Dự án “đắp chiếu”, thiệt hại 830 tỉ đồng

Phiên tòa được mở do 12 bị cáo có đơn kháng cáo. Trong đó có các bị cáo Trần Trọng Mừng (cựu tổng giám đốc Công ty Gang thép Thái Nguyên - TISCO), Đặng Văn Tập (cựu phó giám đốc thường trực Ban quản lý dự án TISCO), Đậu Văn Hùng (cựu tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam - VNS), Nguyễn Trọng Khôi (cựu phó tổng giám đốc VNS), Nguyễn Chí Dũng (cựu thành viên HĐQT TISCO), Hoàng Ngọc Diệp (cựu thành viên HĐQT TISCO), Đoàn Thu Trang (cựu thành viên HĐQT TISCO)…

Các bị cáo hầu tòa về một trong hai tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. 

Các bị cáo tại phiên tòa phúc thẩm ngày 9-11. Ảnh: TP

Theo nội dung kháng cáo, phần lớn bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt, xin miễn trách nhiệm hình sự… Trong đó, bị cáo Đặng Văn Tập kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, miễn bồi thường dân sự, miễn án phí dân sự sơ thẩm. Bị cáo Trần Trọng Mừng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và giảm mức bồi thường trách nhiệm dân sự. Bị cáo Đậu Văn Hùng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, được cải tạo ngoài xã hội và giảm mức bồi thường trách nhiệm dân sự…

Theo hồ sơ, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT VNS. Năm 2007, đơn vị trúng thầu xây dựng là Tập đoàn Khoa học, công nghệ và thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Giá trị hợp đồng trọn gói hơn 160 triệu USD.

Quá trình thực hiện dự án, dù biết rõ MCC vi phạm hợp đồng và đề nghị các điều khoản vô căn cứ, các bị cáo tại TISCO và VNS vẫn đồng ý đề xuất điều chỉnh chi phí dự án, trong đó có việc tăng tổng mức đầu tư từ hơn 3.800 tỉ đồng lên tới hơn 8.100 tỉ đồng.

Sau hơn 11 tháng khởi công, MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng…

Hành vi của các bị cáo gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng. Chỉ tính riêng khoản lãi vay của TISCO để thực hiện dự án đã lên tới hơn 830 tỉ đồng, ngoài ra chưa tính đến thiệt hại khi dự án bị tạm ngưng, các thiết bị, máy móc đã đầu tư vào dự án bị xuống cấp, hư hỏng.

Nhiều bị cáo nói chỉ làm theo chỉ đạo từ cấp trên

Sau khi HĐXX tóm tắt nội dung bản án sơ thẩm, tòa tiến hành xét hỏi đối với các bị cáo. Đứng trước bục khai báo, đa phần đều giữ nguyên nội dung kháng cáo, đưa ra một số tình tiết nhằm xin giảm nhẹ mức án.

Bị cáo Trần Trọng Mừng đề nghị xem xét vai trò của mình trong dự án, bởi khi ông này nghỉ hưu rồi thì dự án vẫn tiếp tục được thực hiện.

Theo lời cựu tổng giám đốc TISCO, sau khi nhận thấy MCC chậm tiến độ, TISCO từng có văn bản gửi lên VNS và Bộ Công Thương về khả năng sẽ khởi kiện ra tòa án quốc tế, tìm nhà thầu thay thế. Tuy nhiên, VNS sau đó không có ý kiến phản hồi gì.

Cũng theo ông Mừng, với chức năng, nhiệm vụ của mình, bị cáo chỉ có quyền đề xuất chứ không thể quyết định việc dừng hợp đồng với nhà thầu Trung Quốc hay không.

Về trách nhiệm dân sự, bản án sơ thẩm buộc ông Mừng phải bồi thường 130 tỉ đồng. Đến nay, bị cáo chưa khắc phục được phần nào. Cựu tổng giám đốc TISCO xác nhận có hai bất động sản đứng tên vợ chồng ông đang bị kê biên, đồng ý dùng phần tài sản của mình để khắc phục hậu quả.

Sau ông Mừng, bị cáo Đặng Văn Tập là người tiếp theo trả lời thẩm vấn. Cựu phó giám đốc thường trực Ban quản lý dự án TISCO thừa nhận hành vi vi phạm nhưng cho rằng bản án sơ thẩm tuyên với mình là quá nặng, bao gồm cả phần hình sự và dân sự.

Theo ông Tập, Ban quản lý dự án thực tế chỉ tương đương một phòng của dự án, công việc chủ yếu là tổng hợp, báo cáo phó tổng giám đốc. Ban quản lý không có con dấu, không được quyền ký các văn bản liên quan đến dự án.

Đối với việc đề xuất Tổng công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ (cơ quan tố tụng xác định không đủ năng lực), ông Tập khai rằng toàn bộ phần chấm xét thầu ban đầu là do đơn vị cấp trên quyết định, ngoài ra còn có ý kiến của Bộ Công Thương về việc khẳng định năng lực của công ty. Chính vì vậy, Ban quản lý dự án mới thực hiện theo.

Ông Tập cũng trình bày hoàn cảnh cá nhân tuổi cao sức yếu, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra…, mong HĐXX xem xét để đánh giá vai trò của cá nhân trong vụ án.

Trong khi đó, bị cáo Lê Thị Tuyết Lan (cựu phó trưởng Phòng kế toán, thống kê tài chính TISCO) cho rằng “quá oan ức”, vì chỉ thực hiện công tác chuyên môn, theo chủ trương đã được cấp trên phê duyệt, không tham mưu, đề xuất bất cứ vấn đề gì để dẫn tới sai phạm.