Ngày 7-10, tiếp tục chương trình Phiên họp toàn thể lần thứ 30, Ủy ban Pháp luật thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM.

TP.HCM là đô thị loại đặc biệt

Tờ trình của Chính phủ do Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn trình bày đã nêu rõ sự cần thiết xây dựng dự thảo nghị quyết. Theo đó, TP.HCM là đô thị loại đặc biệt, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế.

Trong quá trình phát triển, TP vẫn chưa phát huy hết tiềm năng của mình do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là mô hình tổ chức chính quyền địa phương chưa phù hợp với đặc điểm, tính chất của một đô thị loại đặc biệt.

Ngoài ra, qua đánh giá tổng kết hơn sáu năm thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường tại TP.HCM cho thấy nhiều kết quả tích cực như tinh gọn bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, tiết kiệm ngân sách...

Cùng với đó, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở đô thị, nông thôn và hải đảo là nhiệm vụ quan trọng, luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo, nhiều nghị quyết đã được ban hành và thực hiện hiệu quả.

“Xuất phát từ cơ sở thực tiễn, cơ sở chính trị và căn cứ pháp lý nêu trên, việc ban hành nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM là cần thiết” - Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.

Mục tiêu của nghị quyết là tổ chức chính quyền địa phương ở đô thị tại TP.HCM tinh gọn, hợp lý, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Đồng thời phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tính minh bạch trong quản lý của chính quyền TP; huy động mọi nguồn lực cho sự phát triển bền vững; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân...

Cán bộ UBND quận Bình Tân, TP.HCM kịp thời giải quyết các hồ sơ cấp bách cho dân. Ảnh: LÊ THOA

Đại biểu quan tâm vấn đề “thí điểm” hay “không thí điểm”

Về tên gọi của nghị quyết, Chính phủ đề nghị xác định là “Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM”, áp dụng trực tiếp, lâu dài chứ không áp dụng thí điểm, thử nghiệm trước khi tổng kết, đánh giá để áp dụng chính thức trên phạm vi rộng như đối với TP Hà Nội và TP Đà Nẵng.

Qua thảo luận, các đại biểu nhận định việc nghiên cứu để hình thành mô hình chính quyền đô thị phù hợp với đặc điểm, tính chất của một đô thị đặc biệt về kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng, dân cư, địa giới đơn vị hành chính của TP.HCM là thực sự cần thiết nhằm tạo bước đột phá cho sự phát triển của TP.

Một số ý kiến nhất trí với tờ trình của Chính phủ là “không thí điểm” và cho rằng trước đây, TP.HCM là một trong 10 địa phương thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường. Kết thúc giai đoạn thí điểm, TP đã tổng kết việc thực hiện thí điểm và rút ra các bài học kinh nghiệm.

Trong khi đó, nhiều đại biểu đề nghị xác định tên gọi của nghị quyết là “Nghị quyết thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TP.HCM” với những nội dung, phạm vi như nghị quyết đối với TP Hà Nội và TP Đà Nẵng.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng việc tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM là vấn đề hệ trọng, liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến người dân không chỉ ở địa bàn TP mà còn ảnh hưởng đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng chung của cả nước.

Trong khi đó, TP.HCM là địa bàn có diện tích tự nhiên và số lượng đơn vị hành chính trực thuộc rất lớn, đông dân nhất cả nước. Do vậy, việc lựa chọn bước đi đột phá trong việc tổ chức chính quyền đô thị ở TP cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ để bảo đảm tính khả thi.