Rồng Việt Nam trong điêu khắc. Nguồn ảnh: Pinterest

Là một trong những biểu tượng quen thuộc nhất của văn hóa Á Đông, hình tượng Rồng luôn đứng đầu các loài vật linh thiêng, là biểu trưng cho sức mạnh và uy quyền. 

Hình ảnh phổ biến là thế nhưng ít ai biết riêng tại Việt Nam, hình tượng Rồng Việt cũng có những điều khác biệt, đặc trưng cho nền văn minh lúa nước, cũng như tín ngưỡng của con người Việt, dân tộc Việt suốt hàng nghìn năm.

2020 - 1010 năm Thăng Long Hà Nội. 1010 năm hình tượng rồng bay không chỉ mãi kiêu hãnh trong lòng mỗi người con nước Việt, mà còn được kế thừa - sáng tạo - lan tỏa không ngừng bởi bao thế hệ Việt, người trẻ Việt. 

Vậy đâu là bản sắc nền tảng và cảm hứng trường tồn của hình tượng Rồng Việt?

Hình tượng rồng trong văn hóa Việt

Nhà nghiên cứu lịch sử - đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc đã có nhận định rằng: "Qua bao đời, hình tượng rồng Việt dù không ngừng được phát triển, sáng tạo, nhưng luôn giữ được những nét bản sắc đặc trưng. Rồng Việt Nam mang sắc thái hiền hoà nhưng khôn ngoan, dáng vẻ uyển chuyển và năng động chứ không phải là đại diện cho sức mạnh hung tợn thuần túy".

Những nét riêng biệt này chính là phản ánh chân thực nhất của nền văn minh lúa nước lên đời sống tín ngưỡng, văn hóa của người Việt khi chọn loài vật đứng xét về hình dáng, rồng Á Đông nói chung thường mang Tứ linh làm vị thần cai quản thời tiết, mùa màng.

"Rồng Việt Nam mang sắc thái hiền hoà nhưng khôn ngoan, dáng vẻ uyển chuyển" - Nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc. Nguồn ảnh: Shutterstock

Gương mặt hung tợn với mắt trợn, sừng dài, mào và râu đậm nét. Thân rồng có cơ bắp cuồn cuộn, vảy dài, móng dài và quặp lại. Dáng điệu thường thấy nhất chính là dáng đối đầu, thể hiện uy quyền và sức mạnh.

Riêng về Rồng Việt, mỗi triều đại đều có một hình tượng sáng tạo riêng, gửi gắm niềm tin, cũng như phản ánh chân thực đời sống của người dân Việt trong mỗi thời kỳ. 

Tại mỗi vùng miền, mục đích khắc họa và thông điệp đại diện ở mỗi thời kỳ mà hình tượng Rồng cũng có sự khác biệt về số chân, số móng, thân vẩy, dáng điệu, vòi ngắn hoặc dài khác nhau. Như Rồng thời Lý thường có ba móng biểu trưng cho một xứ phiên thuộc; còn sang đến thời Lê Sơ thì Rồng lại có bốn móng đến năm móng.

Tuy nhiên hình tượng chung của Rồng Việt qua bao đời vẫn được lưu giữ với nét đặc trưng là sắc thái hài hòa và ý nghĩa nhân văn biểu tượng. Thần thái vẫn mang nét oai nghiêm của loài vật thiêng nhưng ôn hòa hơn, thể hiện được vẻ thông minh và khôn ngoan. 

Đặc biệt, tạo hình của con Rồng Việt thường ẩn hiện trong mây, không lồ lộ đương đầu như hình tượng này tại các nước khác. Đây cũng là một biểu tượng cho đức tính dung dị và khiêm nhường của dân tộc Việt.

Xét về biểu trưng tín ngưỡng, văn hóa phương Tây quan niệm rồng là loài vật mang mệnh Hỏa. Riêng tại Việt Nam, loài vật đứng đầu Tứ linh này lại là biểu tượng của mệnh Thủy, tượng trưng cho nước. 

Niềm tin này gắn liền với bản chất chan hòa với thiên nhiên, biển cả của những người nông - ngư dân Việt xưa, gói trọn khát vọng về sự sinh sôi, dồi dào, đầy ắp.

Có thể thấy Rồng Việt tuy là một hình tượng quen thuộc trong văn hóa - lịch sử thế giới nhưng vẫn mang những nét đặc trưng riêng ít ai biết, đó là sắc thái hiền hoà nhưng khôn ngoan, dáng vẻ uyển chuyển và năng động chứ không phải là đại diện cho sức mạnh hung tợn thuần tuý.

Trải qua hơn bốn nghìn năm văn hiến, nét đẹp của hình tượng Rồng chính là sự "chuyển động" và tính kế thừa; là sự sáng tạo và đóng góp tri thức của mỗi thế hệ để hình tượng Rồng thiêng vẫn truyền thải những vẻ đẹp rất "Việt Nam".

Nét đẹp của hình tượng Rồng chính là sự "chuyển động" và tính kế thừa. Nguồn ảnh: Pinterest

Rồng Việt ngày nay

Đến nay, giữa thế kỷ XXI, Rồng vẫn là hình tượng đầy cảm hứng, được sáng tạo trong mọi khía cạnh văn hóa, nghệ thuật và đời sống Việt. Rồng cũng là cảm hứng "lâu đời" nhưng chẳng bao giờ cũ của giới trẻ thời đại.

Dưới góc nhìn của người trẻ, rồng Việt vẫn đậm bản sắc nhưng mới mẻ hơn ở cách khắc hoạ và tính ứng dụng. Rồng trong thời trang, Rồng trong hội họa, Rồng trong những bức tranh biểu tượng đời thường… Tất cả đều là hình tượng Rồng Việt đầy kiêu hãnh dưới lăng kính sáng tạo của người trẻ.

Tiếp thu những đa cực văn hóa, người trẻ chọn nhìn cuộc sống thường nhật, hình ảnh Thủ đô quen thuộc như một bức tranh đầy ắp những thái cực đan xen. Họ kế thừa truyền thống lịch sử ngàn đời, sáng tạo trên những mảnh văn hóa đậm tinh hoa bản sắc, và lan tỏa niềm kiêu hãnh và tự hào rất Việt Nam trên từng bước chân trải nghiệm.

Kế thừa bản sắc, sáng tạo rồng việt cùng Biti’s Hunter

Tiếp nối sứ mệnh Kế thừa - Sáng tạo - Lan toả ấy, Biti's Hunter đại diện lăng kính của người trẻ, sáng tạo hình tượng Rồng Việt của thời đại mới. 

Lựa chọn dòng sản phẩm Biti's Hunter Street 2020 - Hanoi Culture Patchwork với ba mẫu sneaker đại diện cho những thái cực văn hóa Hà Nội, Thương hiệu của người trẻ Việt đã thổi hồn cảm hứng từ những đa cực văn hóa từ truyền thống đến đương đại, hòa quyện cùng niềm kiêu hãnh được nung nấu cùng thời gian để tiếp tục vẽ nên bức tranh rồng bay mãi sức sống và tự hào.

Cũng như hình ảnh rồng Việt, những đa cực văn hóa của đất Thủ đô nói riêng và của cả dân tộc nói chung cũng là một quá trình dài của sự kế thừa - sáng tạo - lan tỏa. 

1010 năm đã qua đi và sẽ tiếp tục nhiều ngàn năm nữa, nếu hỏi điều gì làm nên đặc trưng nghìn năm của Rồng Việt, thì đó là Kế thừa từ bản sắc - Sáng tạo bởi thời đại - Lan toả đầy tự hào. "Đa cực văn hoá, kiêu hãnh Rồng bay!".