Thời gian gần đây, việc đếm ngược tới ngày cử tri Mỹ đi bỏ phiếu chọn ra vị chủ nhân tiếp theo của Nhà Trắng đã tạo ra không ít biến động trên thị trường tài chính toàn cầu, trong đó có thị trường vàng.

Sau những cú trồi sụt lịch sử của giá vàng trong mùa hè vừa qua, một câu hỏi lớn được nhiều người đặt ra lúc này là giá vàng sẽ tăng hay giảm sau cuộc bầu cử vào ngày 3/11 ở Mỹ? Giá kim loại quý này cách đây ít lâu đã thiết lập đỉnh cao lịch sử mới ở mức trên 2.000 USD/oz và hiện đang dao động quanh ngưỡng 1.930 USD/oz.

Khi đương kim Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào năm 2016, thị trường chứng khoán Phố Wall tăng điểm mạnh và giá vàng giảm. Đây là cơ sở để một số người tin rằng nếu ông Trump thua lần này, chứng khoán Mỹ sẽ tụt dốc và giá vàng tăng cao; còn nếu ông Trump thắng, giá vàng sẽ lại giảm như các đây 4 năm.

Nhưng mọi chuyện không đơn giản như vậy. Chứng khoán Mỹ đã trải qua một cuộc phục hồi chưa từng có tiền lệ trong năm nay, chủ yếu nhờ chương trình kích cầu lớn mà chính quyền Trump tung ra để vực dậy nền kinh tế trong đại dịch Covid-19. Bởi thế, cho dù chuyện gì xảy ra, miễn là có thêm một gói kích cầu mới được Quốc hội Mỹ phê chuẩn, chứng khoán Mỹ vẫn có thể duy trì đà đi lên.

Vì vậy, câu trả lời cho câu hỏi "giá vàng sẽ giảm hay tăng sau bầu cử Mỹ?" sẽ được quyết định nhiều bởi diễn biến tỷ giá đồng USD. Do vàng được định giá bằng USD, nên theo quy luật thường thấy, đồng USD xuống giá dẫn tới giá vàng tăng, và ngược lại.

BA KỊCH BẢN CHÍNH

Theo mô hình dự báo của tờ The Economist, khả năng cựu Phó tổng thống Joe Biden thắng lên tới 88%. Nhưng ông Trump vẫn có khả năng thắng bằng phiếu đại cử tri như chiến thắng cách đây 4 năm trước đối thủ là bà Hillary Clinton.

Có ba kịch bản được một số nhà phân tích đặt ra khi đánh giá ảnh hưởng của bầu cử Mỹ lên giá vàng. Kịch bản thứ nhất là ông Biden thắng áp đảo và Đảng Dân chủ của ông giành quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội. Kịch bản thứ hai là ông Biden thắng nhưng phe Dân chủ không nắm được Thượng viện. Và kịch bản thứ ba là ông Trump trúng thêm một nhiệm kỳ nữa.

Trong kịch bản thứ nhất, phe Dân chủ có trong tay cả Nhà Trắng, Thượng viện và Hạ viện, nên các chính sách của ông Biden được thông qua dễ dàng.

Trong quá trình vận động tranh cử, ông Biden, 77 tuổi, đã cam kết thay đổi mạnh mẽ quy chế giám sát các lĩnh vực trong nền kinh tế Mỹ. Thay đổi quy chế giám sát của ông Biden dự kiến bao gồm một chương trình chống biến đổi khí hậu trị giá 1,7 nghìn tỷ USD và một kế hoạch nâng cấp cơ sở hạ tầng quy mô 1,3 nghìn tỷ USD.

Những kế hoạch chi tiêu này được cho là sẽ mang lại lợi ích cho tương lai kinh tế Mỹ, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng thêm khối nợ quốc gia vốn đã ở mức rất cao của Washington. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) mới đây đưa ra một dự báo gây sốc rằng nợ chính phủ Mỹ sẽ lên mức 160% GDP vào năm 2030. Ông Biden còn có ý định tăng thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thặng dư vốn (capital gains tax).

Những biện pháp như vậy có thể gây sức ép lên giá trị đồng USD, và điều này không có lợi cho chứng khoán Mỹ, nhưng lại có lợi cho giá vàng.

Công ty phân tích Heraeus Precious Metals nhấn mạnh việc ông Biden dự kiến tăng chi tiêu của Chính phủ Mỹ thêm 7,3 nghìn tỷ USD trong vòng một thập kỷ tới. "Nợ Chính phủ Mỹ đã lớn hơn GDP rồi, và kế hoạch này sẽ làm cho mức nợ còn lớn hơn nữa. Việc đó có thể khiến USD mất giá và vàng tăng giá", một báo cáo của Heraeus được trang Kitco News trích dẫn.

Ở kịch bản thứ hai, ông Biden trở thành Tổng thống, nhưng trong Quốc hội Mỹ, phe Cộng hòa tiếp tục giữ quyền kiểm soát Thượng viện.

Trong trường hợp này, các chính sách của ông Biden có thể gặp nhiều rào cản do các nghị sỹ Cộng hòa đặt ra, trong khi chính sách thuế của ông Trump có thể được duy trì. Thị trường tài chính Mỹ có thể ổn định hơn vì các thay đổi chính sách sẽ không lớn và mức độ bấp bênh giảm xuống. Phong cách điều hành của ông Biden cũng được dự báo là "dịu" hơn, khác với sự khó lường của ông Trump. Ông Biden có thể giảm bớt căng thẳng trong quan hệ thương mại Mỹ-Trung và nới một số biện pháp trừng phạt với các quốc gia khác.

Như vậy, thị trường chứng khoán sẽ hưởng lợi, nhưng nhu cầu nắm giữ vàng sẽ giảm bớt.

Có một vấn đề cần đề cập tới ở đây là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã cam kết giữ lãi suất ở mức siêu thấp cho tới ít nhất năm 2023 nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và tạo công ăn việc làm. Chủ trương của FED đồng nghĩa với việc đồng USD nhiều khả năng sẽ yếu đi trong hai năm tới, cho dù ông Trump hay ông Biden thắng đi chăng nữa.

Bởi vậy, kịch bản ông Trump tái đắc cử sẽ là trường hợp mà đồng USD mất giá ít nhất, và giá vàng sẽ hưởng lợi ít nhất. USD sẽ mất giá nhiều hơn ở kịch bản ông Biden thắng nhưng Đảng Cộng hòa duy trì quyền kiểm soát Thượng viện. Và đồng bạc xanh sẽ mất giá nhiều nhất ở kịch bản ông Biden thắng và Đảng Dân chủ nắm lưỡng viện Quốc hội, đồng nghĩa với việc giá vàng sẽ hưởng lợi nhiều nhất.

NẾU KẾT QUẢ BẦU CỬ KHÔNG RÕ RÀNG?

Ở bất kỳ kịch bản nào trong số 3 kịch bản nói trên, còn có nhiều yếu tố tác động bên ngoài có thể gây biến động trên thị trường tài chính, dẫn tới thay đổi về nhu cầu nắm giữ vàng để tìm kiếm sự an toàn.

Ngoài ra, còn có một kịch bản khác - một trường hợp mà người Mỹ không mong xảy ra và có thể đẩy giá vàng tăng chóng mặt. Đó là trường hợp kết quả bầu cử không rõ ràng (contested election). Nếu không có một chiến thắng rõ ràng thuộc về một trong hai ứng cử viên, hoặc ông Trump từ chối công nhận một chiến thắng của ông Biden, tình trạng hỗn loạn sẽ xảy ra.

Đại dịch đồng nghĩa với việc tỷ lệ cử tri bỏ phiếu qua đường bưu điện ở lần bầu cử này sẽ ở mức cao kỷ lục. Chuyện này vốn đã khó kiểm soát trong điều kiện bình thường, cộng thêm việc ông Trump rất nghi ngờ về tính chính xác của việc bỏ phiếu qua đường thư, nên kịch bản như vậy sẽ là một câu chuyện hết sức phức tạp cho nước Mỹ.

Đến nay, ông Trump đã hai lần cho rằng Tòa án Tối cao Mỹ có thể phải vào cuộc để quyết định kết quả bầu cử. Nếu điều đó xảy ra, ít nhất phải đến năm 2021 mới có thể xác định được ai là Tổng thống mới của Mỹ.

Bên cạnh đó, theo chiến lược gia Daniel Ghali của TD Securities, dù ông Trump hay ông Biden thắng trong lần bầu cử này, giá vàng đều có thể hưởng lợi trong dài hạn. Cơ sở cho dự báo này là cả hai ông đều có thể chi tiêu tài khóa mạnh tay. "Chương trình nghị sự của cả hai ông ước tính đều tiêu tốn 5-6 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới, theo đó sẽ tạo ra nền tảng tốt cho hoạt động đầu cơ vàng giá lên", ông Ghali phát biểu.