Từ ngày 1.1.2022, xuất khẩu nông sản, thủy sản và các mặt hàng thực phẩm vào thị trường Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn vì hàng loạt quy định, tiêu chuẩn mới được Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành để áp dụng từ đầu năm 2022. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp để xuất khẩu nông, thủy sản vào thị trường Trung Quốc không bị đứt gãy.

Thực thi Lệnh 248.249 - tiêu chuẩn nhập khẩu vào Trung Quốc tăng thêm

Thông tin về những tiêu chuẩn kỹ thuật mà Lệnh 248, 249 của Trung Quốc sẽ áp dụng ngay từ ngày đầu tiên của năm 2022, Bộ Công Thương phân tích, theo Lệnh 248, toàn bộ DN nước ngoài sản xuất thực phẩm XK sang Trung Quốc đều phải đăng ký với Hải quan Trung Quốc. Trong đó, nhóm 1 gồm 18 nhóm mặt hàng phải đăng ký thông qua các cơ quan quản lý Nhà nước. Nhóm 2 là thực phẩm ngoài 18 mặt hàng thuộc nhóm 1 đăng ký trực tiếp với Hải quan Trung Quốc thông qua website singlewindow.cn.

Tại Lệnh 249, Hải quan Trung Quốc yêu cầu đánh giá sự phù hợp, đưa ra nguyên tắc quản lý nhập khẩu (NK) với thực phẩm chưa có tiêu chuẩn quốc gia; đưa ra nguyên tắc quản lý NK với thực phẩm sử dụng nguyên liệu mới; thay đổi về yêu cầu ghi nhãn; cơ sở sản xuất phải tự chịu trách nhiệm về an toàn thực phẩm với thực phẩm mình sản xuất; lần đầu tiên chính thức chấp nhận phương án đánh giá trực tuyến…

Như vậy, giao dịch hàng hóa, nông sản vào thị trường đông dân nhất thế giới đang có rất nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe, không còn “dễ tính” như trước. Đặc biệt, cánh cửa XK tiểu ngạch qua đường biên mậu sẽ khép lại, các DN phải xây dựng tiêu chuẩn, thay đổi cách thức sản xuất để đáp ứng các yêu cầu mới có thể tiếp tục XK ổn định sang thị trường này.

Trao đổi với PV, các chuyên gia thương mại đã đưa ra nhận định, XK nông sản sang thị trường Trung Quốc đang giảm nhiều trong 2 năm qua và đặc biệt từ đầu năm 2021 đến nay.

Theo TS Lê Bá Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, thuỷ sản (Bộ NNPTNT), trước đây Trung Quốc đã công nhận danh sách 48 loài thuỷ sản và 128 loại sản phẩm thuỷ sản của 748 cơ sở chế biến thuỷ sản, 20 cơ sở XK thuỷ sản sống của Việt Nam XK vào thị trường Trung Quốc, nhưng đến nay nhiều quy định mới đang gây ra không ít khó khăn cho các đơn vị XK.

“Số lô hàng thuỷ sản của Việt Nam sang Trung Quốc bị cảnh báo tăng khá nhanh. Đây là điều đáng lưu ý đối với các DN chế biến thuỷ sản XK, đặc biệt là các chỉ tiêu phụ gia thực phẩm, chỉ tiêu về bệnh thuỷ sản” - ông Lê Bá Anh thông tin.  

Ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng - thông báo điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (Văn phòng SPS Việt Nam) - cho biết, đáng lưu ý là thông tin về việc thay đổi mức dư lượng, Trung Quốc quy định 10.092 mức giới hạn dư lượng tối đa đối với 564 loại thuốc bảo vệ thực phẩm, trong danh mục 376 thực phẩm. Đồng thời, Trung Quốc cũng thiết lập 1.742 giới hạn dư lượng cho 87 loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) chưa được đăng ký sử dụng tại Trung Quốc. 

DN Việt “phải đi nhanh mới kịp”

Ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, kiêm Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam - cho biết: Ngay sau khi Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành Lệnh 248 về “Quy định Quản lý đăng ký DN sản xuất thực phẩm nước ngoài NK” và Lệnh 249 về “Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu”, để đáp ứng với các nội dung quy định trong 2 lệnh này, trong thời gian qua, các đơn vị chuyên môn của Bộ NNPTNT đã tích cực hỗ trợ để các DN kịp đăng ký trước ngày 1.11. Tính đến thời điểm này, đã đăng ký cho 156 DN XK nông, lâm, thủy sản sang Trung Quốc.

Theo quy định mới, từ ngày 1.1.2022, nếu DN chưa hoàn thành đăng ký và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã, lô hàng XK sẽ không được thông quan. Tổng cục Hải quan Trung Quốc cũng đề nghị các bên hoàn thiện việc đăng ký DN đến trước ngày 31.12.2021 để hoạt động thương mại giữa hai nước không bị gián đoạn. Như vậy, thời gian không còn nhiều và các DN phải đẩy nhanh tiến độ mới kịp thời gian. 

Ngày 27.11, Văn phòng SPS Việt Nam đã ra thông báo, Văn phòng SPS đã nhận được thông báo của Cục An toàn thực phẩm xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan Trung Quốc) về danh sách DN Việt Nam đăng ký XK vào thị trường Trung Quốc và mã số đăng ký DN trên bao bì thực phẩm để đáp ứng lệnh 248, 249.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc cũng cho biết, đã tiếp nhận danh sách từ Bộ NNPTNT cung cấp và sẽ công bố kết quả vào nửa cuối tháng 12.2021.

Sau khi nhận các câu hỏi từ phía Việt Nam và các quốc gia ASEAN, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã có những giải đáp cụ thể để phổ biến cho DN thực hiện. Cụ thể, đối với 4 loại sản phẩm đã đăng ký XK vào Trung Quốc và được cấp mã (gồm thịt và sản phẩm từ thịt; sản phẩm thuỷ sản; sản phẩm sữa; tổ yến và sản phẩm từ tổ yến), hoạt động XK sẽ tiếp tục thực hiện bình thường theo quy định giữa hai nước. 

Đối với 14 loại sản phẩm (gồm ruột lòng, sản phẩm ong, trứng và sản phẩm từ trứng, dầu ăn và nguyên liệu dầu, thực phẩm hỗn hợp từ bột mỳ, ngũ cốc thực phẩm, sản phẩm ngũ cốc công nghiệp và mạch nha, rau tươi và rau tách nước, đậu khô, gia vị, các loại hạt và hạt giống, quả khô, hạt ca cao và hạt càphê chưa rang, thực phẩm dinh dưỡng đặc biệt, thực phẩm chức năng) nhưng không gửi danh sách DN đúng thời hạn quy định (trước ngày 31.10), hoặc XK lần đầu vào Trung Quốc từ thời điểm 1.1.2022 sẽ áp dụng quy định tại điều 8, Lệnh 248 để thực hiện đăng ký. Lệnh này sẽ chỉ áp dụng cho DN chế biến -  sản xuất - bảo quản, không áp dụng cho DN thương mại. 

Đối với những DN sản xuất 18 loại sản phẩm trên, việc đăng ký thực hiện qua: Cục BVTV, Cục Quản lý Chất lượng nông, lâm sản và thủy sản, Cục Thú y (Bộ NNPTNT), Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) và Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương). Sau đó, các DN có thể đề nghị những đơn vị này liên hệ Tổng cục Hải quan Trung Quốc xác nhận để được cấp tài khoản đăng ký.