Chiều 7-10, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết vùng áp thấp đã đi vào đất liền các tỉnh Nam Trung bộ.
Trong 24 giờ qua, các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Phú Yên đã có mưa rất to, lượng mưa phổ biến 200-350 mm, một số nơi có lượng mưa lớn hơn như: Bạch Mã (Thừa Thiên - Huế) 405 mm, Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) 360 mm.
Dự báo trong 24 giờ tới vùng áp thấp tiếp tục di chuyển chủ yếu theo hướng tây, mỗi giờ đi được khoảng 15-20 km.
Chiều 7-10, vùng áp thấp đã đi vào đất liền các tỉnh Nam Trung bộ. Ảnh: NCHMF
Theo nhận định của các chuyên gia khí tượng đây là đợt thiên tai tương đối phức tạp, trong vòng 10 ngày tới, khu vực Trung bộ sẽ có hai đợt mưa lớn. Trọng tâm của đợt mưa đầu tiên sẽ diễn ra vào hôm nay (7-10) kéo dài đến ngày 11-10. Dự báo tổng lượng mưa hai đợt có thể lên tới 500-1.000 mm hoặc cao hơn.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp đã có cuộc trao đổi với báo chí về công tác ứng phó với đợt thiên tai được đánh giá tương đối phức tạp này.
Các hồ chứa ở mức báo động cao nhất
. PV: Thưa Thứ trưởng, đợt thiên tai lần này được chuyên gia khí tượng đánh giá tương đối phức tạp, vậy công tác chỉ đạo ứng phó lần này có gì khác so với các lần trước hay không?
+ Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp: Theo dự báo thì từ 7 đến 11-10, Trung bộ sẽ có đợt mưa rất lớn, trọng tâm mưa từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi. Chúng ta đã có kinh nghiệm gần nhất là năm 2017 cũng có đợt mưa như thế này gây ngập lụt diện rộng, chia cắt gần như các tỉnh, các huyện, các xã.
Từ kinh nghiệm đó, với dự báo này chúng tôi đã chỉ đạo các địa phương tính toán các kịch bản ngập lụt vùng hạ du, các kịch bản ứng phó với các khu vực có nguy cơ bị sạt lở, lũ quét.
Trong đó các hồ thủy điện, thủy lợi đặt ở mức báo động cao nhất của trạng thái vận hành để sẵn sàng cắt lũ cho hạ du, tránh bằng được tình trạng lũ chồng lũ khi các thủy điện, hồ thủy lợi xả lũ mà hạ du đang bị ngập lụt do mưa lớn.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp. Ảnh: AH
Thứ hai, các điểm có nguy cơ sạt lở cao thì các địa phương phải chủ động sớm di dời dân cư, tránh thiệt hại về người. Về sản xuất, đây là vùng có trồng trọt, chăn nuôi rất sôi động vì vậy phải có biện pháp để tránh thiệt hại cho người dân trong sản xuất.
Tuy nhiên quá trình triển khai cũng sẽ nảy sinh những tình huống rất khó, như với trang trại nhỏ thì có thể di chuyển được nhưng với những trang trại lớn hàng nghìn con trâu, bò, heo thì cần có giải pháp tại chỗ để sẵn sàng ứng phó khi có ngập lụt lớn.
Với trồng trọt các diện tích lúa chưa thu hoạch thì yêu cầu thu hoạch ngay, các cây trồng có giá trị cao thì chúng ta đã có kinh nghiệm tiêu thoát úng, chằng chống để cây không bị đổ, gãy...
Đối với giao thông, chúng tôi đã chỉ đạo đề nghị chuẩn bị lực lượng, phương tiện đảm bảo giao thông thông suốt. Đây là những yêu cầu chỉ đạo trong thời gian ngắn từ nay đến hết ngày 11-10.
Ngay sau đó từ 13 đến 15-10 có thể thêm một cơn áp thấp có khả năng mạnh thành bão lại đổ dồn khu vực này. Như vậy khu vực Trung bộ thời gian tới có nguy cơ rất cao mưa lũ lớn kéo dài. Nguy cơ được đặt ở trạng thái cao nhất để chúng ta chủ động ứng phó.
Nước lũ đang dâng lên cao ở Hướng Hóa, Quảng Trị. Ảnh: CTV
. Chúng ta đã xác định được vùng trọng tâm nào sẽ xảy ra lũ lớn để đề ra các kịch bản khẩn cấp để cứu người chưa, thưa Thứ trưởng?
+ Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai luôn căn cứ vào các cảnh báo, dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia. Ví dụ, từ ngày 7 đến 11-10 đợt mưa lớn sẽ kéo dài từ Hà Tĩnh vào Quảng Ngãi nhưng trọng tâm mưa sẽ vào Quảng Trị đến Huế sẽ bị ngập lụt. Một phần phía nam Hà Tĩnh, phía bắc Quảng Bình cũng ngập lụt. Tất cả những vùng này đều có kịch bản ứng phó ngắn hạn, dài hạn.
Tránh tình trạng lũ chồng lũ
. Trong thời điểm hiện nay chúng ta đã xác định được trọng tâm về xả lũ các hồ tránh gây ngập úng vùng hạ du, các địa phương cần có lưu ý như thế nào về vấn đề này?
+ Với khu vực Trung bộ, đặc biệt là Nam Trung bộ có hàng trăm nhà máy thủy điện. Tuy nhiên, Tập đoàn Điện lực Việt Nam chỉ quản lý 20 nhà máy, tỉ lệ không nhiều, là những hồ lớn, có điều tiết, có dung tích cắt lũ. Ngoài ra còn có rất nhiều các hồ chứa thủy điện nhỏ do tư nhân đầu tư, thường không có dung tích phòng lũ.
Đây là một vấn đề rất lớn khi các hồ thủy điện nhỏ không có dung tích phòng lũ, trong khi nhu cầu tích nước đầy và nhanh để đảm bảo cho các mùa phát điện và mùa khô nên thường tích nước sớm.
Trong quy trình chúng tôi yêu cầu các địa phương (đây là thẩm quyền của Chủ tịch UBND các cấp) là phải vận hành theo lệnh, theo yêu cầu của tổ tư vấn. Mỗi địa phương có một tổ tư vấn để làm việc này.
Khi xác định có mưa gây ngập lụt, về nguyên tắc các thủy điện này phải xả nước trước để đón lũ. Chỉ thực hiện nghiêm mới tránh được tình trạng lũ chồng lũ.
Một số khu vực ở TP Huế bị ngập lụt nặng do mưa lớn. Ảnh: NGUYỄN DO
. Trách nhiệm của chính quyền địa phương và các chủ hồ thủy điện trong vấn đề này cần xác định như thế nào?
+ Trách nhiệm của địa phương, chủ hồ hiện đều đã đưa vào luật, không chỉ xử phạt vi phạt hành chính mà đã quy định đến mức hình sự. Chúng tôi khuyến cáo, mong muốn và yêu cầu các địa phương, chủ các nhà máy thực hiện nghiêm theo quy định của luật pháp cũng như yêu cầu của Ban chỉ đạo các cấp.
. Thưa thứ trưởng, ngành điện có kiến nghị Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai có văn bản chỉ đạo các địa phương chặt, tỉa cây cối để không ảnh hưởng đến lưới điện và đảm bảo an toàn cho người dân, Ban chỉ đạo có ý kiến thế nào?
+ Vừa rồi, bão số 5 không lớn nhưng chúng ta đã có thiệt hại, nhất là ở Huế khi cây xanh và cột điện bị gãy, đổ rất nhiều. Báo chí, dư luận có đưa ra nhiều nguyên nhân nhưng tôi cho rằng có cả nguyên nhân là do cây xanh gãy đổ đè lên đường dây điện gây ra gãy đổ một loạt trụ điện trên cùng một tuyến đường dây.
Chính vì thế, chúng tôi đã khuyến cáo khi có mưa bão các địa phương phải chủ động chặt bỏ cành cây, đặc biệt là ngành điện phải đưa ra khuyến cáo cho các địa phương.
. Xin cảm ơn Thứ trưởng!
