Cũng như việc đền bù oan sai, việc Nhà nước mua lại các trạm BOT “đặt nhầm”, “đi lạc” chính là trả lại công bằng cho dân, những người “không ăn phở nhưng phải trả tiền”.

“Không ăn phở nhưng phải trả tiền” là cách nói dân dã của những người dân Bờ Đậu - Thái Nguyên, những người suốt 4 năm qua, một cách ôn hoà, kiên trì, nhẫn nại đang phản đối đến cùng BOT Bờ Đậu.

Đơn giản, vì đó là BOT đặt trên Quốc lộ 3, nhưng để thu phí hoàn vốn cho Dự án BOT xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới.

Làm đường một nơi, thu phí một nẻo khiến dân “Không đi một mét đường vẫn đóng phí”. Dân nói đúng.

Trong báo cáo vừa gửi Quốc hội, Bộ Giao thông vận tải đưa ra phương án cùng với tỉnh Thái Nguyên “chỉ đạo các cơ quan liên quan có giải pháp để hạn chế tối đa phát sinh các tình huống phức tạp” trong trường hợp cho phép nhà đầu tư thu phí.

“Trường hợp quá khó khăn, Bộ GTVT sẽ dừng thu phí và báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí nguồn vốn nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư và xóa trạm trên Quốc lộ 3”.

Báo cáo lần này, gần như sao y bản báo cáo hồi tháng 5 - đang cho thấy sự bế tắc trong cách giải quyết các BOT nhầm chỗ của Bộ GTVT.

Bởi không thể nếu thế này, nếu thế nọ, nhất là khi đằng sau những cái “nếu” ấy là những bức xúc của người dân, là lẽ công bằng, và còn là sự ổn định an ninh trật tự. Lưu ý là chính tỉnh Thái Nguyên cũng lo ngại có thể phát sinh các tình huống phức tạp về an ninh trật tự, an toàn giao thông khi triển khai thu phí.

Thật ra, cũng không phải là không có hướng giải quyết, và cách thức giải quyết duy nhất đúng ấy nằm chính trong báo cáo của Bộ GTVT: Nhà nước mua lại, để xoá bỏ những trạm BOT kiểu này.

Nói duy nhất đúng là bởi nó là cách Nhà nước thực hiện cam kết với các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, khiến họ an tâm chứ không quá sợ hãi khi bỏ tiền tham gia các dự án nhà nước kêu gọi xã hội hoá. Có một chi tiết không tình cờ là 2 đoạn trong dự án cao tốc Bắc - Nam theo hình thức PPP đã không có bất cứ một doanh nghiệp, một nhà đầu tư nào tham gia. Và “sợ hãi” là tâm lý có thật đối với các doanh nghiệp khi nghe đến BOT.

Hơn hết, việc Nhà nước phải mua lại trạm BOT nhầm chỗ, còn là cách trả lại công bằng cho dân.

Không ăn phở vẫn phải trả tiền. Đó không chỉ là một cách bày tỏ thái độ, đó còn là một câu hỏi không thể không trả lời, đó là một bất công không thể không xoá bỏ.