Với mong muốn làm giàu và nâng cao thu nhập, nhiều năm trở lại đây không ít người dân tại tỉnh Đắk Lắk đã không ngần ngại đầu tư, mở rộng diện tích cây bơ booth. Thế nhưng, hiện nay người nông dân đang đứng trước không ít khó khăn vì giá bơ booth trượt dốc chỉ còn 5.000 đồng/kg, thậm chí không có người mua.
Rớt nước mắt nhìn bơ rụng đầy gốc
Ông Bành Việt Tùng, trú tại xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk cho hay, gia đình ông đã đầu tư, trồng khoảng 3ha bơ booth. Với diện tích này, năm 2015 gia đình ông thu được 15 tấn bơ booth, bán với giá 60.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, thời tiết khắc nghiệt nên toàn bộ diện tích bơ này bị mất mùa liên tiếp. Không chỉ vậy, giá bơ booth cũng ngày càng giảm dần. Vào vụ thu hoạch năm 2019, bơ booth có giá trung bình từ 15-20.0000 đồng/kg nhưng hiện tại chỉ còn 5.000 đồng/kg đối với bơ booth có mẫu mã đẹp.
Với diện tích 3ha, năm 2020 gia đình ông cũng chỉ thu được khoảng 3 tấn bơ booth, với tổng số tiền khoảng 15 triệu đồng. Trong khi đó, hàng năm, gia đình ông đều bỏ ra từ 70-80 triệu đồng đầu tư cho 1ha bơ booth.
Tại thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M’gar, bà Nguyễn Thị Gác cho biết, gia đình bà trồng khoảng 50 cây bơ booth xen canh trong 5 xào cà phê. So với mọi năm, năm nay vườn bơ của gia đình bà đậu trái nhiều nhất từ trước đến nay.
Tuy nhiên, do bị sâu bệnh và côn trùng chích, nên da bơ xuất hiện nhiều đốm đen sần sùi. Chính vì vậy, khoảng 1 tháng nay khi bơ booth đến thời điểm thu hoạch, nhiều thương lái vào vườn xem nhưng chỉ lắc đầu ra về. Không bán được bơ booth, một hộ dân tại khối 7, thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk còn để quả rụng làm phân cho cây trồng.
Là một thương lái mua thu mua bơ nhiều năm nay, bà Huỳnh Thị Thảo, trú tại xã Ea Ning, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Tôi đã thu mua bơ nhiều năm nay nhưng chưa bao giờ giá bơ booth lại tụt dốc và khó tìm đầu ra như hiện nay. So với cùng kỳ năm ngoái, sức tiêu thụ bơ booth năm nay giảm khoảng 60% so với mọi năm.
Theo bà Thảo, hiện nay giá thu mua tại vườn chỉ 5.000 đồng/kg bơ booth có mẫu mã đẹp và chất lượng. Còn đối với những quả bơ bị đốm đen sần sùi trên da, mẫu mã xấu... thì chỉ có giá 1.000 đồng/kg, thậm chí không có ai mua.
Trong khi đó, năm 2019, với loại bơ booth đẹp, chất lượng có giá trung bình từ 15-20.000 đồng/kg, còn với những loại bị lỗi, hàng xô vẫn được với giá thấp nhất là 5.000 đồng/kg.
Vườn bơ booth sai quả của ông Trịnh Xuân Mười.
Lời khuyên của người được mệnh danh “vua bơ” ở Đắk Lắk
Được mệnh danh là “vua bơ” ở Đắk Lắk, ông Trịnh Xuân Mười, SN 1974, trú tại thôn 9, xã Hòa Thắng, TP.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho hay, việc bơ rớt giá như hiện nay ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người nông dân.
“Với những hộ dân ở Tây Nguyên trồng chuyên về cây bơ booth thì năm nay sẽ rất nghèo khó. Bởi trung bình, chi phí đầu tư, công chăm sóc cho 1ha bơ (với 400 cây) ít nhất là khoảng 100 triệu đồng.
Thế nhưng, với giá cả hiện nay, trung bình 1ha bơ booth, người dân chỉ thu hoạch được khoảng 50-70 triệu đồng/10 tấn bơ/năm”, ông Mười phân tích.
Ông Mười cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng rớt giá bơ booth, trước hết là do ảnh hưởng của dịch bệnh và kinh tế khó khăn nên sức tiêu thụ bơ nói chung, đặc biệt là bơ booth nói riêng giảm mạnh.
Bên cạnh đó, hiện nay quá trình chăm sóc, chăm bón cho cây bơ booth của người dân chưa chuyên nghiệp và chưa đúng kỹ thuật. Điều này không chỉ khiến cho quả bơ không đảm bảo chất dinh dưỡng mà dễ bị sâu bệnh, côn trùng tấn công dẫn đến bơ bị hư hỏng, không đạt chất lượng.
Theo ông Mười, trong quá trình chăm sóc, người dân nên chú ý tạo tán cánh bơ, hạn chế sự phát triển chiều cao. Khi cho quả, hết thời điểm rụng sinh lý, người nông dân nên bọc quả bơ lại nhằm giúp cho quả bơ luôn giữ được độ bóng, đẹp, đảm bảo chất dinh dưỡng, không bị côn trùng chích hút và giảm thiểu việc phun thuốc bảo vệ thực vật cho cây bơ.
Được biết, gia đình ông Mười có hơn 10ha bơ các loại tại thôn Cao Thành (xã Ea Kao, TP.Buôn Ma Thuột). Nhờ ký hợp đồng với các đối tác, doanh nghiệp nhiều năm nay nên việc tiêu thụ bơ của gia đình ông không gặp trở ngại gì.
Cụ thể, hiện nay trong khi người nông dân khốn khổ vì chỉ bán được 5.000 đồng/kg bơ booth thì ông vẫn bán với giá 20.000 đồng/kg.
Để hướng đến thị trường xuất khẩu ra nước ngoài, thời gian gần đây ông Mười đã cải tạo nhiều diện tích bơ booth, thay bằng dòng bơ hass, bơ bin. Bản thân ông rất mong muốn có thể chia sẻ kinh nghiệm sản xuất và các loại giống bơ này đến người nông dân để cùng nhau đẩy mạnh thương hiệu bơ Đắk Lắk và tăng nguồn thu nhập.
Ông Nguyễn Hắc Hiển, Phó Chi cục trưởng chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk cho biết, hiện nay diện tích bơ trên địa bàn tỉnh gần 7.000ha (theo số liệu thống kê đến cuối năm 2019).
Thực hiện chương trình đề án tái cơ cấu ngành, UBND tỉnh Đắk Lắk và sở NN&PTNT đã có chương trình hành động rất cụ thể trong việc định hướng phát triển cây ăn quả, trong đó có cây bơ.
Lãnh đạo tỉnh và lãnh đạo Sở cũng chỉ đạo rất quyết liệt, giao cho các chi cục kết nối thị trường, giới thiệu các mặt hàng và chương trình định hướng phát triển cây ăn quả nói chung và cây bơ nói riêng.
Mặt khác, định hướng tập trung làm thương hiệu, làm chứng nhận và mã vùng trồng để nâng cao thương hiệu bơ Đắk Lắk. Ngoài ra, tỉnh cũng đang thu hút các nhà máy, các doanh nghiệp đầu tư, phát triển chế biến sâu, nhằm đa dạng hóa các sản phẩm để làm sao bơ chính vụ của Đắk Lắk ổn định giá cả.