Theo cáo trạng, công ty Diệp Bạch Dương (do bị can Dương Thị Bạch Diệp làm chủ) và Trung tâm ca nhạc nhẹ (trực thuộc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch TPHCM) cùng sở hữu nhà đất 185 Hai Bà Trưng. Do cơ sở này xuống cấp, nên năm 2007 Trung tâm ca nhạc nhẹ đã liên hệ với công ty Diệp Bạch Dương để hợp tác đầu tư và nâng cấp trụ sở.
Bà Diệp đề xuất với trung tâm việc tìm một bất động sản khác tương đương để đổi. Việc hoán đổi này để công ty Diệp Bạch Dương nhận thửa đất 185 Hai Bà Trưng và hợp nhất với các thửa đất hiện tại để xây dựng tổ hợp khách sạn nhà hàng.
Đổi lại, công ty Diệp Bạch Dương sẽ hỗ trợ trung tâm xây dựng trụ sở tại một địa điểm khác phù hợp. Thấy phương án hợp lý, ông Vy Nhật Tảo (giám đốc Trung tâm ca nhạc nhẹ TPHCM) đã chấp nhận phương án hoán đổi này. Tháng 2/2008, bà Diệp đã tìm được thửa đất tại 57 Cao Thắng (Quận 3, TPHCM) và làm đơn xin hoán đổi tài sản đề nghị đổi đất 57 Cao Thắng lấy đất 185 Hai Bà Trưng.
Tiếp đó, bà Diệp gặp trực tiếp ông Nguyễn Thành Tài (cựu Phó Chủ tịch UBND TPHCM) trình bày về phương án hoán đổi. Sau đó, ông Tài gặp Chủ tịch UBND TPHCM (lúc đó là ông Lê Hoàng Quân) để xin ý kiến. Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân đã chấp thuận cho thực hiện việc hoán đổi, nhưng phải thông qua Sở Tài chính, Ban chỉ đạo 09 đề xuất.
Từ việc chấp thuận trên, bà Bạch Diệp dùng nhiều thủ đoạn gian dối để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Bà Diệp bị đề nghị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, còn ông Tài và đồng phạm bị đề nghị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Tại cơ quan điều tra, bị can Nguyễn Thành Tài khai không được phân công phụ trách việc quản lý tài sản Nhà nước cũng như việc xử lý, sắp xếp lại tài sản Nhà nước. Tuy nhiên, khi nghe bị can Vy Nhật Tảo và Dương Thị Bạch Diệp trình bày về đề nghị hoán đổi thì ông Tài đã bị thuyết phục về những lợi ích mà phương án hoán đổi mang lại cho cả 2 bên, trong đó, với việc công ty Diệp Bạch Dương xây dựng khách sạn 5 sao cũng mang lại lợi ích cho TPHCM nên ông Tài đã ủng hộ.
Do không phải lĩnh vực mình phụ trách nên ông Tài đã báo cáo ông Lê Hoàng Quân. Ông Quân đã chấp thuận và giao cho ông Tài trực tiếp chỉ đạo thực hiện theo quy định của pháp luật.
Viện KSND tối cao xác định ông Lê Hoàng Quân là người đồng ý chủ trương hoán đổi tài sản, chỉ đạo ông Nguyễn Thành Tài thực hiện, trên cơ sở đề xuất của các sở, ban ngành ông Lê Hoàng Quân đã đồng ý cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở tại 185 Hai Bà Trưng cho công ty Diệp Bạch Dương không đúng quy định.
Tuy nhiên, Viện Kiểm sát cho rằng hành vi của ông Quân không phải là nguyên nhân trực tiếp gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước. Để xảy ra hậu quả gây thiệt hại tài sản của Nhà nước, trách nhiệm chính thuộc về UBND TPHCM, các sở, ban hành có liên quan đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm. UBND TPHCM và các sở, ban ngành liên quan đã không yêu cầu công ty Diệp Bạch Dương cung cấp bản chính giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, không kiểm tra pháp lý, không kiểm tra di biến động tài sản 57 Cao Thắng nên đã không phát hiện được tài sản này đã được bà Bạch Diệp thế chấp tại Agribank chi nhánh TPHCM. Để xảy ra sai phạm này, Viện Kiểm sát xác định ông Quân có một phần trách nhiệm nhưng mức độ hạn chế, chưa tới mức xử lý hình sự mà kiến nghị xử lý về mặt hành chính.
Ngoài ông Quân thì cơ quan điều tra cũng đề nghị xử lý thêm một số cá nhân khác. Theo đó, cơ quan điều tra xác định ông Trần Hà Quân (Phó phòng Kinh tế đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường), ông Dương Trọng Thảo (chuyên viên phòng Quản lý tài sản công Sở Tài chính), ông Thái Minh Tánh (trưởng phòng Kế hoạch Sở Văn hóa thể thao và du lịch) là những người đã tham mưu, đề xuất cho lãnh đạo các đơn vị là thành viên Ban chỉ đạo 09 TPHCM trong việc hoán đổi tài sản nhưng đã không đề xuất hoặc thực hiện kiểm tra để xác định pháp lý đối với nhà đất số 57 Cao Thắng, cũng có một phần trách nhiệm, liên đới trong việc tham mưu các cơ quan đồng ý hoán đổi tài sản.
Với vai trò là cấp dưới thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên, không vụ lợi cá nhân, trách nhiệm chính thuộc về lãnh đạo trực tiếp đã bị khởi tố nên hành vi của những người trên ở mức độ hạn chế chưa tới mức xử lý hình sự mà chỉ kiến nghị xử lý về mặt hành chính.
Xuân Duy