ Đức, chợ Bà Chiểu, chợ Tân Bình, chợ Nhật Tảo..., nhiều tiểu thương rao bán các loại phẩm màu thực phẩm dưới dạng bột hoặc dạng nước.
Những chất này có giá từ vài chục đến vài trăm nghìn gồm đủ màu sắc như đỏ, cam, vàng, xanh... Nhiều loại không ghi rõ thành phần hóa chất, hướng dẫn liều dùng.
Khi được hỏi cách dùng và liều lượng ra sao, nhiều người bán cho hay chỉ cần hòa tan các chất này với nước và cho vào thực phẩm muốn tạo màu gì sẽ thành màu đó, càng đổ nhiều màu càng ra màu đẹp.
Ngoài các chất tạo màu, một tiểu thương tại chợ Kim Biên (quận 5, TP.HCM) cầm bịch bột màu trắng tương tự như bột mì khoảng 1kg, không nhãn mác, giới thiệu cho khách là chất tẩy trắng thực phẩm.
Theo lời quảng cáo, loại chất này có tác dụng tẩy trắng bún hoặc để ngâm rau muống, bắp chuối bào với giá 40.000 đồng/kg.
Ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng
Mới đây, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân nữ (44 tuổi, ở Hà Nội) nhập viện trong tình trạng thiếu máu nặng do tan máu. Qua khai thác bệnh sử của bệnh nhân, bệnh nhân cho biết có mua 100g bột màu thực phẩm có màu đỏ tươi (còn gọi là bột mai quế lộ) ở chợ.
Sau đó đã trộn hơn 50 gam bột với thịt lợn xay và gói nem rán. Bệnh nhân và hai con ăn nem trong ba bữa trưa liên tiếp. Sau ăn bữa cuối hai ngày, người mẹ thấy chóng mặt, hoa mắt, cảm giác gai sốt, đau đầu, sau đó phải nhập viện.
Người con trai thứ hai của bệnh nhân (12 tuổi) cũng trong tình trạng tương tự và cũng phải nhập viện.
Các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai cho hay mẫu bột màu thực phẩm được xét nghiệm phát hiện thấy có axit orange 7.
Đây là loại hóa chất dùng làm chất màu công nghiệp và phụ gia thực phẩm. Với liều cao trên động vật có thể gây tan máu và ngộ độc methemoglobin (huyết sắc tố vận chuyển và phân phối oxy cho cơ thể - PV).
Trước đó, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai cũng từng tiếp nhận một bệnh nhân ở Hà Nội bị tan máu cấp, ngộ độc methemoglobin sau khi ăn món thịt bò nấu với bột sốt vang màu đỏ mua ở chợ. Mẫu bột phẩm màu mà bệnh nhân dùng có hóa chất axit orange 7, hàm lượng 20%.
Chất tạo màu được rao bán không có hướng dẫn sử dụng liều dùng - Ảnh: NGỌC NHI
Sử dụng quá liều sẽ gây nguy hiểm
PGS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho biết các chất tẩy trắng thực phẩm hiện nay đa số được làm từ natri sunfit (Na2SO3) và nhiều chất khác, chủ yếu là những loại có giá thành rẻ.
Các hóa chất này có thể dùng để rửa thực phẩm, thế nhưng phải dùng đúng liều lượng theo quy định Bộ Y tế.
Sau khi tẩy trắng thực phẩm, nếu rửa sạch sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng, nếu không rửa sạch thì lượng hóa chất tồn dư trong thực phẩm có thể gây nhiễm độc cho người dùng sau khi sử dụng.
Theo PGS Thịnh, những sản phẩm chất tẩy, chất tạo màu thực phẩm không có nhãn mác, bao bì hiện được rao bán tại các khu chợ truyền thống chủ yếu là sản phẩm sản xuất ở quy mô nhỏ hoặc sản phẩm trôi nổi được nhập từ nước ngoài.
Những sản phẩm này thường không ghi rõ thời hạn sử dụng, liều lượng... rất nguy hiểm với sức khỏe.
PGS Thịnh cho hay địa phương cần phải tăng cường công tác kiểm tra, xử lý, hướng dẫn với những hộ kinh doanh nhỏ lẻ để tuân thủ theo quy định. Đặc biệt là tăng cường hình thức xử phạt nặng với những cơ sở cố tình sai phạm. Phía người dân cần kiểm tra rõ nhãn mác nếu có nhu cầu sử dụng phẩm màu.
Bác sĩ Nguyễn Nguyên Huyền - trưởng khoa khám bệnh Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương - cho biết các loại hóa chất phẩm màu nhuộm hoặc tẩy thực phẩm có thể gây ngộ độc hoặc gây tổn thương đến các cơ quan như gan, thận..., nếu sử dụng quá liều lượng cho phép hoặc sử dụng các chất không được phép của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế).
Cách nào nhận biết thực phẩm "ngậm" hóa chất?
Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), dấu hiệu để nhận dạng sản phẩm bún, bánh tươi, bánh canh, bánh phở tươi... có ô nhiễm hóa chất (tinopal - một chất tẩy trắng) là quan sát bằng mắt thường sản phẩm có màu trắng, độ bóng hơn dưới ánh sáng.
Người tiêu dùng nên lựa chọn, mua sản phẩm bún, bánh tươi có nguồn gốc rõ ràng, cơ sở kinh doanh được chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.
Ngoài ra, các chuyên gia về công nghệ thực phẩm cho hay với các loại hải sản tươi sống như mực, bạch tuộc nếu dùng hóa chất sẽ có màu trắng tinh so với màu trắng ngà ban đầu. Hoặc khi sử dụng có mùi vị lạ so với vị thường ăn ban đầu. Đối với thịt, khi cắt sẽ thấy thịt mềm và nhão, đun sôi nổi nhiều bọt, đục, mùi hôi.
Đặc biệt không nên lựa chọn rau quả có mùi vị lạ. Tốt nhất sau khi rửa nên ngâm rau trong nước muối nhạt hoặc thuốc tím để khuếch tán các chất độc.
Bắt quả tang cơ sở nhúng rau muống vào hóa chất tạo màuTTO - Sau nhiều ngày cử người trinh sát, khoảng 17g ngày 4-11, Đội Quản lý thị trường số 2 (Đồng Nai) đã bất ngờ ập vào kiểm tra một cơ sở sản xuất rau muống bào và phát hiện một thau nước pha hóa chất.