Omicron - biến thể mới của virus SARS-CoV-2, thủ phạm gây ra đại dịch COVID-19 – vừa được phát hiện ở Nam Phi và bị Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm “đáng lo ngại”.
Chưa có dữ liệu đầy đủ và chính xác về độc tính và khả năng lây lan của biến thể Omicron tuy nhiên theo nhiều chuyên gia thì dựa theo các dữ liệu ban đầu rất có thể biến thể này có khả năng lây lan mạnh hơn các biến thể trước, và có thể kháng vaccine. WHO nói có thể sẽ cần vài tuần để nghiên cứu trả lời các câu hỏi này.
Một nhân viên trạm xăng đứng cạnh một tấm biển giới thiệu nội dung trang chính của một tờ báo ở Nam Phi, ngày 27-11. Tấm biển có nghĩa: Nơi đây có biến thể mới của COVID-19. Ảnh: AP
Trong bối cảnh này, nhiều hãng dược đã nhanh chóng vào cuộc phát triển công cụ vaccine để chống lại biến thể Omicron.
Pfizer/BioNTech, Moderna, J&J vào cuộc nhanh
Trao đổi với hãng tin Reuters, hãng dược Pfizer (Mỹ) và công ty công nghệ sinh học BioNTech (Đức) cho biết hy vọng sẽ thu thập được các dữ liệu về biến thể Omicron trong hai tuần nữa.
Cụ thể, Pfizer cho biết hãng vẫn “duy trì cảnh giác” và “liên tục” theo dõi các biến thể mới để phát hiện các biến thể “tiềm tàng khả năng né tránh sự bảo vệ” của vaccine của hãng với người được tiêm.
BioNTech cũng ra tuyên bố lưu ý rằng biến thể Omicron “khác biệt đáng kể so với các biến thể đã quan sát trước đây vì nó có các đột biến bổ sung nằm trong protein đột biến”, đề cập đến cơ chế mà virus xâm nhập vào tế bào chủ.
Các thông tin này sẽ giúp xác định liệu có cần phải điều chỉnh vaccine hiện tại của Pfizer/BioNTech hay không. BioNTech khẳng định một khi xuất hiện một biến thể né tránh được vaccine và biến thể này lan rộng thì công ty sẽ nghiên cứu điều chỉnh vaccine. Nếu cần phải điều chỉnh, thì một loại vaccine được thiết kế đặc biệt nhắm đến biến thể Omicron có thể sẽ có sau 100 ngày.
“Trong trường hợp một biến thể có khả năng né tránh vaccine xuất hiện, Pfizer và BioNTech dự kiến sẽ phát triển và sản xuất một loại vaccine được thiết kế nhắm vào biến thể này trong khoảng 100 ngày, tùy thuộc vào sự chấp thuận của cơ quan quản lý y tế” – Pfizer cho biết.
Hai hãng dược khác của Mỹ - Moderna và Johnson & Johnson – ngày 26-11 cũng thông báo vào cuộc.
Trong tuyên bố gửi cho đài NPR, Moderna cho biết đang lên một chiến lược toàn diện để dự đoán các biến thể đáng lo ngại kể từ đầu năm 2021. Một cách tiếp cận mà Moderna đang cân nhắc là tăng gấp đôi mũi bổ sung hiện tại từ 50 microgam lên 100 microgam. Thứ hai, Moderna đang nghiên cứu 2 ứng viên vaccine dùng để tiêm bổ sung được đặc biệt thiết kế đối phó với “các đột biến như các đột biến có trong biến thể Omicron”. Moderna cũng cho biết sẽ nỗ lực phát triển một ứng cử viên vaccine đặc biệt nhắm mục tiêu biến thể Omicron.
“Ngay từ đầu, chúng tôi đã nói rằng trong khi tìm cách đánh bại đại dịch chúng ta bắt buộc phải chủ động khi virus tiến triển. Các đột biến trong biến thể Omicron đáng lo ngại, và trong vài ngày chúng tôi đã hành động nhanh nhất có thể để thực hiện chiến lược của mình nhằm xử lý biến thể này" – NPR dẫn lời Giám đốc điều hành Moderna – ông Stéphane Bancel.
Trao đổi với hãng tin Fox Business, Johnson & Johnson cho biết mình đã tiến hành thử nghiệm tiêm mũi bổ sung (chứa gấp đôi liều so với lượng đã được phê duyệt trước đó) cho người lớn, và “đang theo dõi chặt” các đột biến trong chuỗi protein của virus.
Novavax, Inovio nhanh không kém
Ngày 26-11 hãng Novavax (Mỹ) cho biết đã bắt đầu bắt tay vào nghiên cứu phát triển một phiên bản mới vaccine ngừa COVID-19 của hãng mình nhằm vào biến thể Omicron, theo Reuters.
Vaccine ngừa COVID-19 của Novavax chứa một phiên bản thực của protein đột biến của virus không thể gây bệnh nhưng có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch. Novavax cho biết đã bắt đầu phát triển một loại protein đột biến đặc biệt dựa trên trình tự gen đã biết của biến thể Omicron. Các bước thử nghiệm và sản xuất có thể diễn ra trong vài tuần tới.
Các đầu việc ban đầu sẽ mất vài tuần” – Reuters dẫn lời một người phát ngôn của Novavax.
Novavax đang khẩn trương phát triển phiên bản vaccine ngừa COVID-19 nhắm vào biến thể Omicron. Ảnh: REUTERS
Giá cổ phiếu của Novavax tăng gần 9% khi kết thúc ngày giao dịch 26-11.
Vaccine ngừa COVID-19 của Novavax được Indonesia phê duyệt sử dụng khẩn cấp đầu tháng này. sau đó là Philippines. Novavax cho biết sẽ đệ đơn yêu cầu các cơ quan y tế Mỹ phê duyệt vào cuối năm nay. Novavax cũng đã gửi đề nghị phê duyệt tới Cơ quan Dược phẩm châu Âu, cũng như Canada.
Công ty công nghệ sinh học Inovio Pharmaceuticals Inc (Mỹ) cho biết đã bắt đầu thử nghiệm ứng viên vaccine của mình, có tên INO-4800, nhằm đánh giá mức hiệu quả với biến thể Omicron. Dự kiến quá trình thử nghiệm mất khoảng 2 tuần.
Inovio cũng cho biết mình đồng thời đang thiết kế một ứng viên vaccine mới đặc biệt nhắm đến biến thể Omicron.
"Viễn cảnh tốt nhất là INO-4800 sẽ hoàn toàn chống lại được biến thể Omicron, nhưng nếu không phải như vậy thì chúng tôi sẽ có một loại vaccine mới được thiết kế sẵn sàng để sử dụng khi cần" – Reuters dẫn lời bà Kate Broderick, Phó Chủ tịch cấp cao của bộ phận nghiên cứu và phát triển tại Inovio.
Nga sẽ phát triển, điều chỉnh vaccine Sputnik V
Tại Nga, trả lời phỏng vấn đài RT ngày 26-11, ông Kirill Dmitriev - Giám đốc điều hành của Quỹ đầu tư trực tiếp của Nga nơi chịu chi phí cho việc phát triển vaccine Sputnik V cho rằng “rất quan trọng phải điều tra biến thể mới”. Ông Dmitriev tự tin, nếu kết luận cho thấy biến thể Omicron có khả năng kháng các loại vaccine hiện tại thì các nhà khoa học Nga hoàn toàn có khả năng “thực sự nhanh chóng điều chỉnh vaccine Sputnik V phù hợp với biến thể mới”.
Ông Dmitriev đã có cuộc gặp với một số nhà nghiên cứu Trung Quốc bàn khả năng phối hợp trong vấn đề tiêm chủng. Sau cuộc họp này ông cũng kêu gọi nên có sự hợp tác quốc tế sâu rộng hơn để tạo ra một danh mục vaccine đa dạng để chống lại các biến thể nguy hiểm hơn có thể sẽ còn xuất hiện.
| Sau khi được phát hiện ở Nam Phi, sự xuất hiện của biến thể Omicron bắt đầu được ghi nhận ở nhiều nơi khác. Đài Al Jazeera đưa tin biến thể này đã lan tới Anh, Ý, Đức, Bỉ, Israel, Hong Kong. Tại Mỹ, TS Anthony Fauci – cố vấn cấp cao đội đặc nhiệm chống COVID-19 của Nhà Trắng – nói ông không ngạc nhiên nếu Mỹ lúc này phát hiện có ca nhiễm biến thể Omicron. Nhiều nước đã siết đi lại với Nam Phi và 7 nước châu Phi. Nam Phi phản ứng mạnh rằng mình là nước đầu tiên phát hiện biến thể mới, đóng góp cho khoa học, mà chẳng những không được đánh giá cao lại bị các nước đối xử bất công. |
