Nguồn: NHK, Nikkei Asia - Dữ liệu: DUY LINH - Đồ họa: T.ĐẠT

Với 293/465 ghế tại Hạ viện Nhật Bản, liên minh LDP - Komeito sẽ tự thành lập chính phủ và giữ phần lớn số ghế chủ tịch các ủy ban Hạ viện. Đối với Thủ tướng Kishida Fumio, đây là một khởi đầu tốt dù liên minh đã mất 15 ghế so với trước bầu cử.

Cuộc bầu cử khó khăn

Việc LDP - Komeito tiếp tục cầm quyền được ví như "điều đã định" nên nhiều người không thấy bất ngờ. Trong tuyên bố chiến thắng ngày 1-11, Thủ tướng Kishida nhấn mạnh cuộc tổng tuyển cử đã thể hiện rõ ý nguyện của người dân. 

"Nhân dân muốn tương lai đất nước được kiến tạo nhờ sự ổn định của liên minh LDP - Komeito và chính quyền Kishida", ông Kishida nói, cam kết sẽ tận dụng số ghế đa số để điều hành Chính phủ và Quốc hội.

Tuy nhiên, nếu đi sâu phân tích, cuộc bầu cử vừa qua là cuộc chiến khó khăn với LDP mà chính ông Kishida cũng phải thừa nhận. LDP đã mất 15 ghế ở Hạ viện so với trước bầu cử, trong đó có ghế của ông Amari Akita, tổng thư ký LDP vừa bổ nhiệm đầu tháng 10. 

Ngoài ông Amari, thất bại của ông Ishihara Nobuteru, cựu bộ trưởng kinh tế và là người đứng đầu một phe trong LDP, cũng gây chú ý trong bối cảnh các chính trị gia trẻ như Kono Taro và Koizumi Shinjiro (con trai cựu thủ tướng Koizumi Junichiro) giành chiến thắng vang dội.

Việc ông Amari thất bại tại khu vực bầu cử phía tây Tokyo cho thấy sự phản đối của người dân với kế hoạch tái khởi động các nhà máy điện hạt nhân, điều mà ông và chính quyền Kishida muốn thúc đẩy nhằm đạt cam kết trung hòa carbon vào năm 2050. 

Dù là đồng minh nhưng Đảng Komeito phản đối điện hạt nhân và lo ngại trước kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng hằng năm lên mức 2% GDP của LDP.

Với việc mất 15 ghế trong khi Komeito giành thêm 3 ghế, LDP được dự báo sẽ phải nhượng bộ một số vấn đề, chẳng hạn đề xuất của Komeito phát 100.000 yen (khoảng 880 USD) cho mọi trẻ em dưới 19 tuổi để hỗ trợ ảnh hưởng vì COVID-19. 

LDP từng lưỡng lự vì cho rằng kế hoạch này quá tốn kém nhưng trong bối cảnh mới, có thể họ phải thỏa hiệp để bộ máy lập pháp hoạt động trơn tru.

Rộng đường sửa hiến pháp

Cuộc tổng tuyển cử cũng chứng kiến sự trỗi dậy của Đảng Duy Tân (JIP) có quan điểm bảo thủ. Đảng có trụ sở tại Osaka này giành được 41 ghế, tăng gấp bốn lần so với trước bầu cử và là đảng đối lập lớn thứ hai tại Hạ viện, sau Đảng Dân chủ lập hiến Nhật Bản (CDPJ) có 96 ghế. Chiến thuật của JIP rất khôn khéo là tranh thủ những cử tri bất mãn với LDP nhưng không muốn ủng hộ CDPJ.

Một nguyên nhân khác giúp JIP nổi lên mạnh mẽ là sự xông xáo trên mạng xã hội của Thống đốc Osaka Yoshimura Hirofumi, nhân vật số 2 của đảng. Với tài khoản Twitter hàng triệu lượt theo dõi và thường xuyên xuất hiện trên truyền thông, chính trị gia 46 tuổi này gần gũi hơn với cử tri trẻ.

LDP có thể xem JIP là một đồng minh khi tìm cách sửa đổi Hiến pháp hòa bình và nâng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP. 

Giáo sư Mikitaka Masuyama (Nhật) nhận định nếu JIP bắt tay với liên minh LDP - Komeito, sự phản đối của các đảng đối lập lớn còn lại hầu như không đáng kể. 

Dù vậy, đây có thể chỉ là một liên minh miễn cưỡng vì lợi ích riêng bởi theo Hãng tin Reuters, JIP có thể trở thành hòn đá tảng ngăn chặn ý tưởng "chủ nghĩa tư bản mới nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo" mà ông Kishida cam kết thúc đẩy.

Trước mắt, việc tiếp tục kiểm soát Hạ viện tạo điều kiện thuận lợi để ông Kishida và LDP tập trung cho cuộc bầu cử Thượng viện vào mùa hè năm 2022 vốn được báo trước sẽ không kém phần khó khăn.

Ngoại trưởng Nhật Bản sẽ làm tổng thư ký LDP

TTO - Ngày 1-11, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio - chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP) - chỉ định Ngoại trưởng Motegi Toshimitsu làm tổng thư ký LDP, thay ông Amari Akira.