Ngày 16.11, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) cho biết Tòa án nhân dân thành phố Thủ Đức (TP.Hồ Chí Minh) vừa tuyên phạt một đối tượng 6 năm 6 tháng tù sau khi phát hiện 64 cá thể rùa nguy cấp, quý, hiếm bị nuôi nhốt trái phép tại nhà của đối tượng.

Bán các cá thể rùa nguy cấp, quý, hiếm trên mạng xã hội

Thông tin từ ENV cho biết, ngày 18.8.2020, sau khi tiếp nhận tin báo từ người dân qua đường dây nóng về bảo vệ ĐVHD 1800-1522 của Trung tâm ENV, Đội Cảnh sát Kinh tế- Môi trường, Công an quận 9 (nay là Công an thành phố Thủ Đức), đã trinh sát và phát hiện, tịch thu 64 cá thể rùa quý hiếm đang bị nuôi nhốt trái phép tại nhà đối tượng Nguyễn Anh Thắng (SN 1985, trú tại phường Phú Hữu, quận 9, TP Hồ Chí Minh).

Được biết, Nguyễn Anh Thắng là một đối tượng chuyên rao bán các cá thể rùa nguy cấp, quý, hiếm trên các trang mạng xã hội như Facebook, YouTube và Zalo. 

Qua kết luận giám định loài, 64 cá thể rùa thu giữ đều không phải là những cá thể rùa có phân bố tự nhiên tại Việt Nam và bao gồm: 4 cá thể rùa phóng xạ, 6 cá thể rùa sao Myanmar, 12 cá thể rùa sao Ấn Độ, 3 cá thể rùa da báo, 39 cá thể rùa Sulcata.

Trong đó, rùa phóng xạ, rùa sao Myanmar và rùa sao Ấn Độ là các loài động vật hoang dã được liệt kê trong Phụ lục I Công ước Quốc tế về buôn bán các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Với số lượng lớn tang vật là các loài động vật hoang dã được bảo vệ ở cấp độ cao nhất theo quy định của pháp luật quốc tế, đối tượng đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Khoản 3 Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) với khung hình phạt từ 10-15 năm tù giam đối với cá nhân.

Việc nuôi nhốt, mua bán rùa không có đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp và không đáp ứng các điều kiện khác theo quy định là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo loài bị vi phạm, số lượng hoặc giá trị các cá thể bị vi phạm, hành vi nuôi nhốt, buôn bán trái phép các cá thể rùa có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt tù tối đa đối với cá nhân lên đến 15 năm tù theo quy định tại Điều 234, 244 Bộ luật Hình sự.

Hành vi quảng cáo trái phép các loài rùa bị cấm đầu tư, kinh doanh theo quy định của pháp luật như rùa phóng xạ, rùa sao Myanmar và rùa sao Ấn Độ cũng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 70-100 triệu đồng theo quy định tại Điều 33 Nghị định 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.

Các vi phạm chưa có dấu hiệu "giảm nhiệt"

Theo cơ sở dữ liệu của Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), rùa là một trong các loài thường xuyên bị ghi nhận nuôi nhốt hoặc buôn bán trái phép để làm cảnh tại Việt Nam.

Trong năm 2020, cơ quan chức năng đã giải cứu và tịch thu thành công 362 cá thể rùa từ các vụ việc có liên quan. Con số đó vẫn chưa có dấu hiệu "giảm nhiệt" khi trong 6 tháng đầu năm 2021 đã ghi nhận là 292 cá thể.

Đáng chú ý, hoạt động buôn bán, nuôi nhốt các loài ngoại lai như rùa đang có chiều hướng gia tăng. Hoạt động này đang tiểm ẩn nhiều mối nguy hại đến môi trường, đa dạng sinh học nếu các cá thể này bị thả về tự nhiên cũng như nguy cơ lan truyền các dịch bệnh nguy hiểm có nguồn gốc từ động vật hoang dã.

Đặc biệt, hoạt động buôn bán trái phép các loài ngoại lai nguy cấp, quý, hiếm như rùa sao Ấn Độ, rùa bức xạ, rùa sao Myanmar tại Việt Nam cũng đã và đang ảnh hưởng đáng kể đến công tác bảo tồn, bảo vệ các loài này trên toàn cầu.