Sáng 16/11, TAND Tp.HCM bắt đầu phiên xử sơ thẩm đối với Nguyễn Thành Tài, cựu Phó Chủ tịch UBND Tp.HCM; Dương Thị Bạch Diệp, Giám đốc công ty TNHH bất động sản Diệp Bạch Dương, gọi tắt là Công ty Diệp Bạch Dương cùng 8 cựu cán bộ Nhà nước liên quan.
Nhóm bị cáo nói trên bị xét xử do có hàng loạt sai phạm xảy ra trong việc hoán đổi nhà đất số 185 đường Hai Bà Trưng, quận 1, Tp.HCM, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng của Nhà nước.
Cụ thể, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp bị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo khoản 4, Điều 174, BLHS năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.
9 bị can khác trong vụ án bị truy tố cùng về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo khoản 2 Điều 285 BLHS năm 1999, gồm: Nguyễn Thành Tài; Trần Nam Trang, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính TP.HCM; Vy Nhật Tảo, nguyên Giám đốc Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP.HCM; Nguyễn Thành Rum, nguyên Giám đốc Sở VH-TT&DL TP.HCM; Lê Tôn Thanh, nguyên Phó giám đốc Sở VH-TT&DL TP.HCM; Lê Văn Thanh, nguyên Phó Chánh văn phòng UBND TP.HCM; Huỳnh Kim Phát, nguyên Phó Chánh văn phòng UBND TP.HCM; Nguyễn Thanh Nhàn, nguyên Phó Giám đốc Sở TN&MT; Đào Anh Kiệt, nguyên Giám đốc Sở TN&MT.
Để phục vụ việc xét xử, tòa triệu tập Trung âm Ca nhạc nhẹ Tp.HCM với tư cách bị hại; UBND Tp.HCM cùng 5 sở, ngành thuộc UBND TP này tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Ngoài ra, tham gia phiên tòa còn có hai ngân hàng; Phòng Công chứng số 1 TP.HCM và 17 đơn vị, cá nhân.
Bị cáo Dương Thị Bạch Diệp có 6 luật sư bào chữa; bị cáo Nguyễn Thành Tài có 2 luật sư bào chữa. Ngoài ra còn có 12 luật sư khác tham gia bào chữa cho các bị cáo khác và các đương sự có liên quan trong vụ án.
Phiên tòa dự kiến kéo dài đến ngày 22/11 tới.
Trước đó, hồi tháng 3, TAND Tp.HCM mở phiên xử sơ thẩm lần một. Sau nhiều ngày xét xử, TAND Tp.HCM quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung, làm rõ 8 vấn đề trong vụ án.
Tiếp nhận hồ sơ, VKSND Tối cao cho rằng 8 nội dung mà HĐXX trả hồ sơ điều tra bổ sung đều không có căn cứ, không phải là tình tiết mới phát sinh tại tòa.
Theo đó, việc thu thập tài liệu, chứng cứ tại 6 tổ chức gồm Agribank Tp.HCM, Sở Tài nguyên và môi trường, Sở Tài chính, UBND TP.HCM, Ngân hàng Phương Nam, Sở văn hóa Thông tin và Du lịch, Phòng công chứng số 1 đều phù hợp.
Đây là 6 tổ chức Nhà nước hoạt động theo quy định pháp luật, tài liệu của các tổ chức này cung cấp đều là phù hợp với nhau về diễn biến vụ án, phù hợp với kết quả điều tra, phù hợp với kết quả thẩm vấn công khai tại tòa.
Cơ quan CSĐT cũng đã tiến hành giám định chữ ký của bị cáo Diệp trong hồ sơ thế chấp, hợp đồng tín dụng, các chứng từ giải ngân đối với tài sản 57 Cao Thắng và trưng cầu giám định tài sản theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Do đó đủ cơ sở kết luận bị cáo Diệp phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Từ đó, VKSND Tối cao bảo lưu quan điểm truy tố nhóm 10 bị cáo nói trên như cáo trạng trước đó.
Ngoài ra sau khi trả hồ sơ điều tra bổ sung, cơ quan điều tra cung cấp thêm ba tài liệu do bị cáo Diệp, đại diện công ty ký gửi Ban Nội chính Trung ương và Lãnh đạo Bộ Công an đều thể hiện tài sản 57 Cao Thắng đang được thế chấp tại Agribank Tp.HCM. Qua đó tiếp tục khẳng định tài sản này là tài sản đảm bảo của công ty bị cáo Diệp tại Agribank từ ngày 31/12/2008 đến nay chưa được giải chấp. Những tài liệu này đã được gửi đến toà để đánh giá trong quá trình xét xử.
Theo cáo buộc, nhà đất số 185 đường Hai Bà Trưng là tài sản Nhà nước, được giao cho Trung tâm Ca nhạc nhẹ (trực thuộc Sở VH-TT&DL Tp.HCM) làm trụ sở.
Do cơ sở này xuống cấp nên năm 2007, Trung tâm Ca nhạc nhẹ có chủ trương tìm đơn vị nâng cấp, cải tạo.
Thông qua người quen, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp đã liên hệ, đề xuất với trung tâm việc tìm một bất động sản khác tương đương để hoán đổi.
Bị cáo Diệp đề xuất cho Công ty Bạch Diệp Dương nhận thửa đất 185 Hai Bà Trưng. Đổi lại, Công ty Diệp Bạch Dương sẽ hoán đổi khu đất số 57 Cao Thắng và hỗ trợ thêm 20 tỷ đồng để Tp.HCM xây dựng Trung tâm Ca nhạc nhẹ.
Đề xuất của bị cáo Diệp sau đó được nhiều cán bộ Nhà nước và nhiều Sở, ngành, UBND Tp.HCM thông qua.
Sau khi thống nhất việc hoán đổi, Công ty Diệp Bạch Dương nhận mặt bằng 185 Hai Bà Trưng và giấy tờ liên quan nhưng bị cáo Diệp không bàn giao giấy tờ nhà đất tại 57 Cao Thắng cho Trung tâm Ca nhạc nhẹ. Bởi khu đất 57 Cao Thắng đã được thế chấp vay hàng ngàn lượng vàng tại Agribank Tp.HCM từ 31/12/2008.
Bị cáo Diệp chỉ cam kết với Agribank sau khi hoán đổi xong tài sản 185 Hai Bà Trưng của công ty sẽ thay thế tài sản 57 Cao Thắng làm tài sản đảm bảo chung cho các khoản vay của công ty tại ngân hàng này.
Tuy nhiên, sau khi được cấp sổ hồng tại 185 Hai Bà Trưng, bị cáo Diệp không thực hiện cam kết mà thế chấp cho Ngân hàng Phương Nam (nay là Sacombank) vay 160 tỷ đồng, hiện dư nợ gốc là 99,288 tỷ đồng, nợ lãi là 123,505 tỷ đồng.
Cáo trạng cho rằng, đủ căn cứ để xác định bị cáo Diệp đã chiếm đoạt tài sản của Nhà nước tại 185 Hai Bà Trưng có giá trị hơn 186 tỷ đồng và bị cáo Diệp phải chịu trách nhiệm hoàn trả, bồi thường số tiền này lại cho Nhà nước.
Cáo trạng cũng nêu rõ, để xảy ra việc bị cáo Diệp chiếm đoạt được như trên là do các cán bộ đơn vị liên quan đã có hành vi sai phạm, thiếu trách nhiệm, tắc trách trong việc tham mưu đề xuất chấp thuận hoán đổi tài sản, cấp sổ hồng tại 185 Hai Bà Trưng cho Công ty Diệp Bạch Dương không đúng pháp luật.
Trách nhiệm về các sai phạm này theo cáo trạng là thuộc về bị cáo Nguyễn Thành Tài, Vi Nhật Tảo, Trần Nam Trang, Nguyễn Thành Rum, Lê Tôn Thanh, Đào Anh Kiệt, Nguyễn Thanh Nhàn, Huỳnh Kim Phát và Lê Văn Thanh. Các bị cáo là cựu cán bộ Nhà nước này đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao, vi phạm khoản 5 Điều 6 luật Quản lý sử dụng tài sản Nhà nước, gây hậu quả thiệt hại cho Nhà nước 186 tỷ đồng.