Tại đại lý Honda ở quận 10, TP HCM, nhân viên tư vấn bán hàng cho biết khách muốn mua ôtô qua ngân hàng (NH) phải mua gói bảo hiểm khoản vay trị giá 20 triệu đồng thì mới được chấp nhận giải ngân. Lãi suất năm đầu là 12% và tăng lên 14,5%-15%/năm kể từ năm thứ 2.

Không ép mua bảo hiểm?

Ghi nhận cũng cho thấy ở các đại lý Kia và Mazda tại TP HCM thông tin lãi vay mua xe cho năm đầu là 11,5%-12%, từ năm thứ 2 là 14%-15%/năm. Bên cạnh đó, khách phải mua kèm gói bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng. Với khách có thu nhập cao hoặc thu nhập phụ ngoài lương cao, có thể vay qua nNH nước ngoài với lãi suất thấp hơn và ổn định từ 9%-10%/năm.

Tồn kho ôtô ở các đại lý tăng trong bối cảnh lãi suất tăng vọt cùng hàng loạt điều kiện làm khó người vay được các ngân hàng thương mại đưa ra .Ảnh: NGUYỄN HẢI

Tại đại lý ISAMCO - Mitsubishi ở quận 5, TP HCM, khách hàng có 2 lựa chọn vay mua xe trả góp. Lựa chọn thứ nhất là vay mua xe qua hệ thống NH trong nước với lãi suất 12%-13% cho năm đầu và mua kèm gói bảo hiểm nhân thọ. Lựa chọn thứ 2 là vay mua xe qua NH nước ngoài với lãi suất thấp hơn, từ 8,4%-9,09%/năm, không phải mua bảo hiểm nhân thọ nhưng phải chứng minh được nguồn thu nhập tốt và ổn định.

Đại lý Toyota ở quận 1, TP HCM liên kết với NH cho khách vay mua ôtô trả góp lãi suất 12% cho năm đầu và tăng lên 13,5%/năm cho năm thứ 2 trở đi, cộng với gói bảo hiểm khoản vay 15 triệu đồng.

Riêng đại lý Ford ở quận 3, TP HCM có chương trình bán xe trả góp với lãi suất ngắn hạn. Theo đó, lãi suất 6 tháng đầu là 8,5%/năm; lãi suất mỗi 6 tháng tiếp theo được tính bằng công thức lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại thời điểm đó + biên độ cố định 4,5%. Như vậy, lãi suất phải thanh toán sau 6 tháng đầu có thể lên đến 11%-12%/năm.

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, phó tổng giám đốc một NH thương mại khẳng định NH không có chủ trương "ép" khách mua bảo hiểm khoản vay. Tuy nhiên, khi NH ký những hợp đồng độc quyền khai thác với các hãng bảo hiểm nhân thọ sẽ có quy định về chỉ tiêu kinh doanh và giao về các chi nhánh, phòng giao dịch. Để đạt chỉ tiêu, các nhân viên NH thường mời chào khách hàng mua bảo hiểm nhân thọ như một điều kiện cộng thêm để được xét duyệt vay vốn. "Khách hàng có quyền từ chối mua bảo hiểm khi vay vốn nhưng sẽ không được ưu đãi lãi suất và các quyền lợi khác" - vị phó tổng giám đốc NH nói.

Theo ghi nhận của phóng viên, không chỉ khách vay mua xe mà vay mua nhà, vay vốn để sản xuất - kinh doanh... cũng đều được chào mời mua bảo hiểm khoản vay. Tình trạng này diễn ra khá phổ biến trong thời gian qua dù không ít lần NH Nhà nước khuyến cáo, thậm chí cấm các NH thương mại "ép" khách mua kèm bảo hiểm khi vay vốn.

Tồn kho lớn

Nhiều đại lý của Ford, Toyota, Suzuki, Kia, Hyundai... xác nhận sức tiêu thụ xe hơi phục vụ kinh doanh và nhu cầu cá nhân đều giảm mạnh.

Ông Lý Thanh Trung, phụ trách kinh doanh tại đại lý ôtô Kiến Phong Auto (TP HCM), cho biết sức mua ôtô những tháng cuối năm thường tăng khá mạnh song năm nay do lãi suất NH cũng tăng vào thời điểm này nên thị trường ôtô diễn biến theo chiều hướng ngược lại. Nguồn cung xe dồi dào, tồn kho lớn do bị "hụt" lượng khách hàng không nhỏ ở nhóm vay mua trả góp qua NH.

Bà Nguyễn Thị Hiền, chủ hệ thống Ôtô Hiền (TP HCM), cũng cho hay sức mua giảm sâu 50%. Nhiều khách hàng khi chấp nhận mức lãi suất để mua xe qua NH nhưng cũng bị "làm khó" đủ thứ, như yêu cầu mua bảo hiểm nhân thọ, mua tài khoản số đẹp... dù đáp ứng đầy đủ yêu cầu của NH.

Bà Nguyễn Thị Ngân Hà, Giám đốc bán hàng Công ty TNHH Dịch vụ Ôtô Phương Nguyên, thông tin khách mua xe qua NH chiếm đến 70%-80%, thậm chí ở nhiều mẫu lên tới 90% tổng khách mua xe. Do đó, khi lãi suất tăng cùng với thủ tục vay NH để mua xe trả góp "khó" hơn đã tác động rất lớn đến sức mua. Trước đây, mỗi ngày công ty ký 10-20 hợp đồng bán xe, nay chỉ còn 3-5 hợp đồng/ngày.

Ôtô cũ "dội chợ", giá giảm

Một số đại lý kinh doanh ôtô cũ tại TP HCM cho hay nếu như cuối năm ngoái và đầu năm nay, nguồn cung xe cũ có phần thiếu hụt thì gần đây nguồn cung khá dồi dào. Giá ôtô cũ cũng đang giảm trở lại với mức giảm 20-30 triệu đồng/chiếc do lượng xe đưa ra thị trường khá nhiều.

Theo tìm hiểu của phóng viên, nhiều chủ xe hơi đang trong lộ trình trả góp NH bị điều chỉnh lãi suất tăng cao theo mặt bằng lãi suất chung đã không thể cầm cự, buộc phải bán xe để kết toán với NH nhằm tránh bị phạt do thanh toán không đúng tiến độ. Đây là một trong những nguyên nhân khiến nguồn xe cũ tăng và giá giảm đáng kể.

Số liệu của NH Nhà nước cho thấy tăng trưởng tín dụng 11 tháng năm 2022 ở mức hơn 11,38% so với đầu năm, trong khi huy động vốn chỉ tăng khoảng 4,8%. Với chỉ tiêu tín dụng cả năm không quá 14%, hạn mức tín dụng cho nền kinh tế từ nay đến cuối năm không còn nhiều và được tập trung cho lĩnh vực ưu tiên như sản xuất - kinh doanh thay vì vay tiêu dùng, đầu tư bất động sản...