Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đánh giá, khó đạt được mục tiêu tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 - 2025 là khoảng 6,5 - 7%

Tăng trưởng kinh tế gặp nhiều thách thức

Chiều 23/10, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày đánh giá giữa kỳ tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025.

Theo ông Nguyễn Chí Dũng, sau nửa nhiệm kỳ, Việt Nam cơ bản vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện. Cụ thể như triển khai quyết liệt, đồng bộ, toàn diện các giải pháp phòng, chống dịch COVID-19; kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát.

Quy mô, tiềm lực của nền kinh tế không ngừng được mở rộng, tăng trưởng kinh tế từng bước phục hồi. Tốc độ tăng GDP năm 2021 đạt 2,56%, được thế giới đánh giá là tích cực trong khi nhiều nền kinh tế tăng trưởng âm; năm 2022 tăng 8,02%; năm 2023 ước đạt khoảng trên 5%, thấp hơn chỉ tiêu đề ra nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trên thế giới và trong khu vực.

Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực. Nông nghiệp phát triển ổn định, là bệ đỡ trong khó khăn. Trong bối cảnh nền kinh tế, doanh nghiệp và người lao động gặp nhiều khó khăn, Nhà nước đã kịp thời hỗ trợ người dân, thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách an sinh xã hội, bảo trợ xã hội. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều theo chuẩn mới giảm từ 4,03% năm 2022 xuống 2,93% năm 2023…

Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế cũng gặp nhiều thách thức, áp lực hoàn thành mục tiêu tăng trưởng bình quân 5 năm (6,5-7%) rất lớn. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 2 năm 2021 – 2022 đạt 5,25%; năm 2023 đạt trên 5%. Năm 2023, nhiều động lực tăng trưởng chính chậm lại, đối mặt với nhiều khó khăn; kim ngạch xuất khẩu ước giảm 3,5%, nhập khẩu giảm 4,2%. Các thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn rủi ro…

Khó đạt mục tiêu nếu không có giải pháp đột phá

Các doanh nghiệp đang gặp khó khăn cả về pháp lý, vốn, thiếu đơn hàng - Ảnh minh họa.

Báo cáo thẩm tra về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá một số vấn đề. Điển hình là cơ cấu kinh tế chưa có nhiều thay đổi; năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh còn thấp. Năng suất lao động bình quân 3 năm 2021 - 2023 tăng 4,36 - 4,69%, thấp hơn mức 6,26% của 3 năm 2016 – 2018. Năng lực tự chủ và khả năng chống chịu của nền kinh tế còn hạn chế. Sản xuất công nghiệp tiếp tục gặp khó.

“Hoạt động của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn cả về pháp lý, vốn, chi phí đầu vào; việc thiếu đơn hàng diễn ra phổ biến, người lao động mất việc làm tại nhiều khu công nghiệp”, ông nêu.

Ngoài ra, báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra, công tác phòng, chống dịch COVID-19 có thời điểm còn bị động, lúng túng, nhất là giai đoạn đầu khi biến chủng Delta bùng phát mạnh. Công tác quản lý, sử dụng nguồn lực cho phòng, chống dịch còn bất cập, còn tình trạng tiêu cực, tham nhũng, vi phạm pháp luật, xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng, gây bức xúc, ảnh hưởng đến lòng tin trong nhân dân. Kết quả thực hiện một số chính sách Chương trình phục hồi và phát triển KTXH còn hạn chế, chưa đạt yêu cầu đề ra.

Với tác động mang tính độ trễ của các giải pháp từ chính sách hỗ trợ nền kinh tế được triển khai liên tục từ đầu năm 2022, Ủy ban Kinh tế cho rằng tăng trưởng kinh tế năm 2024 - 2025 có thể được phục hồi tốt hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 6,5% - 7% và cao hơn mức bình quân của 5 năm 2016 - 2020 (6,25%) theo Nghị quyết của Quốc hội là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến vô cùng phức tạp, không thể lường trước.

Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu sẽ rất khó hoàn thành nếu không có giải pháp đột phá, như chỉ tiêu GDP bình quân đầu người; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân; tỷ lệ đô thị hóa; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế...

Trong các năm còn lại của nhiệm kỳ 2021 - 2025, Chính phủ, các cấp, các ngành cần bám sát tình hình kinh tế, tài chính quốc tế; thực hiện hiệu quả, thực chất cơ cấu lại nền kinh tế; tập trung thực hiện phương án xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém; các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả...

Ông Vũ Hồng Thanh cũng đề nghị nghiên cứu, đánh giá kết quả và đề xuất ban hành mới hoặc kéo dài các chính sách tiền tệ, chính sách thuế, phí, lệ phí... để hỗ trợ, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực từ suy giảm xuất khẩu, đầu tư. Ngoài ra, cần tháo gỡ kịp thời các vướng mắc về quy định phòng cháy, chữa cháy, cung ứng điện; đẩy lùi tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức...

Minh Quang