Đề xuất này được ông Nguyễn Thiện Nhân nêu tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội của Quốc hội chiều 9/11. 4% GDP, tính theo số GDP đánh giá lại cuối năm 2020, tương ứng 13,7 tỷ USD, khoảng 320.000 tỷ đồng.

Theo vị đại biểu TP HCM, Quốc hội có thể cho phép chuyển 100.000 tỷ đồng đầu tư công không thể chi hết trong năm 2021 sang dùng hỗ trợ các doanh nghiệp và phòng chống dịch. "Khi đó, đoàn tàu kinh tế TP HCM, Hà Nội, cả nước sẽ được tăng tốc", ông nói.

Bộ Kế hoạch & Đầu tư đang trình các cơ quan chức năng chương trình khôi phục kinh tế. Quy mô chi tiết của gói hỗ trợ trong chương trình này chưa được tiết lộ nhưng theo nhiều chuyên gia, có thể không thấp hơn nửa triệu tỷ đồng - mức tổng đầu tư công hằng năm, hoặc thậm chí có thể lên tới 800.000 tỷ đồng (tức 35 tỷ USD). Dù là con số nào, theo các chuyên gia, nguồn lực để thực hiện có thể phần lớn đến từ công cụ chính sách tài khóa.

Tuy nhiên, nếu sử dụng công cụ này sẽ tác động tới nợ công. Phát biểu cũng trong phiên thảo luận chiều 9/11, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn - Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách lưu ý, việc nới mức trần nợ công để hỗ trợ kinh tế sẽ khiến quy mô dư nợ đến 2025 tăng gấp đôi so với đầu nhiệm kỳ, tạo ra rủi ro lớn cho an ninh tài chính.

Ông Toàn lập luận, nếu nhìn vào tỷ lệ nợ công trên GDP, quy mô 44% có thể thấp, nhưng con số này đạt được chủ yếu là do việc điều chỉnh lại số liệu GDP tăng thêm hơn một triệu tỷ đồng. "Tỷ số nhìn có vẻ thấp nhưng là vấn đề cần hết sức quan tâm", ông Toàn nói và cho rằng mức trả nợ lãi và gốc hiện nay đã xấp xỉ 25%, là nội dung cần hết sức lưu tâm về an ninh tài chính quốc gia.

Ngoài ra, trong giai đoạn 10 năm gần đây, quy mô nợ công cũng tăng liên tục. Tốc độ tăng nợ bình quân giai đoạn 2011-2015 lên tới 18,1%, trong nhiệm kỳ 5 năm gần nhất, mức tăng rút xuống còn hơn 6,5%. Nếu căn cứ theo mục tiêu tăng nợ trung bình khoảng 11% cho nhiệm kỳ này, quy mô nợ công có thể đạt 6,5 triệu tỷ đồng vào cuối năm 2025.

"Đây là vấn đề cần hết sức thận trọng. Chúng ta cần có chương trình phục hồi kinh tế nhưng cần tính toán dư địa chính sách, tránh rủi ro", ông Toàn nêu quan điểm.

Tại phiên thảo luận chiều nay, ông Nguyễn Thiện Nhân cũng dành thời gian để nói riêng về trường hợp TP HCM. Ông cho biết, qua các cuộc tọa đàm với nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp, để khắc phục hậu quả của Covid-19 và phục hồi tăng trưởng kinh tế, thành phố xác định có 4 giải pháp cần tập trung khẩn trương thực hiện.

Một là tổng kết việc phòng chống dịch 2 năm qua để các giải pháp đồng bộ, hiệu quả, kiểm soát tốt hơn. Thành phố cần đưa số người nhiễm bình quân một ngày từ mức khoảng 1.000 người hiện nay xuống dưới 500 người, phù hợp với khuyến cáo của WHO.

Hai là cần hỗ trợ 430.000 người đã nhiễm và gia đình hơn 16.600 người đã mất vì Covid, để họ có điều kiện phục hồi sức khỏe và điều kiện sống, làm việc.

Ba là hỗ trợ thu hút trở lại hầu hết 300.000 lao động đã trở về quê hoặc bổ sung đáp ứng nhu cầu lao động của thành phố. Hiện TP HCM còn thiếu khoảng 8% lao động.

Bốn là hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục nhanh chóng sản xuất kinh doanh.

Theo ông Nhân, sau gần 4 tháng ngưng sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp không có thu nhập, không có tiền để mua nguyên liệu, vật tư cho giai đoạn sắp tới hay để trả lương cho người lao động khi chưa tiêu thụ sản phẩm. Thậm chí họ không có tiền trả tiền điện nước, trả chi phí vận tải...

TP HCM có nhiều doanh nghiệp nhất cả nước (288.000) nhưng quy mô chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, bình quân vốn sản xuất kinh doanh khoảng 41 tỷ đồng, 14 lao động, 27 tỷ doanh thu mỗi năm và đóng thuế khoảng 830 triệu đồng.

Vì vậy, ông Nhân cho biết, theo dự báo khoảng 20% doanh nghiệp có thể tự khởi động lại, không cần hỗ trợ. Nhưng còn lại, 80% cần hỗ trợ để có vốn lưu động với mức bình quân cho vay khoảng 5 tỷ mỗi doanh nghiệp, 25 triệu đồng cho hộ kinh doanh cá thể. Với tổng mức vay khoảng 440.000 tỷ đồng, ông Nhân cho rằng có thể khởi động lại hầu hết doanh nghiệp.

"Mức vay 5 tỷ đồng, chiếm 20% doanh thu một năm của doanh nghiệp; 25 triệu đồng mỗi hộ, chiếm 5% doanh thu một hộ một năm. Như vậy họ có thể trả nợ được", ông Nhân đánh giá.

Khi thực hiện phương châm "ai ở đâu ở yên đấy", hoạt động sản xuất kinh doanh của thành phố chỉ duy trì mức tối thiểu. Bình quân chỉ có 0,7% số doanh nghiệp (khoảng 2.000 doanh nghiệp) hoạt động. Như vậy, khi phần lớn doanh nghiệp không hoạt động đồng nghĩa hầu hết người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng...

Trong làn sóng dịch lần thứ 4, TP HCM là nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất với thời gian giãn cách dài nhất (gần 4 tháng). Cuối tháng 10, có hơn 430.000 người nhiễm (47% cả nước); hơn 16.600 người đã mất vì Covid-19 (75% cả nước).

Hoàng Thùy - Viết Tuân - Minh Sơn