Ngành kinh doanh xe hơi Mỹ đua theo “máy bán xe khổng lồ”

Ricky Hồ - Lê Hiếu

(TBKTSG Online) - Carvana chưa bao giờ có lợi nhuận kể từ khi lên sàn vào năm 2017. Tuy nhiên, trang bán xe cũ trực tuyến đã giúp ông Ernie Garcia II và con trai Ernest Garcia III trở thành hai những người giàu nhất tại Hoa Kỳ. Hôm 29-9 vừa rồi, khối tài sản của họ được cộng thêm 5 tỉ đô la sau khi Carvana dự báo doanh thu và tỷ suất lợi nhuận kỷ lục giữa mùa dịch do xu hướng mua xe trực tuyến ngày càng gia tăng ở Mỹ.

Máy bán xe tự động của Carvana ở Frisco, Texas. Ảnh: Bloomberg

Blue-chip hàng đầu của phố Wall

Người mua xe và giới đầu tư Wall Street giờ đây ai cũng để ý đến Carvana – một trang bán lẻ xe đã qua sử dụng hàng đầu ở Temple thuộc bang Arizona đang hưởng lợi từ trào lưu mua sắm trực tuyến. Trang Market Watch hôm 4-10 nói rằng giới đầu tư chuyên nghiệp cần chú ý vào tám loại cổ phiếu, đang  trong đó Carvana đang dẫn đầu về nhiều chỉ số, đôi lúc vượt qua gã khổng lồ Tesla và những cái tên cùng ngành kinh doanh xe hơi trực tuyến như Vroom và CarMax.

Kết quả quí 2-2020 vừa rồi cho thấy, số xe bán tăng 25%, doanh số tăng 13% và đạt 1,12 tỉ đô la trong khi rất nhiều các đại lý bán xe hơi ở Mỹ vẫn còn đóng cửa vì dịch.

Người Mỹ đang chuyển sang mua hàng trực tuyến các mặt hàng gia dụng thiết yếu, giải trí và cả xe hơi cũ. Triển vọng doanh thu và tỷ suất lợi nhuận khiến giá cổ phiếu của công ty tăng hơn 30% trên thị trường New York hôm 29-9, góp phần đưa giá cổ phiếu Carvana tăng gần 150% từ đầu năm đến nay. Theo bảng Bloomberg Billionaires Index chuyên theo dõi tài sản hàng ngày của 500 người giàu nhất thế giới, ông Garcia II hiện có 15 tỉ đô la Mỹ và con trai ông có 6,4 tỉ đô la.

Nhà phân tích Alexander Potter thuộc hãng Piper Sandler nhận định: “Covid-19 đã thúc đẩy nhiều người tiêu dùng tìm kiếm tới xe hơi đã qua sử dụng. Carvana là người hiện được hưởng lợi chính từ xu hướng này”.
Cổ đông và nhà đầu tư từng hoài nghi về tương lai của Carvana bởi cổ phiếu đã biến động khá mạnh trong ba năm qua kể từ khi niêm yết. Giá cổ phiếu đã tăng hơn 670% kể từ mức thấp nhất vào tháng 3 và hiện mức vốn hóa của công ty là 36,2 tỉ đô la.

Sau thành công quá sức mong đợi, Carvana nói họ sẽ bán 1 tỉ đô la nợ mới, nhằm đón bắt sự bùng nổ đối với các dòng xe cũ đang bán ra của họ và lãi suất thấp trên thị trường của trái phiếu doanh nghiệp. Khoảng 600 triệu đô la trong số tiền thu được sẽ được sử dụng để tái tài chính các khoản nợ hiện có, phần còn lại được giữ dưới dạng tiền mặt trên bảng cân đối kế toán.

Hai cha con nhà Garcia có khối tài sản trị giá 21,4 tỉ đô la, lọt vào danh sách 500 người giàu nhất thế giới của Bloomberg Billionaire Index. Ảnh: Inshorts

“Máy bán hàng khổng lồ” đảo lộn ngành xe mua bán xe

Thành công mới nhất đến vào thời điểm quan trọng đối với Carvana sau tám năm mọi người chờ đợi Carvana thực hiện sứ mệnh thay đổi ngành kinh doanh xe hơi ở Mỹ. Và quan trọng hơn, mọi người đang nóng lòng kiếm lời từ Carvana.

Ngay cả bây giờ Carvana vẫn là mô hình kinh doanh mới mẻ và thú vị đối với khách hàng, cổ đông và nhà đầu tư.

Ông Garcia II hiện là cổ đông chính của Carvana, nhưng công ty lại do con trai ông cùng hai người bạn thành lập vào năm 2012 ở Arizona với mô hình trang thương mại điện tử: mua, bán, đổi xe và dịch vụ tài chính – tất cả đều trực tuyến. Một năm sau, Carvana bắt đầu xây dựng máy bán xe, và đến năm 2015 hãng mới khai trương máy bán xe tự động bằng token ở thành phố Nashville, bang Tennesse.

Xe bán trên trang mạng Carvana là xe cũ có giá từ 7.000 – 100.000 đô la và được hãng mua từ các buổi đấu giá hay đối tác, từ khách bán và đổi xe. Trang mạng cho phép khách xem ảnh 360 độ các xe đang bán có giấy chứng nhận Carvana Certified chứng nhận xe vượt qua 150 điểm khảo nghiệm của hãng: lai lịch tốt, chưa đụng, không bị hư hại khung sườn, không bị hư hại do cháy xe hay bị ngập rồi được làm đồng trở lại.

Sau khi mở tài khoản đăng ký với trang và chọn được xe, khách thể đăng ký vay tiền qua mạng với dịch vụ tài chính Bridgecrest Acceptance của hãng, hay công ty tài chính thứ ba hay trả bằng tiền mặt. Khách cũng có thể đăng ký đổi xe theo các quy định về mua bảo hiểm và bảo hành của Carvana.

Sau khi đồng ý mua xe, khách có thể hẹn nhân viên đại lý ở điểm bán xe. Carvana hiện có 261 địa điểm bán xe - mà họ gọi là “thị trường địa phương” - ở 31 tiểu bang của Mỹ. Nhân viên có thể đưa khách đến bãi xe hoặc máy bán xe hiện chỉ có ở 25 thị trường địa phương. Ở máy bán xe khổng lồ, khách được đưa một token để bỏ vào máy và máy “nhả” xe ra.

Khách được thử lái xe trong 20 phút, nếu hài lòng thì ký hợp đồng và lái xe về. Khách cũng có thể chọn dịch vụ giao xe tận nhà miễn phí hoặc tính phí, hoặc chọn lái thử trong một tuần với giới hạn cây số là 400 dặm, khoảng gần 650 cây số, kể từ dặm thứ 401 khách phải trả 1 đô la mỗi dặm… Từ đợt bùng phát dịch tháng 3-2020, Carvana đưa ra dịch vụ giao và nhận xe không tiếp xúc.

Những ý tưởng kinh doanh mới mẻ và táo bạo của Caravan đảo lộn trật tự ngành kinh doanh xe ở Mỹ. Tờ Houston Chronicle gọi hãng là “Amazon của ngành xe hơi”. Năm ngoái, Carvana bán được 177.549 xe và đạt doanh số 3,94 tỉ đô la, trở thành hãng bán xe cũ đứng hàng thứ ba ở Mỹ. Trong năm nay, hãng dự báo sẽ bán được 265.000 xe – mức tăng trưởng gần 50%. Carvana hy vọng tăng số xe bán ra đạt con số hai triệu chiếc mỗi năm.

Mô hình bán xe trực tiếp đang hấp dẫn các giới và nhà đầu tư ở Mỹ, khiến giá cổ phiếu Carvana tăng 670% sau khi chạm đáy vào tháng 3 vừa rồi. Ảnh: WSJ

Thách thức cho tất cả

Theo trang Statista.com, các đại lý bán xe cũ đã bán được 40,8 triệu xe hơi và xe tải đã qua sử dụng trong năm 2019, trong khi đó số xe mới chỉ đạt 17 triệu xe. Trang Market Watch dẫn lời nhà phân tích Shawn Kim thuộc quỹ đầu tư Gabelli Funds rằng, thị trường xe hơi Mỹ rất phân tán với 43.000 đại lý bán xe cũ, bao gồm luôn 16.700 đại lý nhượng quyền bán xe mới và xe cũ. “Từ quan điểm của nhà đầu tư, tôi cho rằng thị trường này vô cùng hấp dẫn”, ông nói.

Có những thời điểm 90% dân số nước Mỹ bị hạn chế ra ngoài và thực hiện giãn cách xã hội, khiến doanh số ngành xe hơi giảm đến 80%. Tuy nhiên, dịch bùng phát đã tạo cơ hội cho Carvana trở thành đề tài cho trao đổi sôi nổi của mọi giới, bao gồm khách hàng, đại lý cùng ngành, nhà đầu tư và báo chí. Ngành xe hơi trước giờ chỉ tập trung bàn luận những chuyện như xe điện hoặc xe tự lái, thỉnh thoảng các dòng xe sang “mới có cửa tham gia”, theo bình luận của trang Market Watch.

Số xe cũ bán ra của Carvana hiện chỉ chiếm 0,5% thị trường và dư địa phát triển xem ra là mênh mông. “Dịch bệnh đã khiến mọi người làm một điều mà trước đây họ không nghĩ tới, không thích hay không muốn làm đó là mua xe trên mạng”, ông chủ Garcia II của Carvana nói. Hãng dự định sẽ mở thêm 100 thị trường địa phương nữa, đồng thời tăng thêm số lượng máy bán xe tự động và nâng chất lượng các dịch vụ và sản phẩm.

Rebecca Lindland, nhà tư vấn ngành công nghệ xe hơi nổi tiếng, nói rằng trường tiêu dùng Mỹ đang có sự chuyển dịch từ lớp người lớn tuổi thập niên 1950-1970 sang những lớp khách hàng trẻ hơn. “Điều này có nghĩa là công nghệ đang thay đổi, được đo bằng tháng và năm hơn là nhiều thập niên như trước đây. Mô hình như Carvana hay Vroom thu hút giới trẻ bởi công nghệ tạo nên tiện lợi và sự tin tưởng”, bà Lindland phân tích.

Vài năm trước, Carvana và CarMax đánh thức thị trường kinh doanh xe truyền thống với mô hình trực tuyến của họ. Giờ đây, tất cả các đại lý bán xe ở Mỹ hầu hết đã thay đổi. Các hãng bán xe cũ cũng như mới đang chuyển một phần hoặc toàn bộ hoạt động kinh doanh của họ sang hình thức trực tuyến. Chẳng hạn, chuỗi AutoNation quyết liệt lên mạng, giảm dần nhân viên ở các showroom vật lý.

Các hãng cũng đón bắt làn gió đổi mới và bước lên sàn. Đối thủ nhỏ hơn của Carvana như Vroom đã niêm yết từ tháng 6 vừa rồi, đến nay đã đạt giá trị vốn hóa 7,3 tỉ đô la. Shift Technologies, công ty khởi nghiệp ở San Francisco có mô hình bán xe trực tuyến, cũng đang xem xét bán cổ phiếu đợt đầu ra công chúng.

So với các hãng bán xe cũ, Carvana phải chi nhiều hơn cho quảng cáo và tiếp thị để xây dựng thương hiệu và mạng lưới các trung tâm tân trang xe. “Carvana đang hơn nhiều hãng khác nhiều năm ở mô hình kinh doanh mới, nhưng họ vẫn cần thời gian để hoàn chỉnh mô hình. Khi đạt đến một mức độ nào đó, Carvana sẽ đạt được lợi nhuận”, nhà phân tích Zack Fadem của hãng Well Fargo & Co nói với The Wall Street Journal.

Carvana vẫn lỗ 160 triệu đô la trong quý rồi. Các nhà phân tích dự báo hãng sẽ có lợi nhuận từ năm 2023.