Bloomberg cho rằng Omicron - biến chủng nCoV mới nhất - đang thay đổi những hy vọng lạc quan rằng kinh tế thế giới sẽ bước đi vững chắc vào năm 2022. Nó cũng có khả năng làm suy yếu kế hoạch của các nhà hoạch định chính sách khi muốn tập trung vào lạm phát thay vì nhu cầu yếu.
Việc áp đặt các hạn chế đi lại sẽ làm lung lay niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, có khả năng hạn chế sự phục hồi của nhiều quốc gia ngay cả khi kỳ mua sắm cuối năm đang diễn ra. Đài truyền hình NTV của Nhật Bản cho biết nước này sẽ cấm nhập cảnh với tất cả du khách nước ngoài, nhằm kiềm chế sự lây lan của biến chủng mới.
Thị trường đang nhanh chóng tìm cách lượng hóa mức độ ảnh hưởng của Omicron tới kinh tế toàn cầu. Kỳ vọng về khả năng các ngân hàng trung ương Mỹ, Anh và Australia tăng lãi suất trong năm tới đã thấp đi.
Các kịch bản cho năm 2022
Bloomberg cho rằng điều xảy đến tiếp theo sẽ được quyết định bởi những gì các nhà khoa học khám phá được về biến thể Omicron, bao gồm khả năng kháng vaccine và khả năng lây truyền.
Trường hợp xấu nhất có thể là các nước lại đóng cửa với nhau. Điều này sẽ đe dọa chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng và làm tổn hại đến nhu cầu đang phục hồi. Khả năng này cũng làm dấy lên lo ngại về sự kết hợp của một biến số kép giữa lạm phát cao hơn và tăng trưởng chậm lại.
Du khách tại Sân bay Berlin Brandenburg. Ảnh: Bloomberg
Các nhà kinh tế của Goldman Sachs Group đã đưa ra bốn kịch bản về mức độ tác động của biến thể Covid-19 mới. Kịch bản tiêu cực là thế giới sẽ xảy ra một làn sóng lây nhiễm lớn trong quý đầu tiên của năm tới. Điều này, nếu là thật, sẽ khiến tăng trưởng toàn cầu chậm lại, với tốc độ tăng quý I năm sau chỉ khoảng 2%, thấp hơn 2,5% so với dự báo hiện tại của họ. Tăng trưởng cả năm 2022 có thể giảm 0,4% xuống còn 4,2%.
Một kịch bản tích cực hơn là biến chủng mới không gây nguy hiểm như những lo ngại ban đầu. Nhưng sự xuất hiện của nó sẽ là một lời nhắc nhở rằng đại dịch vẫn là mối đe dọa đối với kinh tế toàn cầu, có khả năng lặp lại trong nhiều năm tới.
"Chúng ta vẫn chưa rơi vào tình trạng lạm phát. Nhưng thêm một năm nữa đóng cửa biên giới và sự gián đoạn chuỗi cung ứng có thể đẩy chúng ta đến đó", Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Natixis cho biết.
Tuy nhiên, không phải toàn bộ giới phân tích đều nhìn thấy một kịch bản tiêu cực. Một số nhà kinh tế cho rằng mức độ ảnh hưởng của Omicron có thể thấp hơn năm 2020.
Các chính phủ thể hiện sự miễn cưỡng trong việc quay trở lại các biện pháp giãn cách, đóng cửa biên giới. Thực tế, mức độ phủ vaccine đã giúp các biện pháp hạn chế được áp dụng tại châu Âu linh hoạt hơn và ít gây tổn hại hơn đến tăng trưởng.
"Các doanh nghiệp và hộ gia đình đã thích nghi với trạng thái mới, do đó, mức độ ảnh hưởng có thể không nghiêm trọng", Rob Subbaraman, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường toàn cầu tại Nomura Holdings, nhận xét.
"Điều này đồng nghĩa nếu đại dịch bùng phát, giới chức sẽ áp dụng các lệnh phong tỏa cục bộ, siết kiểm soát đi lại trong khu vực và có thể đóng các cảng", Subbarman nói thêm. "Trung Quốc đã kiểm soát dịch rất tốt, nhưng chi phí kinh tế cũng sẽ rất cao nếu các lệnh hạn chế đi lại được áp dụng trên phạm vi toàn cầu".
Theo Mickey Levy - kinh tế trưởng phụ trách Mỹ và châu Á tại Berenberg Capital Markets, biến thể này lan rộng "có thể làm chậm đà phát triển lành mạnh của các nền kinh tế".
Thị trường dần bình ổn vào phiên đầu tuần này (29/11) sau đợt bán tháo mạnh vào thứ Sáu tuần trước khi tin tức về biến thể Omicron xuất hiện. S&P 500, Nasdaq 100 và các chỉ số của thị trường châu Âu tăng trở lại. Giá dầu tăng cũng lên ngưỡng trên 70 USD mỗi thùng.
Trước khi biến chủng này xuất hiện, một số nhà kinh tế cũng cho rằng nhu cầu sẽ chuyển đổi từ hàng hóa hiện hữu sang các dịch vụ như giải trí, đi lại và du lịch. Nhưng việc chuyển đổi đó giờ có thể bị trì hoãn, làm ảnh hưởng đến triển vọng phục hồi toàn cầu vốn đã không đồng đều.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tháng trước cảnh báo sự phục hồi đã mất đà và ngày càng trở nên phân cực. IMF tính toán tổng sản phẩm quốc nội cho các nền kinh tế phát triển sẽ về mức trước đại dịch vào năm 2022 và thậm chí vượt 0,9% vào năm 2024. Trong khi đó, các thị trường mới nổi và đang phát triển vẫn dưới dự báo trước dịch.
Các nhà giao dịch đặt cược việc thắt chặt chính sách tiền tệ sẽ chậm lại do biến chủng Covid-19 mới. Ảnh: Bloomberg
Những lựa chọn về chính sách
Một thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách khi đối mặt với những dư chấn kinh tế của một đợt bùng phát kéo dài là họ đang có ít lựa chọn hơn, sau nỗ lực kích thích năm ngoái.
Ngoài một số ngân hàng trung ương thắt chặt chính sách tiền tệ, mức lãi suất tiêu chuẩn phổ biến vẫn ở quanh ngưỡng 0, có nghĩa là họ thiếu dư địa cho việc "giải cứu" một lần nữa. Các chính phủ cũng đang phải gánh những khoản nặng nợ chồng chất.
"Trong trường hợp không có lo ngại về biến thể này, Fed sẽ tăng tốc độ giảm quy mô mua tài sản. Nhưng những tác động tiêu cực không chắc chắn của biến thể mới có thể khiến Fed hoãn quyết định", Levy cho biết.
Các nhà giao dịch đã vội vàng đặt cược rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác sẽ chậm tăng lãi suất. Các hợp đồng tương lai báo hiệu đợt tăng đầu tiên của Fed có thể sẽ đến vào tháng 7/2022, muộn hơn một tháng so với dự báo trước đó.
Dù vậy, giới chức nhiều nước vẫn tỏ ra lạc quan. Chủ tịch Raphael Bostic của Ngân hàng Trung ương Atlanta không đánh giá cao rủi ro của biến thể mới và cho biết "rất cởi mở" trong việc thắt chặt dần chính sách. Luis de Guindos, Thống đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho rằng "những tác động lên nền kinh tế sẽ hạn chế hơn so với năm ngoái".
"Có một điều chắc chắn là sự không chắc chắn về kinh tế còn tăng cao hơn. Các nhà kinh tế học cần dự báo triển vọng năm 2022 một cách thận trọng", Subbaraman nói.
Minh Sơn (theo Bloomberg)