Nguy cơ ô nhiễm nguồn nước từ xả thải ra môi trường
Theo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 30 hồ chứa nước với tổng dung tích thiết kế là 316,28 triệu m3. Trong đó có 12 hồ cấp nước sinh hoạt cần được bảo vệ là hồ Đá Đen, Sông Ray, Sông Hỏa và hồ Xuyên Mộc (huyện Xuyên Mộc); hồ Đá Bàng, Suối Các, Núi Nha, Châu Pha (thị xã Phú Mỹ); hồ Kim Long, Suối Nhum (huyện Châu Đức); hồ An Hải và hồ Quang Trung (huyện Côn Đảo).
Hiện Sở NN&PTNT tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đang quản lý và khai thác 17 hồ chứa để cấp nước cho sinh hoạt và phục vụ sản xuất nông nghiệp với dung tích thiết kế 277,18 triệu m3 . Trong đó có 8 hồ (Đá Đen, Kim Long, Châu Pha, Đá Bàng, Suối Các, sông Hỏa, Sông Ray, hồ Xuyên Mộc) tham gia cấp nước sinh hoạt; bốn hồ cấp nước sinh hoạt còn lại thuộc quản lý cấp huyện. Theo nhiệm vụ, các hồ cấp nước sinh hoạt sẽ phải cấp 545.400 m3/ngày đêm nhưng hiện tại các hồ chỉ mới cấp 245.000 m3/ngày đêm, đạt 44,9%...
Nguồn nước có tầm quan trọng là vậy nhưng hiện nay nhiều hộ dân sống gần các hồ chứa nước và các doanh nghiệp sản xuất có nguồn thải chưa có ý thức cao về việc bảo vệ môi trường. Bao bì thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) vứt bừa bãi trong khu vực sản xuất; chăn nuôi xả thải ra môi trường có khả năng chảy vào các hồ chứa nước; tình trạng vứt rác, túi nilon bừa bãi ở các hồ chứa nước; tình trạng khai thác cát trái phép, sai quy định; nạo vét lòng hồ…
Những việc làm trên có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm các hồ chứa nước, làm cho nguồn nước bị ô nhiễm và cạn kiệt. Do đó, những năm gần đây, tình trạng thiếu nước ngọt để phục vụ sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn tỉnh có nguy cơ gia tăng, đặc biệt là vào mùa khô.
Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ
Thời gian qua, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đã triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn kịp thời các nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước từ các hoạt động chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất, kinh doanh…
Một trong những giải pháp đầu tiên đó là kiểm tra thường xuyên các cơ sở chăn nuôi, xử lý nghiêm hành vi xả thải chưa đạt quy chuẩn ra môi trường. Theo đó, những cơ sở chăn nuôi xâm phạm hành lang bảo vệ nguồn nước, địa phương đã yêu cầu đóng cửa hoặc di dời đến các khu chăn nuôi tập trung. Đến nay, nguy cơ xả thải từ các cơ sở chăn nuôi ảnh hưởng đến nguồn nước đã cơ bản được nhận diện và kiểm soát chặt chẽ.
Bên cạnh đó, Sở TN&MT cũng phối hợp với Sở NN&PTNT và các huyện, thị xã, thành phố tổ chức hướng dẫn các hộ trồng trọt thu gom, vận chuyển và xử lý bao bì thuốc BVTV theo đúng quy định. Ngoài ra, UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định quy định danh mục các loại hình dự án không thu hút đầu tư, hạn chế thu hút đầu tư tại vùng thượng nguồn thuộc bản đồ khoanh vùng bảo vệ hồ chứa nước sinh hoạt.
Tỉnh đã phê duyệt phương án bảo vệ các hồ chứa nước có dung tích trên 5 triệu m3 nước (gồm các hồ: Đá Đen, Suối Giàu, Đá Bàng, Tầm Bó, Lồ Ồ); lắp đặt, vận hành 6 trạm quan trắc môi trường tự động; chỉ đạo các ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động nạo vét, tận thu cát tại các hồ chứa nước...Đồng thời tiến hành sửa chữa, nâng cấp mái đập, lát nhựa mặt đập các hồ Đá Bàng và hồ Xuyên Mộc, kênh Bà Đáp...
Đoàn viên, thanh niên công ty CP Cấp nước Bà Rịa- Vũng Tàu (BWACO) tham gia thu gom, dọn rác tại hồ Xuyên Mộc. Ảnh:TK
Năm 2019, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành kế hoạch “Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường các hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh” bao gồm nhiều hoạt động như: Phát tờ rơi tuyên truyền bảo vệ nguồn nước; lắp dựng pano áp phích tại các hồ cấp nước; hướng dẫn người dân không xả rác, vứt xác gia súc gia cầm xuống lòng hồ; phổ biến các quy định xử phạt nếu vi phạm hành lang an toàn nguồn nước…
Ngoài ra, tỉnh còn thực hiện nhiều chương trình hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh dịch vụ có hoạt động khai thác, sử dụng nước xả thải vào nguồn nước, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về tài nguyên nước.
Đặc biệt, trong năm 2019, UBND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu và tỉnh Đồng Nai đã ký quy chế số 02/QCPH-ĐN-BRVT về phối hợp quản lý nhà nước về đất đai, bảo vệ môi trường, tài nguyên nước và tài nguyên khoáng sản vùng giáp ranh địa giới hành chính giữa hai tỉnh.
Trạm quan trắc môi trường tự động tại hồ Đá Đen, thị xã Phú Mỹ. Ảnh:TK
Từ những hoạt động khởi đầu nêu trên, ý thức về bảo vệ nguồn nước của người dân, DN và các cơ quan cũng từng bước được nâng lên. Người dân đã dần hình thành thói quen tự nguyện thu gom bao bì thuốc BVTV đưa đến các điểm tập kết; không vứt túi nilon, rác thải nhựa xuống hồ chứa nước...Nhiều địa phương khuyến khích người dân sử dụng các phương pháp tưới tiết kiệm hay phương pháp xử lý chất thải bằng hệ thống hầm biogas giúp bảo đảm vệ sinh môi trường, bảo vệ nguồn nước.
Năm 2020, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường các hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh. Một trong những hoạt động được nhiều đơn vị, cá nhân hưởng ứng là hoạt động thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn, thu gom rác và trồng cây xanh xung quanh bờ hồ…