Nếu đại dịch COVID-19 và đóng cửa nền kinh tế vẫn chưa phải điều tồi tệ nhất, thì tới nay người dân Mỹ còn phải đối phó hết "Bất ngờ tháng 10" này tới "Bất ngờ tháng 10" khác. Một "Bất ngờ tháng 10" xảy ra khi một chiến dịch chính trị, một chính phủ nước ngoài, một người tố giác, một tin tặc hay một kẻ xấu tung các thông tin nhằm mục đích duy nhất là khiến ứng cử viên đảng đối thủ thua trong cuộc tranh cử hoặc ít nhất bị mất mặt.

Điều thường thấy ở những "điều bất ngờ" ấy là chúng thường nhắc tới những nguồn tin giấu tên hoặc nguồn tin bí mật, không có bằng chứng xác đáng, khiến người bị công kích không có thời gian để kịp trở tay, và thường được giữ bí mật trong nhiều tháng trước khi công khai trước công chúng.

Thay vì trốn tránh các bất ngờ này, các cơ quan truyền thông lại rất thích săn lùng chúng. Họ bán được báo, khiến người đọc tăng số "click" và tạo ra lợi nhuận. Giữa thời đại truyền thông bị nghiêng hẳn về Đảng Dân chủ hoặc Đảng Cộng hòa, các bất ngờ giúp đem lại lợi ích cho các đảng.

Giữa lúc cuộc đua của 2 ông Donald Trump /Joe Biden dần đi tới kết cục cuối cùng vào ngày 3/11, người dân Mỹ liên tục nhận một số lượng "bất ngờ" nhiều chưa từng thấy.

Ảnh: Getty Images

Tất cả những bất ngờ này làm giảm uy tín của báo chí và khiến nền dân chủ chịu ảnh hưởng nặng nề, nhưng dường như chẳng ai quan tâm lắm.

Hãy phân tích những "Bất ngờ tháng 10" gần đây nhất.

01. Tài khoản bí mật của ông Trump ở Trung Quốc

Tờ New York Times đã đăng một bài viết cho rằng ông Trump có tài khoản ngân hàng bí mật để theo đuổi các quỹ đầu tư ở Trung Quốc. Và, bài viết cũng nói ông Trump đã trả Trung Quốc khoản thuế khoảng 200.000 USD trong giai đoạn từ năm 2013 - 2015.

Nên hiểu chuyện này thế nào? Tài khoản thuộc về chuỗi kinh doanh khách sạn quốc tế của ông Trump, không phải tài khoản cá nhân. Ông Trump làm kinh doanh - khách sạn, resort, khu vui chơi - trên khắp thế giới. Việc này được làm từ rất lâu trước khi ông Trump trở thành tổng thống. Ông Trump đã không còn tự điều hành doanh nghiệp của mình nữa, gia đình và các công ty quản lý đã thay mặt ông Trump làm điều này.

Việc ông Trump trả Trung Quốc 200.000 USD được cho là điều khiến người dân Mỹ kinh ngạc. Hàng loạt câu hỏi được đặt ra. Tại sao ông Trump trả thuế Trung Quốc trong khi không trả thuế cho Mỹ? Ngoài ra, trả thuế cho Trung Quốc còn cho thấy Trung Quốc có thể "tống tiền" ông Trump? Chưa kể, ông Trump có các khoản nợ ở các ngân hàng nước ngoài, điều này có thể khiến ông trở thành đối tượng có nguy cơ bị thao túng?

Đó là những chuyện phi lý.

Đầu tiên, ông Trump đã quyên góp toàn bộ lương tổng thống cho chính phủ Mỹ. Tức là khoảng 1,6 triệu USD. Con gái và con rể ông Trump cũng không nhận lương chính phủ.

Thứ hai, ông Trump đầu tư vào Trung Quốc từ rất lâu trước khi trở thành tổng thống. Ông và vô số nhà đầu tư khác đã tham gia thị trường này. Vậy nên ông Trump không hề đơn độc.

Thứ ba, nếu thuế của Trung Quốc có thể thao túng ông Trump, thì họ đang làm theo cách rất kì lạ. Ông Trump đã áp thuế quan khổng lồ đối với hàng hóa Trung Quốc, trừng phạt quan chức Trung Quốc, đóng cửa các lãnh sự quán Trung Quốc ở Mỹ, chỉ trích Trung Quốc vì các chính sách ở Đài Loan và Hồng Kông, bán vũ khí và bắt đầu một thỏa thuận thương mại lớn với Đài Loan, phản đối hoạt động của Trung Quốc ở biển Hoa Đông và nhìn chung luôn đối chọi với Bắc Kinh.

Thứ tư, ông Trump hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Trước đây, "đế chế" Trump đã chịu tổn thất tài chính nặng nề từ khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Thêm vào đó, đảng Dân chủ đã thực hiện những chiến dịch công kích khiến công ty của ông Trump thiệt hại hàng triệu USD. Vậy tức là đảng Dân chủ và New York Times đang phàn nàn về những thiệt hại mà họ đã góp phần gây ra.

Quan trọng hơn nữa, tại Mỹ, các khoản lỗ kinh doanh được khấu trừ thuế và các khoản đầu tư bất động sản thường được ưu đãi thuế. Vì vậy, không trả thuế chỉ có thể hiểu là ông Trump đang tận dụng luật thuế của Mỹ. Trớ trêu thay, mọi thành viên Quốc hội, New York Times, Bill Gates, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg và những người khác cũng đều sử dụng cùng một luật thuế.

02. Gia đình Biden và tội đồ Hunter

Gần đây, luật sư Rudy Giuliani của ông Trump và các đảng viên Cộng hòa trung thành đã công bố những đoạn email thu được từ Hunter, con trai của ông Joe Biden. Các email cho thấy Hunter đã "kiếm được" hàng triệu USD từ các nhà tài phiệt Trung Quốc, Nga và Ukraine trong lĩnh vực năng lượng để đổi lấy việc giúp những người này tổ chức các cuộc gặp với Phó tổng thống Joe Biden dưới thời Barack Obama. Vào thời điểm đó, ông Joe Biden là người phụ trách chính sách Trung Quốc và Ukraine của ông Obama.

Ông Giuliani đang tiết lộ những email này một cách chậm rãi nên phần lớn câu chuyện vẫn chưa được đưa ra ngoài ánh sáng. Điều có thể chắc chắn là các email là thật, không phải những thông tin sai lệch của Nga mà ông Joe Biden đã tuyên bố. Đối tác kinh doanh của Hunter - người đang thụ án tù - cũng khẳng định những email này là chính xác và thực sự tồn tại. Người này dường như sẵn sàng làm chứng chống lại Hunter.

Trước đó, ông Joe Biden đã bị điều tra khi một thông tin rò rỉ cho thấy ông đã yêu cầu chính phủ Ukraine sa thải một công tố viên đặc biệt đang điều tra tham nhũng tại công ty năng lượng Burisma. Ukraine đã thực sự sa thải công tố viên này. Ông Biden nói nếu Ukraine không sa thải, Mỹ sẽ giữ lại 1 tỉ USD tiền trợ cấp.

Hunter Biden không biết gì về tài chính năng lượng, nhưng Burisma vẫn trả anh ta 85.000 USD/1 tháng cho vị trí trong ban giám đốc. Tại Trung Quốc, Hunter đã rời đi với hàng trăm triệu USD đầu tư từ các tỉ phú. Đại sứ quán Mỹ đã đặt ra câu hỏi về hoạt động của Hunter, nhưng ông Obama và Joe Biden đều phớt lờ.

Email của Hunter đã được nộp cho FBI vào tháng 12 năm ngoái. Mãi tới gần đây việc này mới được tiết lộ và FBI nói những email này đều xác thực. Tuy nhiên, FBI không nói rằng họ có đang điều tra ông Joe Biden hay không.

03. Câu hỏi

Điều gì tồi tệ hơn, một tổng thống tận dụng luật pháp để mở rộng tham vọng doanh nghiệp trước khi đắc cử? Hay, một người lợi dụng ảnh hưởng của vị trí phó tổng thống, sử dụng nguồn lực của người dân và nhận được lợi ích cho tư lợi cá nhân?

Bạn hãy tự phân định!

04. Một tình huống rất tệ

Một số thông tin ở trên có thể là tin giả, và người Mỹ có thể sẽ phải đợi câu trả lời - giả định rằng có ai đó đủ quan tâm để tìm sự thật.

Dù sao đi chăng nữa, đây vẫn là khủng hoảng đối với nền dân chủ Mỹ. Hơn 1/3 người dân Mỹ đã bỏ phiếu, vậy nên cho dù các vấn đề ông Trump và ông Biden có là gì, chúng cũng chẳng ảnh hưởng tới kết quả bỏ phiếu. Nhưng, họ đã bị tước quyền được biết thông tin về những người họ lựa chọn.

Tồi tệ hơn, Ủy ban Tình báo Thượng viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo hiện đang điều tra Twitter và Facebook liên quan đến vụ bê bối Biden. Twitter và Facebook đã chặn và kiểm duyệt không cho New York Post đăng bài viết về các email của Hunter Biden. Mục đích rõ ràng của việc kiểm duyệt này là để khiến người Mỹ không có thông tin về vụ bê bối.

Jack Dorsey và Mark Zuckerberg đang được triệu tập đến Quốc hội để điều trần về những hành vi của họ. Hai người này có thể đã vô tình tạo ra một vụ kiện chống lại các công ty của họ vì các hành vi độc quyền bất hợp pháp.

Chưa dừng ở đó, FBI và Bộ Tư pháp còn liên quan tới một bê bối chính trị khác. Họ trở thành một phần của vấn đề, chứ không phải giải pháp.

Nhớ lại hồi năm 2016, FBI đã điều tra việc bà Hillary Clinton tìm cách xóa email chính phủ khỏi server cá nhân. Từ năm 2017 tới năm 2019, Bộ Tư pháp đã điều tra ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2018 (ông Trump không có tội). Năm 2019-2020, Bộ Tư pháp điều tra cáo buộc Nga can thiệp vào bầu cử năm 2016, và cả những can thiệp của FBI, chính quyền ông Obama và các cơ quan tình báo khác.

Cuối cùng, vai trò của báo chí Mỹ trong "Bất ngờ tháng 10" là tạo ra bê bối. Vai trò truyền thống của họ trong nền dân chủ đã biến mất.

Thật đáng buồn cho nước Mỹ.

*Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt lại