Hãng tin Reuters ngày 23-10 đưa tin Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ có chuyến công du đến bốn nước châu Á gồm Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives và Indonesia nhằm thu hút sự ủng hộ trong việc đối phó Trung Quốc.
Chuyến thăm của ông Pompeo diễn ra một tuần trước cuộc bầu cử Mỹ ngày 3-11, trong đó Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thể hiện quan điểm cứng rắn với Trung Quốc và xem đây là một phần quan trọng trong chiến dịch tranh cử của ông cho nhiệm kỳ thứ hai.
Phát biểu tại buổi họp báo hôm 22-10, ông Dean Thompson - Phó Trợ lý Chính về các vấn đề Nam và Trung Á của Bộ Ngoại giao Mỹ - cho biết:
“Chúng tôi mong muốn tăng cường các mối quan hệ quan trọng với bạn bè và đối tác, nhấn mạnh cam kết sâu sắc của Mỹ đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và thúc đẩy tầm nhìn về quan hệ đối tác lâu dài và thịnh vượng trong khu vực”.
Phản ứng trước động thái trên, phía Trung Quốc cáo buộc Mỹ đang “bắt nạt” các nước khác trong việc chọn bên giữa Bắc Kinh và Mỹ.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: AP
Trong chuyến thăm đầu tiên của một ngoại trưởng Mỹ đến Sri Lanka trong hơn một thập niên qua, ông Pompeo sẽ thể hiện sự ủng hộ đối với một Sri Lanka “mạnh mẽ, độc lập và dân chủ”, Reuters dẫn lời ông Thompson cho biết.
“Ông Pompeo sẽ thúc giục các nhà lãnh đạo Sri Lanka giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia đã đầu tư hàng tỉ USD để xây dựng cảng và đường cao tốc nhưng khiến quốc đảo này chìm trong nợ nần” – ông Thompson nói.
“Chúng tôi kêu gọi Sri Lanka đưa ra những quyết định khó khăn nhưng cần thiết để đảm bảo độc lập về kinh tế trong sự thịnh vượng lâu dài” – ông Thompson nói thêm.
Tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh hôm 23-10, phát ngôn viên Triệu Lập Kiên đã chỉ trích phát biểu của ông Thompson phản ánh “tâm lý Chiến tranh Lạnh”.
Ông Triệu nhấn mạnh những nỗ lực của Mỹ sử dụng cách thức ép buộc để cản trở hợp tác bình thường giữa các nước sẽ không thành công.
Theo Reuters, Mỹ cũng đang tiến hành các nỗ lực tương tự nhằm đẩy lùi ảnh hưởng của Trung Quốc tại Maldives.
"Các cuộc thảo luận dự kiến liên quan việc ngăn chặn đại dịch COVID-19 cũng như sự hợp tác đang diễn ra và trong tương lai" - chính phủ Maldives cho biết trong một tuyên bố.
Chuyến thăm của ông Pompeo tới Indonesia diễn ra trong bối cảnh căng thẳng quan hệ Mỹ - Trung tại khu vực Đông Nam Á ngày càng leo thang, đặc biệt tại Biển Đông.
“Mỹ và Indonesia chia sẻ tầm nhìn về một trật tự dựa trên luật lệ ở Đông Nam Á, và Mỹ là người ủng hộ mạnh mẽ cho chủ quyền của Indonesia” - Reuters dẫn lời ông David Stilwell, trợ lý ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, cho biết.
Trước đó, Reuters ngày 20-10 dẫn nguồn bốn quan chức cấp cao Indonesia cho biết chính quyền nước này đã từ chối đề nghị của Mỹ cho phép máy bay do thám P-8 Poseidon hạ cánh và tiếp nhiên liệu trên lãnh thổ Indonesia.
Thời gian qua, Ngoại trưởng Pompeo và các giới chức Mỹ tiếp tục đưa ra những lời lẽ gay gắt về Trung Quốc, chỉ trích các khoản đầu tư của Bắc Kinh trên toàn cầu, gọi đó là “ngoại giao nợ” với cáo buộc khiến các quốc gia nghèo hơn phải gánh quá nhiều nợ.
Trung Quốc đã và đang xâm nhập vào Nam Á thông qua Sáng kiến “Vành đai và Con đường” khi tài trợ cho cơ sở hạ tầng thiết yếu ở hàng chục quốc gia trên thế giới.
Năm 2017, Sri Lanka đã ký giao quyền kiểm soát một cảng và khu vực xung quanh do Trung Quốc tài trợ cho Bắc Kinh sau khi chịu tổn thất nặng nề về kinh tế. Sự kiện này diễn ra trước sự báo động Mỹ và cường quốc trong khu vực là Ấn Độ.
