Chiều 30-10, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng chủ trì buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10.

Thiên tai ở miền Trung, cơ chế nào cho TP Thủ Đức là chủ đề báo chí quan tâm và đặt rất nhiều câu hỏi.

Thiên tai khốc liệt

Trả lời câu hỏi của báo chí, ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ TN&MT, cho hay: Đợt thiên tai vừa qua khốc liệt hơn năm 1999. Cơn bão số 9 mạnh nhất trong 20 năm qua, còn mưa lớn kéo dài khiến lượng mưa lớn hơn cả đợt năm 1999. Tuy nhiên, Chính phủ, Thủ tướng và các địa phương đã vào cuộc quyết liệt nên thiệt hại nhỏ hơn nhiều so với năm 1999.

Lý giải về hoạt động của con người có làm tăng thêm thiên tai hay không, ông Thành cho hay: Các chuyên gia về địa chất đánh giá nguyên nhân chính là miền Trung là khu vực đồi núi cao, phân cắt mạnh. Về địa chất, có nhiều loại đất đá cổ bị đập vỡ nứt nẻ, tạo ra lớp vỏ phong hóa dài, nhiều lớp đất sét, đây là điều kiện bất lợi để nếu mưa lâu ngày thì nước chứa trong lớp phong hóa này nhão, kéo lực trượt xuống phía dưới.

“Các hoạt động dân sinh, mở đường, san ủi để có mặt bằng nhà ở, trường học, trong đó có cả các hoạt động thủy điện để đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước thì việc chúng ta cắt taluy, tạo ra cắt mất chân sườn dốc là nguyên nhân kích hoạt thiên tai có thể xảy ra” - ông Thành nói.

Đề cập đến chuyện mất rừng có phải là nguyên nhân hay không, ông Thành cho biết cần đánh giá từng trường hợp cụ thể.

Về đánh giá tác động môi trường của các thủy điện nhỏ, ông Thành cho biết việc này Bộ TN&MT, các chuyên gia luôn đánh giá tác động đặc thù đến rừng, thảm phủ thực vật, đa dạng sinh học, dòng chảy tối thiểu mà thủy điện phải trả lại cho hạ du. Luật Lâm nghiệp quy định rất chặt chẽ việc chuyển đổi đất rừng cho tất cả loại dự án nên việc đảm bảo trồng lại, phát triển rừng vừa đảm bảo cho khu vực nhà máy, vừa đảm bảo tránh sạt lở đất.

“Trong thời gian tới, để giảm thiểu các nguy cơ này thì Bộ TN&MT, các đơn vị tham mưu cho Chính phủ loại bỏ 472 quy hoạch thủy điện nhỏ và 213 điểm tiềm năng... để đảm bảo phát triển các khu vực bền vững, nhất là khu vực miền núi, tránh được thiên tai như thời gian vừa qua” - ông Thành bày tỏ.

Ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ TN&MT, tại buổi họp báo. Ảnh: TN

Ông Lê Quang Hùng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cũng cho biết thêm: Với lũ ống, lũ quét, sạt lở đất thì không có giải pháp công trình nào có thể chịu được. Đề cập đến giải pháp, ông Hùng cho rằng việc xây mới thì việc quan trọng là lựa chọn địa điểm tránh được lũ ống, lũ quét, sạt lở đất.

Đánh giá về thiên tai ở miền Trung, ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cho rằng đợt thiên tai này rất bất thường và dị thường.

“Chưa bao giờ trong 20 ngày miền Trung chịu tới bốn cơn bão, lũ chồng lũ, bão chồng bão” - ông Hiệp nói. Ông cũng khẳng định cơ quan chức năng biết và đã cảnh báo rất sớm ngay từ đầu năm 2020 (sẽ có khoảng năm, sáu cơn bão ở miền Trung). “Chúng tôi cũng đã cảnh báo trước 15 ngày về trận lụt lịch sử tại Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế” - ông Hiệp nói.

Sẽ có cơ chế vượt trội cho TP Thủ Đức

Liên quan đến đề án chính quyền đô thị tại TP.HCM, báo chí cho là nhiệm vụ, quyền hạn của TP Thủ Đức chưa thực sự khác biệt so với các đơn vị hành chính cấp huyện hiện nay, Bộ Nội vụ có đề xuất gì về cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội.

Trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Nội vu Nguyễn Duy Thăng cho biết: TP.HCM đề nghị xin lùi thời điểm sắp xếp huyện, xã để thực hiện đồng thời với việc xây dựng chính quyền đô thị (đề án và dự thảo nghị quyết xây dựng chính quyền đô thị tại TP.HCM đang được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV).

TP.HCM đề xuất thành lập TP Thủ Đức (thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương), trên cơ sở đó Bộ Nội vụ đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng và đang phối hợp cùng các bộ liên quan, UBND TP.HCM trình Chính phủ ban hành nghị định phù hợp.

Về cơ chế vượt trội, năm 2017 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Sắp tới sẽ tổng rà soát việc thực hiện nghị quyết này, đánh giá ba năm thực hiện để có cơ sở ban hành một cơ chế phù hợp với mô hình chính quyền đô thị, phù hợp với tinh thần chỉ đạo của trung ương là phân biệt mô hình tổ chức, hoạt động, thẩm quyền của chính quyền đô thị, nông thôn, hải đảo và đơn vị kinh tế đặc biệt.