Việt Nam vẫn phải nhập khẩu bột mì từ các nước. Tuy nhiên, các nước lại không bị bắt buộc bổ sung vi chất kẽm, sắt vào trong bột mì như quy định của Bộ Y tế - Ảnh: TL
Ngày 12-11, năm hiệp hội ngành nghề, gồm: Lương thực - thực phẩm TP.HCM (FFA), Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Thực phẩm Minh Bạch (AFT), Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao và Nước mắm Phú Quốc cùng đánh giá thực trạng, kết quả tác động sau 5 năm thực hiện quy định bổ sung vi chất dinh dưỡng vào trong chế biến thực phẩm theo nghị định 09/2016/NĐ-CP, ban hành tháng 1-2016 (nghị định 09) với nhiều bất cập như cách đây năm năm.
Theo bà Lý Kim Chi - chủ tịch FFA, nghị định 09 quy định "muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường i-ốt" (áp dụng từ ngày 15-3-2017) và "bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm" (áp dụng từ ngày 15-3-2018).
Tuy nhiên, thực tế các quy định này đã và đang gây ra rất nhiều khó khăn cho sản xuất kinh doanh, tăng chi phí và giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, thiếu hiệu quả và không phù hợp với quốc tế.
Khi thêm muối i-ốt, các sản phẩm thủy sản, rau củ quả sấy khô, thịt gia cầm sấy, các sản phẩm từ ngũ cốc sấy; các loại bột gia vị, bột chế biến sẵn để làm các loại bánh ngọt và dùng trong chế biến các loại thực phẩm; các sản phẩm ăn ngay, ăn liền... dễ dàng có phản ứng, do tính chất oxy hóa mạnh, làm các sản phẩm bị biến mùi, vị, màu sắc, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sản phẩm.
Riêng sản xuất nước mắm truyền thống, nguyên liệu chính vốn đã là cá biển, đã rất "giàu" i-ốt, quy định bổ sung i-ốt chỉ gây thêm tốn kém và làm biến đổi màu, vị tự nhiên của nước mắm.
Chưa kể, một số thị trường xuất khẩu chính không chấp nhận thực phẩm có bổ sung i-ốt, khiến doanh nghiệp phải có chứng nhận không sử dụng muối i-ốt mới xuất đi được, điển hình như Nhật Bản, khiến doanh nghiệp rất tốn kém khi phải điều chỉnh quy trình sản xuất phù hợp để đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Ảnh hưởng tiêu cực tương tự cũng tác động khi thực hiện quy định "bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm". Các doanh nghiệp cho biết gặp rất nhiều khó khăn từ khâu nhập nguyên liệu, do Việt Nam phải nhập khẩu số lượng lớn bột mì từ các quốc gia khác.
Trong khi các nước xuất khẩu bột mì lại không có quy định bổ sung sắt, kẽm vào bột, nên dù các doanh nghiệp nhập khẩu có đề nghị bổ sung thêm hai vi chất nói trên, nhà cung cấp cũng không chấp thuận do e ngại đến chất lượng sản phẩm.
Các hiệp hội ngành hàng đồng kiến nghị Chính phủ "cần quyết liệt hơn nữa trong việc chỉ đạo Bộ Y tế khẩn trương sửa đổi, thay thế nghị định 09 theo đúng tinh thần nghị quyết 19-2018 Chính phủ đã ban hành".
Điều này cũng là để Chính phủ hợp nhất và giải quyết dứt điểm tình trạng cùng một lúc tồn tại hai quy định trái chiều, mà cụ thể ở đây là nghị định 09 và nghị quyết 19-2018, đang từng ngày tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất khẩu của doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm.
Các hiệp hội cho rằng Bộ Y tế chỉ nên bắt buộc muối dùng trong nấu ăn hằng ngày và các gia vị dạng rắn như hạt nêm, viên xúp gia vị… phải bổ sung i-ốt, cũng như chỉ khuyến khích doanh nghiệp chế biến thực phẩm bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm thay vì phải yêu cầu bắt buộc, theo đúng tinh thần nghị quyết 19-2018.
Ngày 27-10-2017, Bộ Y tế đã ban hành công văn 6134/BYT-PC về việc thực hiện ý kiến kết luận của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc chỉ kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất muối i-ốt, không kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm có sử dụng muối i-ốt.
Tuy nhiên, về cơ bản, công văn 6134 chỉ tháo gỡ cho doanh nghiệp ngành thực phẩm ở khâu kiểm tra, chưa giải quyết được triệt để các khó khăn, bất cập mà doanh nghiệp trong ngành gặp phải trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Ngày 15-5-2018, Chính phủ ban hành tiếp nghị quyết số 19-2018/NQ-CP, chỉ đạo Bộ Y tế "Nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung nghị định số 09/2016/NĐ-CP về tăng cường vi chất dinh dưỡng trong thực phẩm theo hướng: (i) bãi bỏ quy định "muối dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường i-ốt" tại điểm a khoản 1 điều 6; (ii) bãi bỏ quy định "Bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm" tại điểm b khoản 1 điều 6. Thay vào đó, chỉ nên khuyến khích doanh nghiệp chế biến thực phẩm sử dụng".
Nhưng thực tế hơn ba năm qua, theo các hiệp hội ngành hàng, Bộ Y tế vẫn không trình Chính phủ dự thảo sửa đổi, thay thế nghị định 09 nói trên.
Dùng muối i-ốt bao nhiêu là vừa ? Tin dịch vụ - i-ốt là vi chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động của tuyến giáp (nằm ở vùng trước cổ) để tạo ra một chất nội tiết có tác dụng kích thích sự tăng trưởng và trí thông minh. Thiếu i-ốt, trẻ sẽ lùn, gây ra bướu cổ, kém tập trung....