Ngày 1-11, UBND tỉnh Phú Yên cho hay đề án “Cơ chế, chính sách liên kết vùng Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa” (gọi tắt là đề án) đang được Bộ KH&ĐT thẩm định để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đề án này được hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa phối hợp xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng nhằm đề xuất nền tảng cơ chế, chính sách, giải pháp liên kết vùng.
Một cầu cảng ở khu kinh tế Vân Phong. Ảnh: VN
Liên kết chưa hiệu quả do mỗi tỉnh một chính sách
Mục tiêu của đề án là tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa và cả khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Theo đề án trên, hạt nhân liên kết phát triển vùng Nam Phú Yên- Bắc Khánh Hòa là khu kinh tế (KKT) Nam Phú Yên của tỉnh Phú Yên và KKT Vân Phong của tỉnh Khánh Hòa.
Hai KKT này đang được hai tỉnh tập trung đầu tư xây dựng thành các KKT tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực, đa chức năng với trọng tâm là loại hình công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, các ngành công nghiệp gắn với cảng biển nước sâu. Cả hai tỉnh Phú Yên đều xác định các KKT này sẽ tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh thị sát khu kinh tế Vân Phong. Ảnh: TB
Tuy nhiên, theo đánh giá của hai tỉnh Phú Yên - Khánh Hòa, điều kiện hai tỉnh còn khó khăn, chưa được đầu tư đúng mức, kết cấu hạ tầng kỹ thuật, xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu; cơ chế, chính sách pháp luật có liên quan các KKT chưa đồng bộ, còn chồng chéo... Do đó, các KKT phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, chưa thể hiện được vai trò động lực của các địa phương.
Cũng theo lãnh đạo hai tỉnh trên, điểm xuất phát kinh tế của các địa phương trong vùng còn thấp, cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm, kết cấu hạ tầng đa mục tiêu, kết nối liên vùng và nội vùng chưa được đầu tư đồng bộ.
Mặt khác, tiềm năng, thế mạnh của các vùng khá tương đồng, các ngành kinh tế chủ lực của hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa cũng gần giống nhau. Tuy nhiên, mỗi tỉnh lại thực hiện chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư cho riêng mình mà chưa liên kết chặt chẽ để biến lợi thế so sánh của khu vực thành lợi thế cạnh tranh; tạo lợi thế tối ưu hóa các nguồn lực để giải quyết những vấn đề chung đặt ra cho hai địa phương.
Ngoài ra, do chưa có cơ chế, chính sách liên kết cụ thể nên việc định hướng, thực hiện liên kết phát triển chưa hiệu quả, rõ ràng.
Đề xuất nhiều chính sách mới cho cả vùng
Trong đề án, UBND tỉnh Phú Yên, UBND tỉnh Khánh Hòa đề xuất, kiến nghị Chính phủ cho áp dụng một số cơ chế, chính sách thực hiện liên kết, tạo động lực phát triển vùng Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa.
Sân bay Tuy Hòa sẽ phục vụ cho cả vùng Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa. Ảnh: TẤN LỘC
Theo đó, hai tỉnh đề nghị Chính phủ xem xét về chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng 0% trong thời hạn 15 năm đối với các dự án mang tính động lực phát triển. Đó là các dự án xây dựng cơ sở kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, năng lượng, công nghiệp hỗ trợ cho ngành đóng tàu.
Hai tỉnh đề nghị Chính phủ xử lý cơ chế ngân sách thực hiện để lại một phần (không thấp hơn 70%) hoặc toàn bộ số tăng thu so với dự toán bao gồm thu từ hoạt động xuất nhập khẩu, thu nội địa phát sinh trên hai tỉnh đến năm 2030.
Nguồn này để phục vụ xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, công trình bảo vệ môi trường quan trọng trong khu kinh tế.
Đề xuất trên xuất phát từ việc hai tỉnh Phú Yên- Khánh Hòa muốn khai thác hiệu quả kết cấu hạ tầng đa mục tiêu, kết nối liên vùng và nội vùng. Trong đó hỗ trợ cho nhau trên cơ sở hình thành cụm cảng Vân Phong - Vũng Rô, được coi là một trong những khu vực cửa ngõ chính ra Biển Đông của Tây Nguyên.
Hai tỉnh cũng kiến nghị miễn tiền thuê đất đối với các dự án đầu tư kinh doanh phát triển hạ tầng các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao; miễn, giảm thuế đối với nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất các ngành, lĩnh vực, sản phẩm có năng lực cạnh tranh cao…
Một cảng mới xây dựng trong khu kinh tế Vân Phong.
Hai tỉnh đề nghị Chính phủ đầu tư để giải tỏa hết công suất các dự án điện năng lượng tái tạo được đầu tư xây dựng, góp phần đảm bảo nguồn điện phục vụ cho phát triển vùng Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa và nguồn điện quốc gia.
Đề nghị trên xuất phát từ thực tế thời gian qua tại tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa có nhiều dự án điện năng lượng tái tạo đã đi vào hoạt động và đang triển khai đầu tư theo cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo của Chính phủ.
Hai tỉnh cũng kiến nghị Trung ương cho phép tổ chức lập, trình thẩm định, quyết định phê duyệt quy hoạch cục bộ xây dựng các KKT phù hợp tình hình phát triển.
UBND hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa kiến nghị Chính phủ bổ sung hai tỉnh này vào vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, hoặc được hưởng chính sách như vùng kinh tế trọng điểm.
Đầu tư hạ tầng giao thông để làm lực đẩy
Theo ông Trần Hữu Thế, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa đều xác định tăng cường đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông để làm “đòn bẫy” cho cả vùng Nam Phú Yên- Bắc Khánh Hòa.
Một góc khu công nghiệp Hòa Hiệp thuộc khu kinh tế Nam Phú Yên. Ảnh: CT
Chính vì thế, hai tỉnh kiến nghị bổ sung quy hoạch đường bộ cao tốc nối Phú Yên với Tây Nguyên vào quy hoạch mạng lưới đường bộ Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Bổ sung đường cao tốc Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) - Nha Trang (Khánh Hòa) vào quy hoạch mạng lưới đường bộ Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nhằm kết nối hạ tầng vùng Tây Nguyên với KKT Vân Phong nói riêng, tỉnh Khánh Hòa nói chung.
Đề án kiến nghị ưu tiên đầu tư các dự án trọng điểm giai đoạn 2021-2025. Đó là nâng cấp Cảng Hàng không Tuy Hòa lên công suất 5 triệu khách/năm. Đầu tư dự án xây dựng đường bộ cao tốc đoạn Tuy Hòa - Vân Phong dài khoảng 30 km từ sân bay Tuy Hòa kết nối vào dự án thành phần đoạn Vân Phong - Nha Trang.
Đầu tư dự án xây dựng đường bộ cao tốc nối Phú Yên với Tây Nguyên, từ cảng Bãi Gốc (KKT Nam Phú Yên) nối quốc lộ 1 đi KKT Vân Phong với đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, điểm cuối tại cửa khẩu Đắk Ruê (Đắk Lắk)…
Về cảng biển, Phú Yên kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng cảng Bãi Gốc, nâng cấp cảng Vũng Rô kết nối với cảng Vân Phong, phát huy tối đa vai trò là cửa ngõ ra Biển Đông của cả khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên.
Cảng Vũng Rô thuộc khu kinh tế Nam Phú Yên sẽ được nâng cấp. Ảnh: CTV
Cũng theo ông Trần Hữu Thế, trong điều kiện còn khó khăn, tỉnh này đã cố gắng đầu tư một số dự án hạ tầng giao thông quan trọng. Hiện tỉnh đang hoàn tất thủ tục để đầu tư đường từ cảng nước sâu Bãi Gốc thuộc KKT Nam Phú Yên nối quốc lộ 1 đi KKT Vân Phong với tổng mức đầu tư hơn 1.400 tỉ đồng.
“Tỉnh Phú Yên sẽ đầu tư kết cấu hạ tầng, xây dựng, phát triển KKT Nam Phú Yên thành một trong những trung tâm công nghiệp, cảng biển lớn của vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Từ đó, từng bước khẳng định vị trí là một trong tám KKT ven biển trọng điểm quốc gia”- ông Trần Hữu Thế nhấn mạnh.
| Vùng kinh tế tổng hợp đóng vai trò động lực Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch xây dựng vùng Nam Phú Yên - Bắc Khánh Hòa đến năm 2025 có tổng diện tích tự nhiên 351.500 ha. Vùng này gồm ba huyện phía nam Phú Yên là Sông Hinh, Đông Hòa (nay là thị xã Đông Hòa), Tây Hòa và hai huyện phía bắc Khánh Hòa là Vạn Ninh, Ninh Hòa (nay là thị xã Ninh Hòa). Quyết định phê duyệt quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ xác định đây là vùng kinh tế tổng hợp đóng vai trò động lực của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ; có tiềm năng lớn về phát triển kinh tế biển; cửa ngõ giao thông đường bộ, đường thủy và hàng không của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh quốc gia. Theo UBND tỉnh Phú Yên, giai đoạn 2016 - 2020, KKT Nam Phú Yên thu hút 49 dự án, với tổng mức đăng ký đầu tư hơn 4.606 tỉ đồng và trên 21 triệu USD. Còn theo UBND tỉnh Khánh Hòa, cơ cấu kinh tế khu vực bắc Khánh Hòa đang chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng khu vực phi nông nghiệp, giảm tỉ trọng khu vực nông nghiệp. Trong đó, giá trị công nghiệp - xây dựng chiếm gần 23% của tỉnh. Giai đoạn 2016 - 2020, KKT Vân Phong thu hút mới 42 dự án; điều chỉnh tăng vốn 14 dự án, với tổng mức đăng ký đầu tư hơn 66.000 tỉ đồng; đóng vào ngân sách hơn 25.900 tỉ đồng, chiếm 28% nguồn thu ngân sách của tỉnh Khánh Hòa. |
