Ngày 27-10, tại TP HCM, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) phối hợp cùng Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức hội thảo quốc tế "Trao đổi thông tin các quy định thị trường, kiểm soát xuất nhập khẩu rau quả Việt Nam - Trung Quốc".

Theo ông Lý Kiến Lương, Bí thư thứ nhất Lãnh sự thương mại (Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại TP HCM), thương mại nông sản luôn là điểm sáng của thương mại Việt Nam - Trung Quốc. "Theo số liệu của hải quan Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2020, kim ngạch rau quả xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 1,432 tỉ USD, chiếm 58% thị phần. Vị trí địa lý của 2 quốc gia láng giềng đã tạo lợi thế lớn cho rau quả Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc rộng lớn.

Trong những năm gần đây, để kiểm soát nhập khẩu rau quả theo tiêu chuẩn quốc tế và bảo đảm an toàn thực phẩm, hải quan Trung Quốc đã từng bước tăng cường kiểm tra, giám sát kiểm dịch đối với các loại rau quả. Doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã thích ứng nhanh chóng thể hiện qua việc duy trì mức tăng xuất khẩu. Tuy nhiên, theo phản hồi của phía hải quan Trung Quốc, vẫn còn những vướng mắc về đăng ký vùng trồng, quản lý cơ sở đóng gói, kiểm tra, kiểm soát và truy xuất nguồn gốc rau quả xuất khẩu của Việt Nam. Tôi hy vọng dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, các DN Việt Nam sẽ điều chỉnh, cải tiến kịp thời để cùng thúc đẩy xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc một cách bền vững, mang lại nhiều lợi ích hơn cho nông dân" - ông Lý Kiến Lương phát biểu.

Là đại diện Công ty Giám định Trung Quốc tại Việt Nam (CIC), ông La Khôn Lâm nhận xét nhiều DN Việt Nam chưa nắm được quy định thị trường Trung Quốc nên cần có cơ quan đầu mối hướng dẫn quy trình. Ngoài ra, các nhà xuất khẩu phải có ý thức thay đổi để đáp ứng được tiêu chuẩn thị trường nhập khẩu. Ông Lâm cho biết thêm những DN triển khai dịch vụ truy xuất nguồn gốc điện tử sẽ có khu vực ưu tiên để được thông quan.

Ông Tạ Quang Kiên, quyền Trưởng Phòng Chính sách thương mại nông sản, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Agrotrade - Bộ NN-PTNT), thông tin Trung Quốc là thị trường số 1 của rau quả Việt Nam, chiếm hơn 70% thị phần. Trong giai đoạn 2010-2019, tốc độ tăng trưởng của thị trường Trung Quốc bình quân gần 55%, từ mức 74,9 triệu USD năm 2010 lên 2,48 tỉ USD năm 2019. Tuy nhiên, 9 tháng đầu năm 2020 thị trường này đã sụt giảm gần 26% so với cùng kỳ năm 2019 do tác động của dịch Covid-19 cũng như những vấn đề phát sinh khi Trung Quốc nâng cao tiêu chuẩn nhập khẩu.

Trao đổi với báo chí bên lề hội thảo, bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuất khẩu trái cây Chánh Thu, cho hay: "Tôi có cơ hội làm việc với các tập đoàn lớn của Trung Quốc nên nắm được những thay đổi của thị trường này từ sớm. Với mức sống cao, người tiêu dùng Trung Quốc cũng đòi hỏi chất lượng nông sản cao hơn là điều tất yếu. Cũng cần nhìn nhận trước đây việc xuất khẩu tiểu ngạch dễ dàng, một số nhà xuất khẩu chủ quan, cho rằng Trung Quốc là thị trường dễ tính nên chậm chuyển đổi sang hình thức chính ngạch. Trung Quốc là thị trường chính của trái cây Việt Nam nên cần có sự đầu tư đúng mức để đáp ứng yêu cầu, tránh những thiệt hại không đáng có. Bản thân DN cũng có sự chuẩn bị nhưng rất cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương trong việc vận động nông dân chuyển đổi, nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm".

Theo ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Agrotrade, DN cần xác định Trung Quốc là thị trường bậc cao với đòi hỏi ngày càng cao về tiêu chuẩn chất lượng để thích ứng, đặc biệt là yêu cầu xuất khẩu chính ngạch. Từ nay đến cuối năm, cơ quan quản lý và DN xuất khẩu cần nỗ lực nhiều hơn để chặn đà sụt giảm của thị trường này. Trong đó, tập trung vào hoạt động phổ biến quy định thị trường, giúp DN cập nhật nhanh những quy định mới và tăng cường đàm phán mở cửa thị trường giúp thúc đẩy xuất khẩu.