Trong một đoạn video có tên “Spice Hot Pot Real Rap” (Tạm dịch: Bài Rap “chất” về món lẩu cay), bà Guo Yifen (65 tuổi) đang cúi người trên cánh đồng và cầm một cây bắp cải giơ lên cao quá đầu. Đằng sau bà là những người bạn cũng đang nhảy múa: “Cải bắp đã chín, hãy thu hoạch nó, hãy ăn nó và tự do thưởng thức”.
Nhóm 3 người có tên “Chị em nhà Wang đến đây” nổi tiếng với những video có nội dung vui nhộn trên Douyin. Bà Guo và những người bạn cùng nhóm - Wang Shuping (64 tuổi) và Wang Xiurong (66 tuổi) sở hữu kênh Douyin với hơn 500.000 người theo dõi. Họ sản xuất các video âm nhạc có liên quan đến ẩm thực của vùng quê họ sinh sống và có những bài hát được nhiều người yêu thích như “Nấm chiên” và “Rap về món quê”.
"Thời thế thay đổi"
Họ là một trong số ngày càng nhiều người Trung Quốc lớn tuổi được đón nhận rộng rãi nhờ những nội dung chia sẻ về cuộc sống hàng ngày trên mạng xã hội. Giống với nhóm Wang, những cụ ông 80 tuổi nhảy tango, những người đàn ông 70 tuổi cùng các tín đồ thời trang tự tin sải bước trên sàn catwalk cũng đăng tải nội dung tương tự. Thậm chí, Douyin còn có những video về cụ ông 86 tuổi ngồi chơi Call of Duty.
Với hơn 260 triệu người dân trên 60 tuổi, Trung Quốc có số lượng dân số già cao và tăng nhanh nhất thế giới. Gần 1 nửa trong số họ hoạt động sôi nổi trên internet. Có những người làm việc mà họ mơ ước, còn số khác chỉ đơn giản là tạo niềm vui. Nhiều người nhận được sự đồng hành từ những người hâm mộ, được coi là một liều thuốc cho cuộc sống cô đơn. Họ là những người về hưu ở Trung Quốc, có ít con cháu hơn thế hệ trước và đủ tự do về tài chính để theo đuổi sở thích.
“Chị em nhà Wang đến đây” đang quay video để đăng lên Douyin.
Tại Trung Quốc, các influencer đang giúp mọi người thay đổi định kiến cố hữu về việc ông bà lớn tuổi chỉ có thể ở nhà hay chăm sóc gia đình, hàng ngày quẩn quanh với việc dọn dẹp, nấu nướng và trông cháu khi các con đi làm. Một số người thì không phải chăm cháu vì nhiều người trẻ Trung Quốc lựa chọn không lập gia đình.
Sun Yang (66 tuổi) chia sẻ: “Chúng tôi nhìn vào cha mẹ mình và nghĩ rằng chúng tôi phải sống theo một cách khác”. Bà Sun là giáo viên tiếng Anh đã nghỉ hưu từ hơn 10 năm trước. Bà và 3 người bạn của mình - cũng là các influencer thời trang, thành lập nhóm “Hội chị em có ở gu Bắc Kinh”, chia sẻ những video về phong cách thời trang cổ điển và hiện đại, đưa ra gợi ý về cách phối đồ và lời khuyên về cuộc sống hàng ngày.
Bà Sun nói: “Điều chúng tôi đang làm chính là những gì chúng tôi mơ ước khi còn trẻ”. Nhiều trong số hơn 2 triệu người theo dõi “Hội chị em có gu ở Bắc Kinh” ở độ tuổi 50-60. Nhưng cũng có những người trẻ hơn, họ thường hỏi nhóm bà Sun về việc hẹn hò hay vấn đề ở trường học. Bà Sun nói rằng một người cho biết những buổi chia sẻ kinh nghiệm giúp họ vượt qua nỗi sợ già đi.
“Hội chị em có gu Bắc Kinh” thường sản xuất những nội dung về thời trang.
Những “ngôi sao” của “Hội chị em có gu Bắc Kinh” đôi lúc cũng giới thiệu về gia đình trong video của họ. Tài khoản mạng xã hội được con dâu của bà Sun quản lý và cháu gái 6 tuổi thường hỗ trợ các bà quay phim. Họ thường chia sẻ nội dung về du lịch, đi bộ và tham gia các buổi diễn tập cho sự kiện thời trang.
Trong video âm nhạc, nhóm “Chị em nhà Wang đến đây”, bà Guo và các bạn của mình chạy quanh cánh đồng, đùa nhau hoặc nằm trên bãi cỏ mơ mộng. Họ đọc rap về tình yêu dành cho nấu ăn và thưởng thức ẩm thực. Đây cũng là cách để họ thư giãn sau thời gian vất vả chăm sóc gia đình.
Người lớn tuổi kiếm nhiều tiền nhờ "làm nội dung"
Trung Quốc đang phải đối mặt với một loạt thách thức về nhân khẩu học, bao gồm tỷ lệ kết hôn giảm mạnh và số ca sinh thấp kỷ lục. Điều này đang dần thay đổi các chuẩn mực văn hoá về ý nghĩa của việc giá đi. Thuộc nhóm một trong những nước có độ tuổi nghỉ hưu thấp nhất thế giới - trung bình là 60 với nam và 55 với nữ, người cao niên Trung Quốc có nhiều thời gian để sáng tạo nội dung trên mạng xã hội.
Bei Wu - giáo sư sức khoẻ toàn cầu tại Đại học New York, cho biết: “Với các thế hệ trước, cuộc sống của họ chỉ quanh quẩn trong việc chăm sóc gia đình, xem TV. Nhưng giờ đây, vì họ ít phải chăm con cháu hơn, nên họ rảnh rỗi hơn, những hoạt động của họ vượt ra khỏi phạm vi và gia đình. Bởi vậy, vai trò của bạn bè và đời sống xã hội với họ cũng lớn hơn.”
Bà Guo cho biết việc sản xuất nội dung giúp cả nhóm rèn luyện trí óc. Nhờ tàu khoản Douyin, nhóm “Chị em nhà Wang đến đây” kiếm được khoảng 1.400 USD/tháng. Dù không đủ để trang trải mọi chi phí sinh hoạt, nhưng vì người theo dõi ngày một tăng nên họ đã nhận được yêu cầu quảng cáo từ nhiều công ty.
Bà Sun khi ở nhà chăm sóc gia đình.
Còn với “Hội chị em có ở gu Bắc Kinh”, làm nội dung trên Douyin giúp họ kiếm được nhiều tiền. Họ có thể kiếm được hơn 115.000 USD từ tiền quảng cáo và hoa hồng qua việc bán hàng trên mỗi lần livestream.
Song, thành công nào cũng có những thách thức. Một số influencer lớn tuổi làm việc với công ty quản lý bị áp đặt sản lượng và chất lượng rất khắt khe, khách hàng cũng đưa ra những yêu cầu khó khăn. Ngoài ra, Douyin cũng có thể đóng cửa các kênh quá tập trung vào việc bán hàng thay vì đăng tải những nội dung chất lượng.
Ông Tang Shikun (86 tuổi) bắt đầu quay video tự đàn hát vào năm 2020 và có tới hàng nghìn người xem. Những ngày gần đây, mỗi video của ông chỉ có 20 người theo dõi. Nguyên nhân là do nội dung của ông quá đơn giản và không được gợi ý cho người dùng.
Tang Shikun vẫn chơi đàn dù không có nhiều người xem.
Tuy nhiên, ông vẫn không chán nản vì ca hát là ước mơ của ông từ khi còn trẻ. Chuyển từ vùng đông bắc Trung Quốc đến tỉnh Hải Nam vào năm 2019, ông cảm thấy cô đơn khi sống ở một thành phố mới. Ông chia sẻ: “Bây giờ tôi chơi đàn cho mọi người nghe trên Douyin và có thể làm quen với tất cả bạn bè trên thế giới.”
Ông Tang cho biết ông đã kiếm được hơn 68.000 USD tiền đóng góp từ người hâm mộ kể từ khi đăng tải video đầu tiên vào 2 năm trước. Ông nói: “Tôi đàn và hát vui vẻ, những người nghe cũng có thể cảm nhận niềm hạnh phúc từ đó. Tôi nghĩ người già nên có cách sống của riêng mình, không nên nhàn rỗi ngồi không cả ngày mà hãy tìm thú vui riêng để tận hưởng.”
Tham khảo NYT