Các nhà nghiên cứu đã cảnh báo rằng, phần lớn rừng Amazon có thể sắp mất đi đặc điểm riêng vốn có và chuyển từ rừng nhiệt đới có tán cây kín thành thảo nguyên với ít cây hơn do hậu quả của khủng hoảng khí hậu.

Rừng nhiệt đới rất nhạy cảm với những thay đổi về lượng mưa, độ ẩm, hỏa hoạn và hạn hán kéo dài. Các tình trạng này có thể dẫn đến việc rừng bị mất cây cối và chuyển sang một dạng phức hợp giống như thảo nguyên gồm trảng cỏ xen cây bụi.

Nghiên cứu mới cho thấy, thời gian diễn ra điểm giới hạn này có thể gần hơn nhiều so với dự đoán trước đây. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, có tới 40% diện tích rừng Amazon hiện nay đã đến mức có thể chuyển sang thảo nguyên thay vì rừng nhiệt đới.

Bất kỳ sự chuyển đổi nào từ rừng nhiệt đới sang vùng đồng cỏ xavan đều kéo dài trong nhiều thập kỷ, nhưng khi đã diễn ra, quá trình này khó có thể đảo ngược. Rừng nhiệt đới hỗ trợ nhiều loài sinh vật hơn thảo nguyên và đóng một vai trò lớn hơn nhiều trong việc hấp thụ carbon dioxide từ khí quyển.

Các khu vực của Amazon đang nhận được ít mưa hơn nhiều so với trước đây do khí hậu thay đổi. Theo nghiên cứu dựa trên các mô hình máy tính và phân tích dữ liệu, lượng mưa ở khoảng 40% diện tích rừng hiện đang ở mức mà rừng nhiệt đới có thể tồn tại dưới dạng thảo nguyên.

Năm 2019, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đã được cảnh báo rằng, việc rừng Amazon tiếp tục bị tàn phá bởi tình trạng cháy rừng và nạn khai thác gỗ sẽ khiến khu vực này đến gần hơn thời điểm mà rừng nhiệt đới có thể chuyển thành thảo nguyên. Thực trạng cháy rừng diễn ra trong năm nay ở Amazon là tồi tệ nhất trong 1 thập kỷ qua với mức tăng 60% số vụ cháy so với năm 2019.

Quỳnh Chi