Ngày 24-11, TAND TP Hà Nội tuyên án đối với các bị cáo trong vụ sai phạm liên quan việc mua, sản xuất thuốc phòng chống dịch cúm A/H5N1 xảy ra tại Công ty CP Dược phẩm Cửu Long và Bộ Y tế.
Cựu tổng giám đốc lãnh chín năm tù
Với tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, HĐXX tuyên phạt bị cáo Lương Văn Hóa (cựu tổng giám đốc Công ty CP Dược phẩm Cửu Long) chín năm tù, Nguyễn Văn Thanh Hải (cựu kế toán trưởng) sáu năm tù, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (cựu giám đốc Chi nhánh TP.HCM) năm năm tù.
Riêng bị cáo Nguyễn Thanh Tòng (cựu phó tổng giám đốc Công ty CP Dược phẩm Cửu Long) do đã qua đời trước khi phiên tòa mở nên được đình chỉ xét xử.
 |
Cựu thứ trưởng Cao Minh Quang được luật sư dìu vào phòng xử hôm 21-11. |
Với tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, HĐXX tuyên phạt bị cáo Cao Minh Quang (cựu thứ trưởng Bộ Y tế) 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, Dương Huy Liệu (cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính) 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Ngoài ra, bị cáo Nguyễn Nam Liên (cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính) bị phạt 24 tháng tù, Nguyễn Việt Hùng (cựu cục phó Cục Quản lý dược) 30 tháng tù, Phạm Thị Minh Nga (cựu chuyên viên Vụ Kế hoạch Tài chính) 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Bản án xác định năm 2005 dịch cúm A/H5N1 diễn biến phức tạp, Bộ Y tế đặt hàng Công ty CP Dược phẩm Cửu Long sản xuất thuốc Oseltamivir.
Từ tháng 2 đến tháng 4-2006, Công ty CP Dược phẩm Cửu Long nhập 520 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 9,1 triệu USD của Công ty Mambo (Singapore). Công ty CP Dược phẩm Cửu Long đã thanh toán cho Công ty Mambo 5,25 triệu USD, còn lại 3,848 triệu USD được trả chậm sáu tháng kể từ ngày nhận hàng.
Về sau, giá nguyên liệu giảm, bị cáo Lương Văn Hóa chỉ đạo thuộc cấp đề nghị Công ty Mambo cho giảm giá số tiền 3,848 triệu USD. Tuy nhiên, các bị cáo tại Công ty CP Dược phẩm Cửu Long đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để làm trái công vụ, trái nguyên tắc tài chính, cố ý không báo cáo Bộ Y tế, Bộ Tài chính để hạch toán giảm nợ và ghi giảm giá vốn. Chuỗi hành vi dẫn tới ngân sách bị thiệt hại 3,848 triệu USD (tương đương hơn 61 tỉ đồng).
Trong khi đó, các bị cáo tại Bộ Y tế đã thiếu trách nhiệm, thực hiện không đúng, không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao, không xem xét, đánh giá việc thực hiện điều khiển đàm phán giá mua nguyên liệu, không kiểm tra báo cáo tài chính, chứng từ thanh toán… Từ đó dẫn đến không phát hiện Công ty CP Dược phẩm Cửu Long được giảm giá và giữ lại số tiền 3,848 triệu USD.
Hành vi nguy hiểm cho xã hội
Theo HĐXX, hành vi của các bị cáo tại Công ty CP Dược phẩm Cửu Long là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của các cơ quan nhà nước. Các bị cáo được giao nhiệm vụ sản xuất thuốc để phòng chống dịch nhưng đã cố ý làm trái quy định pháp luật, gây thiệt hại số tiền lớn cho ngân sách.
Trong đó, bị cáo Lương Văn Hóa được xác định giữ vai trò chủ mưu. Với chức trách chủ tịch kiêm tổng giám đốc, bị cáo chịu trách nhiệm chính trong việc thực hiện hợp đồng sản xuất thuốc với Bộ Y tế. Tuy nhiên, khi được nhà cung cấp giảm giá, bị cáo chỉ đạo cấp dưới hạch toán trái quy định, không báo cáo Bộ Y tế, lập thư giãn nợ, ký chứng từ chuyển tiền để che giấu, hợp thức hóa số tiền hơn 3,8 triệu USD.
Về phía Bộ Y tế, hành vi của các bị cáo thuộc cơ quan này cũng bị đánh giá là nguy hiểm cho xã hội. Các bị cáo giữ nhiều chức vụ trong cơ quan nhà nước, được giao trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng tài sản công nhưng thiếu ý thức trong việc nghiệm thu thanh quyết toán hợp đồng, kiểm tra, rà soát, đối chiếu, đánh giá thực hiện hợp đồng. Chuỗi hành vi dẫn đến thiệt hại cho Nhà nước hơn 3,8 triệu USD.
Trong đó, bị cáo Cao Minh Quang với tư cách trưởng ban chỉ đạo giải quyết những vấn đề liên quan đến thuốc Tamiflu và Oseltamivir, ký quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra tình hình mua, bảo quản, sử dụng thuốc.
Dù biết Công ty CP Dược phẩm Cửu Long chưa thanh toán 3,8 triệu USD nhưng bị cáo không chỉ đạo làm rõ. Khi Bộ Tài chính và Bộ Y tế đều có chỉ đạo kiểm tra đối với số tiền này, bị cáo cũng không chỉ đạo kiểm tra.
Ngoài các căn cứ buộc tội, quá trình cân nhắc hình phạt, HĐXX cũng ghi nhận nhiều tình tiết giảm nhẹ cho cả tám bị cáo. Trong đó, ông Quang có nhiều thành tích khi còn công tác, có nhiều bằng khen, giấy khen, mắc nhiều bệnh, gia đình có công với cách mạng, tự nguyện khắc phục hậu quả…
Nhiều bị cáo được miễn trách nhiệm bồi thường dân sự
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX xác định số tiền hơn 3,8 triệu USD được hạch toán vào các hoạt động kinh doanh của Công ty CP Dược phẩm Cửu Long. Vì thế, HĐXX buộc công ty phải bồi thường số tiền này cho Bộ Y tế.Sau khi trừ đi gần 2 tỉ đồng do các bị cáo tự nguyện khắc phục, Công ty CP Dược phẩm Cửu Long còn phải bồi thường hơn 58 tỉ đồng. Đồng thời, công ty có quyền yêu cầu các bị cáo Lương Văn Hóa, Nguyễn Văn Thanh Hải, Ngô Hữu Hiếu Nghĩa và người thừa kế của ông Nguyễn Thanh Tòng bồi hoàn, nếu các bên có tranh chấp thì giải quyết bằng một vụ án dân sự.
Đối với nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo, cán bộ Bộ Y tế được miễn trách nhiệm bồi thường dân sự do “không trực tiếp” gây thiệt hại. Tòa quyết định hủy bỏ các lệnh kê biên, phong tỏa tài sản và các yêu cầu ngăn chặn giao dịch với tài sản của nhóm bị cáo này cùng người liên quan.