Từ tháng 3 đến nay, tiền gửi của người dân tăng trưởng "èo uột", không có tháng nào tăng trên 0,5%, thậm chí là nhiều tháng sụt giảm. Đây là diễn biến chưa từng thấy những năm trước đây.

Ngân hàng Nhà nước vừa cập nhật số liệu về tiền gửi tại hệ thống tổ chức tín dụng đến cuối tháng 9/2021.

Theo đó, cuối quý III/2021, tổng tiền gửi của khách hàng tại các TCTD đạt hơn 10,55 triệu tỷ đồng, tăng hơn 530 nghìn tỷ so với đầu năm, tương đương tăng 5,3%. Mức tăng trưởng này chủ yếu nhờ khách hàng doanh nghiệp khi tiền gửi của nhóm khách hàng này tăng hơn 380 nghìn tỷ, tương đương tăng 7,8%. Trong khi đó, tiền gửi của dân cư tăng yếu, chỉ tăng thêm hơn 150 nghìn tỷ, tương đương tăng 2,9%. 

Đáng chú ý, tiền gửi dân cư đã giảm 2 tháng liên tiếp tháng 8, tháng 9. Tiền gửi của người dân trong tháng 9 sụt giảm tới gần 1.500 tỷ đồng xuống còn hơn 5,291 triệu tỷ. Trước đó, trong tháng 8, tiền gửi của người dân cũng đã giảm gần 1.000 tỷ đồng. 

Trong khi đó, tiền gửi của doanh nghiệp có tăng trưởng khả quan hơn. Sau khi giảm gần 26.000 tỷ trong tháng 7, tiền gửi của nhóm khách hàng này đã tăng trưởng trở lại trong tháng 8, tháng 9. Đến cuối quý III, tiền gửi của tổ chức kinh tế tại ngân hàng đạt hơn 5,25 triệu tỷ đồng. 

Có thể thấy, từ tháng 3 đến nay, tiền gửi của người dân tăng trưởng "èo uột" không có tháng nào tăng trên 0,5%, thậm chí có những tháng tăng trưởng âm. Đây là diễn biến chưa từng thấy những năm trước đây, bởi thông thường, tiền gửi của dân cư luôn tăng trưởng rất đều đặn, chỉ có thể giảm ở những tháng đầu năm do yếu tố mùa vụ Tết Nguyên đán. 

Việc tiền gửi dân cư sụt giảm mạnh trong tháng 8, tháng 9 có thể do làn sóng Covid-19 bùng phát mạnh ở thời điểm này. Theo đó, thu nhập của nhiều người bị ảnh hưởng, đồng thời giãn cách xã hội cũng khiến khách hàng khó đến ngân hàng để gửi tiết kiệm.  

Theo quan sát, một số ngân hàng cũng đã tăng lãi suất huy động thời gian gần đây để thu hút người gửi tiền trở lại. Như Sacombank hồi tháng 10 đã tăng lãi suất tiền gửi thêm 0,4 - 0,6%/năm ở nhiều kỳ hạn, áp dụng từ 19/10/2021. Chẳng hạn, đối với hình thức gửi tại quầy, tại kỳ hạn 36 tháng, hiện Sacombank niêm yết lãi suất ở mức 6,1%/năm, tăng 0,4 điểm phần trăm so với khảo sát hồi đầu tháng 10. Tương tự, kỳ hạn 24 tháng, 18 tháng, lãi suất cũng tăng 0,4 điểm phần trăm lên 6%/năm và 5,9%/năm.

Tại Eximbank, ngân hàng tăng 0,1 điểm phần trăm lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 3 tháng trở xuống và tăng 0,1-0,2 %/năm lãi suất kỳ hạn từ 6-9 tháng. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn 1 tháng tăng lên 3,3%/năm, kỳ hạn 3 tháng tăng lên 3,5%/năm, trong khi kỳ hạn 6 tháng giảm còn 5%/năm và 9 tháng giảm còn 5,4%/năm.

Dù vậy, nhìn chung mặt bằng lãi suất huy động hiện nay vẫn ở mức thấp, ngoài 2 ngân hàng trên tăng lãi suất, đa số các ngân hàng khác vẫn giữ nguyên, thậm chí giảm nhẹ. Một trong những lý do là thanh khoản của hệ thống ngân hàng vẫn đang rất dồi dào nhờ các các hợp đồng mua ngoại tệ đến từ Ngân hàng Nhà nước và Kho Bạc Nhà nước thời gian gần đây. Ngoài ra, các ngân hàng cũng tăng cường huy động vốn rẻ từ vay quốc tế, tăng tỷ lệ CASA nhờ ứng dụng ngân hàng số. Các nhà băng cũng tích cực huy động vốn trên thị trường trái phiếu, với khoảng 116 nghìn tỷ đồng trái phiếu được phát hành thành công trong 9 tháng đầu năm 2021. 

Lãi suất tiền gửi ở mức thấp kỷ lục đã khiến nhiều người dân chuyển tiền sang đầu tư chứng khoán, bất động sản… Chỉ trong vòng 10 tháng đầu năm 2021, nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam đã mở mới hơn 1 triệu tài khoản chứng khoán, cao hơn tổng số tài khoản đã được nhóm này mở trong cả 4 năm 2017 - 2020 cộng lại. Riêng chỉ trong tháng 10/2021 đã hơn 129.500 tài khoản chứng khoán do nhà đầu tư cá nhân trong nước mở mới, tăng gần 13% so với tháng trước. 

Số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán tăng đột biến đã góp phần đẩy thanh khoản thị trường tăng mạnh. Phiên giao dịch gần đây nhất (19/11), lần đầu tiên nhà đầu tư chứng kiến tổng giá trị giao dịch trên toàn thị trường lên hơn 56.195 tỷ đồng, xấp xỉ 2,5 tỷ USD.

Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy tổng mức huy động vốn cho nền kinh tế của thị trường chứng khoán 9 tháng đầu năm 2021 ước tính đạt 292.100 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi trước đó, tổng kết nửa đầu năm 2021, Ủy ban Chứng khoán nhà nước cho biết tổng mức huy động vốn thực tế trên thị trường chứng khoán ước đạt 176.745 tỷ đồng, tăng 65% so với cùng kỳ năm trước.